Μέτρα προς αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης την οποία υφίστανται οι νοσηλευτές, προτείνει ο Πάγκυπριος Σύνδεσμος Νοσηλευτών και Μαιών(ΠΑΣΥΝΜ), παραθέτοντας επίσης προτάσεις με στόχο τη σωστή στελέχωση των νοσηλευτικών τμημάτων.
Οι προτάσεις αυτές περιέχονται στο πολυσέλιδο υπόμνημα το οποίο ετοίμασε και απέστειλε ο ΠΑΣΥΝΜ στον Διευθυντή Νοσηλευτικών Υπηρεσιών, στο πλαίσιο συμβολής του Συνδέσμου στην προσπάθεια του Υπουργείου Υγείας για βελτίωση των υπηρεσιών υγείας στα δημόσια νοσηλευτήρια.
Επαγγελματική Εξουθένωση(Ε.Ε.)
Σε ό,τι αφορά την πτυχή της επαγγελματικής εξουθένωσης, ο ΠΑΣΥΝΜ σημειώνει ότι με βάση τα αποτελέσματα ερευνών που έχουν διεξαχθεί στην Κύπρο, συμπεραίνεται ότι οι νοσηλευτές (κυρίως των ΜΕΘ και των Ογκολογικών Τμημάτων) υποφέρουν από συναισθηματική εξάντληση και από αισθήματα απρόσωπης φροντίδας. Η μακροχρόνια έκθεση σε στρεσογόνες συνθήκες, όπως ο θάνατος και οι αυξημένες ανάγκες των ασθενών, αλλά και των συγγενών τους, μαζί με τον τεράστιο φόρτο εργασίας, οδηγούν στις πιο πάνω επιπτώσεις.
Επιπλέον, αν κάποιος νοσηλευτής έχει υψηλό φόρτο εργασίας, τότε έχει υψηλό στρες, το οποίο προέρχεται τόσο από τις σχέσεις με τους ασθενείς και τους συγγενείς τους, όσο και από τις σχέσεις με τους συναδέλφους και το περιβάλλον εργασίας. Η αναγνώριση του προβλήματος από τις αρμόδιες αρχές, η ενίσχυση της προσπάθειας μελέτης του φαινομένου και η ανάγκη λήψης μέτρων για βελτίωση της εργασιακής ζωής είναι αναγκαία. Τα στοιχεία αυτά έχουν βαρυσήμαντη ισχύ, ιδιαίτερα σήμερα, που η βελτίωση του επιπέδου παροχής υπηρεσιών υγείας, αποτελεί ένα από τους κύριους στόχους των οργανισμών υγείας. Τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν, αφορούν σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο οργανισμού. Τέτοια μέτρα, σύμφωνα με τον ΠΑΣΥΝΜ, είναι:
*H δημιουργία υπηρεσιών υποστήριξης ή η λειτουργία ομάδων ψυχολογικής στήριξης, ώστε να μειωθεί το άγχος και να αυξηθεί η αυτοεκτίμηση των ατόμων. Η ύπαρξη αυτών των υπηρεσιών μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της επικοινωνίας και της αλληλοϋποστήριξης ανάμεσα στους επαγγελματίες υγείας. Ιδιαίτερα για το προσωπικό στις ΜΕΘ η οργάνωση τους κρίνεται αναγκαία εφόσον ερευνητικά δεδομένα αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά εργασιακού στρες και ΕΕ.
*Η εφαρμογή της συμβουλευτικής εποπτείας σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο όπου με την στήριξη ειδικού, αναγνωρίζονται και αξιοποιούνται δημιουργικά, οι ικανότητες στην επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν στο εργασιακό περιβάλλον.
*Η ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας στο νοσηλευτικό/μαιευτικό προσωπικό έτσι ώστε να επιτευχθούν θετικά αποτελέσματα τόσο στην επαγγελματική ικανοποίηση όσο και στην καλύτερη σχέση με τους ασθενείς. Επιπρόσθετα η ικανότητα των νοσηλευτών/μαιών για επικοινωνία μειώνει τα επίπεδα στρες και οδηγεί σε ποιοτική παροχή φροντίδας, λαμβάνοντας υπόψη και την ικανοποίηση των ασθενών/πελατών του συστήματος υγείας.
*Σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει η αποσαφήνιση της πολιτικής, των διαδικασιών, του ρόλου και των καθηκόντων και η συμμετοχή των επαγγελματιών υγείας στα κέντρα λήψης αποφάσεων, ώστε να αυξηθεί ο αυτοέλεγχος αλλά και η συμμετοχικότητα τους, να επιτευχθεί η εφαρμογή αλλαγών, ο σκοπός και οι στόχοι του οργανισμού.
*Η βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος, ώστε να περιλαμβάνει μια ισότιμη ανάπτυξη δραστηριοτήτων, δημιουργία υποστηρικτικής ατμόσφαιρας, μείωση του φόρτου εργασίας και ανάπτυξη ευχάριστου περιβάλλοντος. Να δίνεται έμφαση στην εφαρμογή πολυμορφίας στην εργασία, όπως η ενασχόληση με διοικητικές ευθύνες, έρευνα, παρακολούθηση σεμιναρίων, διδασκαλία.
*Η δυνατότητα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης χαρακτηρίζεται ως αναγκαία, ιδιαίτερα όταν γίνεται για σκοπούς αύξησης του προσωπικού ελέγχου και χρήση αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης δυσκολιών, για σκοπούς απόκτησης εξειδικευμένων γνώσεων, δεξιοτήτων και εκπαίδευσης στο θέμα του άγχους και της ΕΕ.
*Επιβράβευση των τμημάτων με τη μεγαλύτερη προσφορά υπό μορφή υποτροφιών ή δωρεάν συμμέτοχης σε διάφορα συνέδρια.
Στελέχωση
Αναφορικά με τη στελέχωση, ο ΠΑΣΥΝΜ σημειώνει πως «αναμφίβολα, η παρουσία εγγεγραμμένων και προσοντούχων νοσηλευτών και μαιών στα νοσοκομεία και κλινικές, συνδέεται άμεσα με τα επίπεδα και την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας υγείας.
Η έρευνα έχει αποδείξει ότι υπάρχει ακλόνητη σχέση μεταξύ χαμηλών επιπέδων στελέχωσης εγγεγραμμένων νοσηλευτών και μαιών και υψηλής συχνότητας επιπλοκών και θανάτων ανάμεσα στους ασθενείς / πελάτες του συστήματος υγείας.
Οι ασθενείς σε υποστελεχωμένα νοσηλευτήρια έχουν μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο. Επιπρόσθετα, ανάμεσα στους παθολογικούς ασθενείς, η μεγαλύτερη αναλογία φροντίδας από εγγεγραμμένους νοσηλευτές (σε ώρες κατά ημέρα), συνδέεται με μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο καθώς και μικρότερη συχνότητα επιπλοκών όπως κατακλίσεις, ουρολοιμώξεις, πνευμονία, καταπληξία, καρδιακή ανακοπή και αιμορραγία του πεπτικού. Η σωστή στελέχωση των νοσηλευτικών τμημάτων, συμβάλλει και στην επαγγελματική ικανοποίηση του νοσηλευτικού προσωπικού.
•Η αντικατάσταση του έμψυχου δυναμικού που αφυπηρετεί ή παίρνει άδεια μακράς διάρκειας να είναι άμεση (Οι διαδικασίες πρόσληψης- αντικατάστασης θα πρέπει να απλοποιηθούν και να γίνουν γρηγορότερες).
•Αναδιαμόρφωση της σύνθεσης της ομάδας του ανθρώπινου δυναμικού όπως π.χ αναλογίες νοσηλευτών/μαιών και βοηθών (Skill Mix & Task Shifting).
•Διάθεση γραμματειακού προσωπικού και κλητήρα σε κάθε νοσηλευτικό/μαιευτικό τμήμα και περιορισμός σε αμιγώς νοσηλευτικές/μαιευτικές δραστηριότητες από τους νοσηλευτές και τις μαίες.
•Εφαρμογή μεθόδων στελέχωσης και δεικτών στελέχωσης, (Έλεγχος επαρκούς στελέχωσης των τμημάτων).
•Αξιοποίηση Προηγμένων Κλινικών Νοσηλευτών στο κλινικό χώρο.
•Αξιοποίηση των Μαιών στην παρακολούθηση κυήσεων χαμηλού κινδύνου και διαμόρφωση συνθηκών για την προώθηση, υποστήριξη και διενέργεια φυσιολογικών τοκετών, αλλά και προώθησης του θηλασμού. Οι ενέργειες αυτές όχι μόνο αυξάνουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του Συστήματος υγείας βραχυπρόθεσμα, μειώνοντας το άμεσο κόστος, αλλά και μακροπρόθεσμα, δημιουργώντας υγιής κοινωνίες».
Διαβάστε εδώ: Αποκαλυπτικό: Οι εισηγήσεις του ΠΑΣΥΜΝ για βελτίωση των υπηρεσιών υγείας στα δημόσια νοσηλευτήρια
