*Η σμίκρυνση στομάχου θα έλεγα ενδείκνυνται σε άτομα που έχουν να χάσουν βάρος μέχρι πενήντα κιλά περίπου και βεβαίως σε ασθενείς που δεν είναι εξαρτημένοι στα γλυκά
*Σημαντική η επιλογή της σωστής χειρουργικής μεθόδου για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Μπορεί η σμίκρυνση στομάχου να θεωρείται απλή επέμβαση αλλά αρκετοί είναι οι θάνατοι που καταγράφονται τόσο στην Κύπρο όσο στο εξωτερικό. Για ποιο λόγο και τι πρέπει να προσέξει κάποιος ο οποίος θέλει να υποβληθεί σε μια τέτοια επέμβαση; Ο ειδικός στη Λαπαροσκοπική και Βαριατρική Χειρουργική Δρ Γιάννης Π. Ιωάννου μιλά στο Ygeia-News και εξηγεί τα πάντα όσον αφορά στην χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
ΕΡ: Χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Περί τίνος πρόκειται ακριβώς;
ΑΠ: Η Βαριατρική χειρουργική είναι ουσιαστικά υποειδικότητα της χειρουργικής μια εξειδικευμένη ειδικότητα όπου ο γιατρός πρέπει να είναι ικανός να χειρουργεί όλο το φάσμα, όχι μόνο τη σμίκρυνση του στομάχου, όλο το φάσμα των επεμβάσεων αυτών, όπως το γαστρικό bypass (γαστρική παράκαμψη), το μίνι γαστρικό bypass, τη χολοπαγκρεατική παράκαμψη κλπ. Επεμβάσεις οι οποίες έχουν ως βασικό στόχο την καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Επεμβάσεις που γίνονται κυρίως λαπαροσκοπικά. Η σμίκρυνση στομάχου θεωρείται η πιο συχνή, η πιο ασφαλής μέθοδος διότι πρόκειται για μια καλή επέμβαση η οποία είναι γρήγορη, η παραμονή στο νοσηλευτήριο είναι μόνο μια μέρα, έχει καλά αποτελέσματα αν ο ασθενής ακολουθεί ορισμένες οδηγίες και συγκεκριμένα σωστή διατροφή με λιγότερους υδατάνθρακες και περισσότερες πρωτεΐνες, όσπρια, φρούτα, λαχανικά και βεβαίως γλυκό με μέτρο.
Προσωπικά εφαρμόζω αυτή τη μέθοδο στην Κύπρο τα τελευταία 9 χρόνια στην Κύπρο αν και τη Βαριατρική χειρουργική την εφαρμόζω εδώ και 17 χρόνια. Είχα αρχίσει με τους γαστρικούς δακτυλίους, τους οποίους όμως έχω καταργήσει διότι διαπιστώθηκε ότι δεν αρμόζει στους Κύπριους.
ΕΡ: Γιατί;
ΑΠ: Διότι ο Κύπριος τρώει συνήθως αργά με αποτέλεσμα αυτή η μέθοδος να παρουσιάζει αρκετές επιπλοκές. Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι αυτή η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί σε κόσμο που τρώει λίγο και νωρίς το απόγευμα.
Ανάλογα με τον ασθενή
ΕΡ. Να υποθέσω ότι αυτό δείχνει ότι ανάλογα με τον ασθενή πρέπει να γίνεται η σωστή επέμβαση;
ΑΠ: Ακριβώς. Είναι λάθος να εφαρμόζουμε για όλους την ίδια μέθοδο διότι τα αποτελέσματα δεν θα είναι αυτά που θέλουμε. Αναφέρομαι στο παράδειγμα στης σμίκρυνσης στομάχου για να τονίσω ότι αν και θεωρείται η πιο «συνηθισμένη» μέθοδος, δεν μπορεί να εφαρμόζεται σε όλους. Παράδειγμα, αν κάποιος έχει δείκτη μάζας σώματος 60 με σοβαρά προβλήματα υγείας , η σμίκρυνση στομάχους δεν θεωρείται σωστή επέμβαση διότι λειτουργεί μόνο με τον περιορισμό της ποσότητας του φαγητού. Θεωρητικά με αυτή την επέμβαση ελαττώνεται επίσης μια ορμόνη στο θόλο του στομαχιού η Γκρελίνη, γνωστή και ως ορμόνη της πείνας, το 1/3 φυσικά της εν λόγω ορμόνης, διότι τα άλλα 2/3 παράγονται στο δωδεκαδάκτυλο, όμως το bypass δουλεύει με πολλούς μηχανισμούς με πιο μικρό στομάχι, περισσότερη δυσαπορρόφηση τροφών, έτσι έχει καλύτερα αποτελέσματα.
Ενδείκνυνται σε άτομα που έχουν να χάσουν βάρος μέχρι και 50 κιλά
Η σμίκρυνση στομάχου θα έλεγα ενδείκνυνται σε άτομα που έχουν να χάσουν βάρος μέχρι πενήντα κιλά περίπου και βεβαίως σε ασθενείς που δεν είναι εξαρτημένοι στα γλυκά. Ασθενείς που είναι εξαρτημένοι στα γλυκά δεν μπορούν να προβούν σε σμίκρυνση στομάχου. Διότι θα καταναλώνουν μικρές ποσότητες γλυκών ή ροφημάτων που περιέχουν πολλές θερμίδες με αποτέλεσμα να μη χάνουν βάρος. Άρα η σμίκρυνση στομάχου δεν είναι η πανάκεια της καταπολέμησης της χειρουργικής παχυσαρκίας. Απλά θεωρείται εύκολη μέθοδος, αν και δεν είναι.
ΕΡ: Γιατί το λέτε αυτό;
ΑΠ: Πρέπει να τονίσουμε ότι δεν είναι τόσο εύκολη επέμβαση διότι οι επιπλοκές από μια εγχείρηση σμίκρυνσης στομάχου, είναι δύσκολες και μπορεί να είναι θανατηφόρες. Δυστυχώς είχαμε θανάτους στην Κύπρο ειδικά όταν αυτού του είδους η χειρουργική εξασκείται από άτομα που δεν έχουν την εξειδίκευση να χειριστούν τις επιπλοκές όταν προκύψουν. Μια επέμβαση δεν αρκεί μόνο να γίνει, σημασία έχει να αντιμετωπιστεί σωστά προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά και κυρίως να αντιμετωπιστούν σωστά όταν και εάν προκύψουν επιπλοκές. Είναι καλή επέμβαση με περιορισμούς.
Πρέπει ο γιατρός να είναι εξειδικευμένος
ΕΡ: Που αποδίδετε αυτούς τους θανάτους και πως μπορούν να αποφευχθούν;
ΑΠ: Ο πιο βασικός λόγος για αποτυχία αυτών των επεμβάσεων είναι ο χειρουργός. Δεν μπορεί αυτές οι επεμβάσεις να εφαρμοστούν από απλούς γενικούς χειρουργούς. Πρέπει ο γιατρός να είναι εξειδικευμένος. Η χειρουργική Βαριατρικήείναι πλέον ειδικότητα, χρειάζονται χρόνια εξειδίκευσης για να εξασκήσει κάποιος αυτού του είδους την ιατρική. Η σμίκρυνση στομάχου μπορεί να εμφανίσει πολλές επιπλοκές, ειδικά η διαρροή στομάχου. Υπάρχουν λόγοι που παρουσιάζεται αυτή η επιπλοκή και πρέπει ο γιατρός να ξέρει να τη χειριστεί, όπως να ξέρει να χειριστεί και τυχόν άλλες επιπλοκές διότι μπορούν να αποδειχθούν θανατηφόρες. Άρα ο γρήγορος χειρισμός των επιπλοκών αυτών θα σώσει τη ζωή του ασθενή. Εάν δεν υπάρξει γρήγορος και σωστός χειρισμός των επιπλοκών, η ζωή του ασθενή θα τεθεί σε κίνδυνο ή θα του δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην υγεία του και είχαμε αρκετές περιπτώσεις όπου ασθενείς υπέκυψαν στο μοιραία ή άλλοι ασθενείς στάλθηκαν στο εξωτερικό για να αντιμετωπιστούν αυτές οι επιπλοκές. Είχαμε περιπτώσεις όπου ασθενείς νοσηλεύτηκαν στο εξωτερικό για έξι μήνες οπότε αντιλαμβάνεστε την ταλαιπωρία που υπέστησαν, το κόστος τόσο των ίδιων και των οικογενειών τους όσο και το κόστος που επωμίστηκε το κράτος.
ΕΡ: Με βάση ποια κριτήρια ένας γιατρός μπορεί να θεωρηθεί ειδικός για τέτοιες επεμβάσεις;
ΑΠ: Καταρχήν πρέπει να εξειδικευτεί στην Βαριατρική χειρουργική και βεβαίως στην λαπαροσκοπική διότι αυτές οι επεμβάσεις γίνονται λαπαροσκοπικά. Πρέπει επίσης να αποδείξει ότι έχει χειρουργήσει αριθμό περιστατικών – γύρω στα πενήντα- κάτω από καθοδήγηση και να αποδείξει ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις του τομέα αυτού, να συμμετέχει σε σεμινάρια, σε ειδικά μαθήματα στο εξωτερικό και βεβαίως να αυξάνει συνεχώς τις γνώσεις του ώστε να μπορεί να χειρουργήσει όλο το φάσμα της χειρουργικής Βαριατρικής και παχυσαρκίας.
Τα κριτήρια για ένα ασθενή για να υποβληθεί σε εγχείρηση
ΕΡ: Ποια είναι τα κριτήρια για ένα ασθενή να υποβληθεί σε μια τέτοια εγχείρηση;
ΑΠ: Πρέπει να πληροί το σωστό δείκτη μάζας σώματος. Παλιότερα θεωρείτο ότι έπρεπε ο δείκτης μάζας ενός ασθενή να ήταν πάνω από 40 ή 35 με συνοδούς νόσους δηλαδή διαβήτη, άπνοια κλπ. Τώρα όμως ειδικά με της νέες μεθόδους όπως το bypass η την χολοπαγκρεατική παράκαμψη, αυτές οι επεμβάσεις γίνονται σε χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος όπως το 30 και χρησιμοποιούνται και ως θεραπεία κάποιων ασθενειών όπως για παράδειγμα του διαβήτη. Προσωπικά έχω ασθενείς οι οποίοι έχουν θεραπευτεί από διαβήτη. Διότι αυτές οι επεμβάσεις έχουν δυσαπορρόφηση τροφών έτσι επιδρούν στις ορμόνες που έχουν σχέση με το πάγκρεας με αποτέλεσμα ο διαβήτης τους να εξαφανίζεται στην κυριολεξία, μόλις χάσουν κάποια από τα κιλά τους. Πρόσφατα μια ασθενής ήρθε κοντά μου θέλοντας να προβεί σε σμίκρυνση στομάχου. Διαβητική με ιδιαίτερα ψηλό σάκχαρο. Της είπα ότι η σμίκρυνση δεν έκανε για αυτή, κάναμε bypass στομάχου, έχασε κάποια κιλά και πλέον δεν έχει σάκχαρο. Δεν χρειάζεται καμία φαρμακευτική αγωγή εκεί όπου προηγουμένως λάμβανε τέτοια.
Είναι αυτό που λέμε ότι η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Ο κάθε ασθενής πρέπει να έχει τη μέθοδο που θα τον βοηθήσει να φτάσει στον τελικό του στόχο. Άρα η επιλογή της κατάλληλης επέμβασης εξαρτάται από τα ιατρικά προβλήματα που έχει κάποιος ασθενής, το δείκτη μάζας σώματος, πολλές φορές από την ηλικία, από τις διατροφικές συνήθειες του ασθενή – ένας ασθενής εξαρτημένος στα γλυκά δεν μπορεί να κάνει σμίκρυνση. Θα αποτύχει στο να χάσει τα κιλά του διότι ακόμη και το μικρό στομάχι αν το γεμίζεις συνεχώς με γλυκά ή υδατάνθρακες δηλαδή με θερμίδες, σίγουρα δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα. Επίσης σημαντικό είναι το οικογενειακό ιστορικό του ασθενή διότι μπορεί για παράδειγμα όταν αποφασίσει να κάνει την εγχείρηση να μην είναι διαβητικός, μπορεί να γίνει όμως στα 50 εάν υπάρχει ιστορικό διαβήτη στην οικογένεια του. Άρα τονίζω ξανά ότι είναι σημαντικό να επιλέγεται η επέμβαση με βάση τα κριτήρια του ασθενή και όχι με βάση του τι μπορεί να κάνει ο γιατρός.
Επίσης, θέλω να τονίσω ότι δυστυχώς βλέπουμε κάποια διαδικτυακά μέσα, κυρίως Ελλαδικά, με διάφορα άρθρα από «ειδικούς» να καθοδηγούν τους ασθενείς σε συγκεκριμένες επεμβάσεις και αυτό είναι λάθος.
Υπάρχουν επιστημονικές μελέτες όπου μπορεί κάποιος να διαφημίσει τη δουλειά του βάση αυτών. Δεν μπορείς να απορρίπτεις μεθόδους επειδή ουσιαστικά εσύ ως γιατρός δεν ξέρεις να τις εφαρμόσεις. Πρέπει να παρουσιάζονται σφαιρικά και κυρίως επιστημονικά τα πράγματα και οι μέθοδοι διότι η παχυσαρκία είναι η πάθηση του 21ου αιώνα. Στην Αμερική πεθαίνουν περισσότεροι άνθρωποι από την παχυσαρκία παρά από το τσιγάρο και δυστυχώς η παχυσαρκία έχει κτυπήσει και το νησί μας. Πλέον και στην Κύπρο βλέπουμε από τις στατιστικές του Υπουργείου Υγείας ότι υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας και στα σχολεία η παχυσαρκία παρουσιάζει έξαρση.
ΕΡ: Μου έτυχε να ακούσω περιπτώσεις όπου κάποιος υπεβλήθη σε επέμβαση, έχασε τα κιλά αλλά έπειτα από κάποιο χρονικό διάστημα τα ξαναπήρε.
ΑΠ: Δύο είναι οι λόγοι που μπορεί να συμβεί αυτό. Κύριος λόγος είναι η διατροφή, αυτό που λέγαμε προηγουμένως ότι μετά την επέμβαση πρέπει να ακολουθηθεί σωστή διατροφή με περιορισμό στα γλυκά και τους υδατάνθρακες. Ο δεύτερος λόγος είναι η αποτυχημένη επέμβαση. Όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω δεν είναι εύκολες επεμβάσεις. Είναι σύνθετες και πρέπει να γίνονται από ειδικούς. Οι λεπτομέρειες παίζουν ρόλο, πχ αν αφήσεις θόλο στο στομάχι, τότε αυτό θα μεγαλώσει. Είναι αυτές οι λεπτομέρειες που μετρούν.
Μπορεί να εφαρμοστεί από την ηλικία των 12 ετών και άνω
ΕΡ: Καταληκτικά να σας ρωτήσω, από ποια ηλικία μπορεί να υποβληθεί κάποιος σε τέτοια εγχείρηση;
ΑΠ: Η σμίκρυνση του στομάχου μπορεί να εφαρμοστεί από την ηλικία των 12 και πάνω. Όταν το παιδί είναι παχύσαρκο και με προβλήματα υγείας. Το bypass εφαρμόζεται από την ηλικία των 14 και άνω και προσωπικά να σας πως ότι έχω διενεργήσει τέτοιες επεμβάσεις με πολύ καλά αποτελέσματα.
Καταληκτικά και εγώ θέλω να τονίσω ότι η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας δεν βοηθά μόνο στην διατήρηση της σωματικής υγείας, βοηθά επίσης στην διατήρηση της ψυχικής υγείας. Όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε τη σημασία που έχει στον ψυχισμό μας η εμφάνιση μας. Να βλέπουμε τους εαυτούς μας με το σωστό βάρος και κυρίως υγιείς και γεμάτους ενέργεια και δύναμη, ιδιαίτερα στην παιδική και εφηβική μας ηλικία.
ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
