*Συνέντευξη στο Ygeia-News
* Η παχυσαρκία μπορεί να πυροδοτήσει το άσθμα μέσω μεταβολικών και φλεγμονωδών αλλαγών, τόσο σε παιδιά όσο και ενήλικες ασθενείς
* Μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως μπορεί να θέσει υπό καλύτερο έλεγχο το άσθμα και να μειώσει τις παροξύνσεις
*Ο ασθενής που πάσχει από άσθμα πρέπει και μπορεί να έχει μια φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς ή αποκλεισμούς
Ο Δρ. Ευγένιος Μεταξάς MD,MSc Πνευμονολόγος, σε συνέντευξή του στο Ygeia-News μιλά για το άσθμα, τα αίτια που το προκαλούν, πώς να το αντιμετωπίσουμε και πόσο επικίνδυνη είναι για τον ασθενή μια κρίση άσθματος.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του έχει ως ακολούθως:
Ορισμός
ΕΡ: Τι είναι το άσθμα ;
ΑΠ: Το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος του αναπνευστικού συστήματος που κατά διαστήματα μπορεί να προκαλεί μείωση της ροής του αέρα από / προς τους πνεύμονες. Το άσθμα προσβάλλει όλες τις ηλικίες.
Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα έρθει σε επαφή με κάποιον ερεθιστικό παράγοντα, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων (βρογχική υπεραντιδραστικότητα) με σύσπαση των λείων μυικών ινών των αεραγωγών η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους (βρογχόσπασμος).
Αιτίες
ΕΡ: Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν το άσθμα;
ΑΠ: Οι ασθενείς με άσθμα έχουν μια γενετική (κληρονομική) προδιάθεση.
Για να εμφανιστούν όμως τα συμπτώματα πρέπει ο ασθενής να έρθει σε επαφή με τους λεγόμενους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι λοιμώξεις (ιδιαίτερα οι ιογενείς), παράγοντες από το περιβάλλον (σκόνη, γύρεις, τρίχωμα ζώων, υγρασία, καπνός, φάρμακα κ.λπ.) και υπό κάποιες προϋποθέσεις η άσκηση.
Συμπτώματα
ΕΡ: Ποια είναι τα συμπτώματα του;
ΑΠ: Ο ασθενής που πάσχει από άσθμα βιώνει κατά καιρούς επαναλαμβανόμενα επεισόδια συμπτωμάτων ποικίλης βαρύτητας όπως βήχα, συριγμό (σφύριγμα), σφίξιμο στο στήθος και δύσπνοια. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν είτε αυτόματα είτε με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
Διάγνωση
ΕΡ: Πως γίνεται η διάγνωση του άσθματος ;
ΑΠ: Η διάγνωση του άσθματος είναι πολύπλευρη και είναι συνδυασμός ιστορικού και διαγνωστικών εξετάσεων:
Κληρονομικότητα
ΕΡ: Υπάρχει κληρονομικότητα στην πάθηση αυτή;
ΑΠ: Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση στο άσθμα. Ο κίνδυνος εμφάνισης συνδέεται με γενετικούς παράγοντες που κληρονομεί ένας άνθρωπος από τους γονείς του. Μελέτες έχουν εντοπίσει ένα μικρό αριθμό γονιδίων τα οποία καθιστούν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση άσθματος. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
Έλεγχος άσθματος
ΕΡ: Πώς ελέγχεται το άσθμα; Υπάρχει μονάδα μέτρησης του;
ΑΠ: Η βαρύτητα του άσθματος μετριέται με βάση τα συμπτώματα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Διεθνώς χρησιμοποιείται το ερωτηματολόγιο ελέγχου του άσθματος (Asthma Control Test – ACT). Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει 6 απλές ερωτήσεις σε σχέση με τον καθημερινό έλεγχο του άσθματος: Το άσθμα είναι ελεγχόμενο εάν υπάρχουν:
-Καθόλου (ή ελάχιστα*) συμπτώματα στη διάρκεια της ημέρας
-Καθόλου περιορισμό δραστηριοτήτων (εργασία – σχολείο)
-Καθόλου συμπτώματα τη νύχτα
-Καθόλου (ή ελάχιστη*) ανάγκη για λήψη ανακουφιστικού φαρμάκου
-Φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία
-Καθόλου παροξύνσεις το τελευταίο έτος
(*2 ή λιγότερες φορές την εβδομάδα)
Αν οι απαντήσεις είναι αρνητικές τότε το άσθμα θεωρείται ελεγχόμενο. Εάν οποιοδήποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει, το άσθμα είναι μερικά ελεγχόμενο και θα πρέπει να γίνει επαναπροσδιορισμός της αγωγής. Εάν τρία ή περισσότερα από τα παραπάνω δεν ισχύουν, το άσθμα είναι μη ελεγχόμενο και πρέπει να γίνει άμεση ιατρική εκτίμηση.
Διαχείριση
ΕΡ: Τι περιλαμβάνει η διαχείριση της ασθένειας;
ΑΠ: Αποφυγή του παθητικού ή ενεργητικού καπνίσματος
-Εντοπισμό τυχόν παραγόντων που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα
-Αποφυγή έκθεσης σε αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα
-Αποφυγή έκθεσης σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης
Παιδικό Άσθμα
ΕΡ: Το παιδικό άσθμα θεραπεύεται ή συνεχίζει και με την ενηλικίωση του ατόμου;
ΑΠ: Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής, ωστόσο είναι πιθανό να ξεκινήσει στην παιδική ηλικία. Στις πλείστες περιπτώσεις παιδιών, το άσθμα υποχωρεί μετά την ηλικία των πέντε ετών και δεν προκαλεί ξανά προβλήματα. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, το άσθμα συνεχίζει να εμφανίζεται τόσο στην εφηβική όσο και στην ενήλικη ζωή.
Κρίση άσθματος
ΕΡ: Ποιοι είναι οι κυριότεροι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν κρίση άσθματος;
ΑΠ: Οι ασθενείς που έχουν τη γενετική προδιάθεση για να εμφανίσουν άσθμα παρουσιάζουν επιδείνωση – παρόξυνση - όταν έρθουν σε επαφή με τους λεγόμενους εκλυτικούς παράγοντες. Οι κυριότεροι είναι:
Ρύπανση του περιβάλλοντος – Κλιματολογικές συνθήκες: Η ρύπανση του περιβάλλοντος, τα καυσαέρια των βιομηχανικών πόλεων και οι περιόδοι σκόνης και υγρασίας, επιδεινώνουν το άσθμα.
Καπνός: Ο καπνός του τσιγάρου είναι κύριος εκλυτικός παράγοντας. Οι γονείς παιδιών με άσθμα είναι εγκληματικό να καπνίζουν μέσα στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο παρουσία των παιδιών τους.
Ερεθιστικές ουσίες: Αρώματα, καλλυντικά, καθαριστικές ουσίες κ.λπ. μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του άσθματος.
Αλλεργιογόνα: Τα αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος, είτε εποχιακά (όπως η γύρη των λουλουδιών) είτε ολοετή (όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και το τρίχωμα των ζώων) είναι συχνοί εκλυτικοί παράγοντες.
Άσκηση: Η άσκηση είναι απαραίτητη για όλους τους ανθρώπους και όπως και για τους ασθματικούς. Υπό κάποιες προϋποθέσεις όμως μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος. Αυτές συνήθως είναι η άσκηση σε κακό περιβάλλον (π.χ σκόνη) και η έντονη άσκηση χωρίς να προηγηθεί καλή προθέρμανση. Πρέπει όμως να διαχωρισθεί η παρόξυνση άσθματος λόγω της άσκησης (άσθμα κοπώσεως) από τη δύσπνοια κατά την άσκηση λόγω κακού ελέγχου του άσθματος.
Λοιμώξεις: Οι ιογενείς λοιμώξεις (όπως η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα) μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση του άσθματος, ιδιαίτερα στα παιδιά.
Φάρμακα: Η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα.
Παχυσαρκία-άσθμα
ΕΡ: Τι σχέση έχει η παχυσαρκία με το άσθμα;
ΑΠ: Είναι γνωστή η σχέση της παχυσαρκίας με την εμφάνιση άσθματος. Η παχυσαρκία μπορεί να πυροδοτήσει το άσθμα μέσω μεταβολικών και φλεγμονωδών αλλαγών, τόσο σε παιδιά όσο και ενήλικες ασθενείς. Η συχνότητα εμφάνισης του άσθματος αυξάνεται κατά 50% σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς. Από άποψη ελέγχου του άσθματος, οι παχύσαρκοι ασθματικοί ασθενείς :
-Έχουν εντονότερη και συχνότερη συμπτωματολογία
-Παρουσιάζουν δυσκολότερο έλεγχο του άσθματος
-Παρουσιάζουν μειωμένη απόκριση στη φαρμακευτική αγωγή
-Εμφανίζουν υποδεέστερη ποιότητα ζωής
-Αναζητούν συχνότερα επείγουσα ιατρική βοήθεια
Θεραπεία
ΕΡ: Αντιμετώπιση και θεραπεία του άσθματος
ΑΠ: Το άσθμα ως χρόνια πάθηση δε θεραπεύεται αλλά αντιμετωπίζεται. Σεκαμία όμως περίπτωση αυτό δε σημαίνει πως ο ασθματικός ασθενής πρέπει να λαμβάνει αγωγή μόνιμα – εφόρου ζωής. Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα συμπτώματα του άσθματος υποχωρούν είτε αυτόματα είτε με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής.
Το ερωτηματολόγιο ελέγχου του άσθματος, που αναφέραμε ανωτέρω, υποδεικνύει κατά πόσο ελέγχεται το άσθμα.
Τα φάρμακα του άσθματος χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, τα ανακουφιστικά και τα ρυθμιστικά. Τα ανακουφιστικά φάρμακα, όπως το λέει και η λέξη, λαμβάνονται μόνο για ανακούφιση των συμπτωμάτων. Περιλαμβάνουν κυρίως τη σαλβουταμόλη και το συνδυασμό φορμοτερόλης/βουδεσονίδης.
Τα ρυθμιστικά φάρμακα είναι εκείνα που σταματούν τη φλεγμονή των αεραγωγών και προλαμβάνουν την εμφάνιση συμπτωμάτων και κρίσεων. Τα φάρμακα αυτά, οι δοσολογίες τους και οι συνδυασμοί τους είναι ευθύνη του πνευμονολόγου που ελέγχει και παρακολουθεί τον ασθενή.
Επικινδυνότητα κρίσης άσθματος
ΕΡ: Πόσο επικίνδυνη είναι για τον ασθενή μια κρίση άσθματος, μπορεί και να επέλθει ο θάνατος του;
ΑΠ: Εάν τα συμπτώματα του άσθματος (βήχας, συριγμός, βάρος στο στήθος, δύσπνοια) επιδεινώνονται πολύ και απότομα, μπορεί να αρχίζει μια κρίση. Εάν ξεκινά μία κρίση τότε ο ασθενής πρέπει:
Σπάνια μπορεί όντως να επέλθει ο θάνατος. Σημαντικό να αναφέρουμε πως χρήση των νεότερων φαρμάκων και την ενημέρωση των ασθενών οι θάνατοι από άσθμα, στην Κύπρο τουλάχιστον, τείνουν να μηδενιστούν.
Διατροφή και άσθμα
ΕΡ: Διατροφή και άσθμα: Υπάρχουν τροφές που το επιδεινώνουν;
ΑΠ: Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη, μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως μπορεί να θέσει υπό καλύτερο έλεγχο το άσθμα και να μειώσει τις παροξύνσεις.
Φυσιολογική ζωή
ΕΡ: Ο ασθενής που υποφέρει από άσθμα μπορεί να έχει μια φυσιολογική ζωή χωρίς αποκλεισμούς;
ΑΠ: Αρκετοί ολυμπιονίκες, πρωταθλητές ομαδικών αθλημάτων, τραγουδιστές κτλ έχουν άσθμα. Η άσκηση και οι δραστηριότητες είναι μέρος της ζωής μας και βοηθούν τόσο στη σωματική όσο και στη ψυχική ευεξία. Για να τα πετύχουμε όμως αυτά πρέπει ο ασθενής:
Ο ασθενής που πάσχει από άσθμα πρέπει και μπορεί να έχει μία φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς ή αποκλεισμούς.
*Να δημιουργήσει μια καλή σχέση συνεργασίας με το γιατρό του
*Να αποφεύγει τους εκλυτικούς παράγοντες και ειδικά το τσιγάρο
*Να παίρνει τα φάρμακά του σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού του
Ο ασθενής που πάσχει από άσθμα πρέπει και μπορεί να έχει μία φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς ή αποκλεισμούς.
*Πνευμονολόγος MD,MSc
Εθνικής Αντιστάσεως 29
3025 Λεμεσός
Τηλ: +357 25104154, φαξ: +357 25108148
Email: emetaxas@pneumoncy.com
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΣΥΖΙΝΟΥ
