Συνέντευξη στο Ygeia-News του προέδρου του Κέντρου Δρος Αργύρη Αργυρίου
Προληπτικές «εξετάσεις-ασπίδα» σε εγκύους και νεογνά, πραγματοποιεί το Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής στη Λεμεσό, η κοινωνική προσφορά του οποίου είναι μοναδική και ανεκτίμητη, καθώς αποτελεί το σημείο αναφοράς ολόκληρης της Κύπρου για την προληπτική παιδιατρική. Χάριν των τριών ανιχνευτικών προγραμμάτων που προσφέρει το Κέντρο και απευθύνονται σε εγκύους και τα νεογνά, έγινε κατορθωτό, από της εφαρμογής των συγκεκριμένων προγραμμάτων, να εντοπιστούν έγκαιρα και να αντιμετωπιστούν κατάλληλα, σημαντικός αριθμός περιστατικών.
Να επισημάνουμε ότι εμπνευστής, δημιουργός και στυλοβάτης του Κέντρου είναι ο Δρ Αμέρικος Αργυρίου, ο άνθρωπος ο οποίος το 1969 μαζί με άλλους συμπολίτες του, ίδρυσε το Ίδρυμα Θεοτόκος για παιδιά με βαριά νοηματική υστέρηση. Αργότερα, το 1988 δημιουργήθηκε από το Θεοτόκος το Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής, το οποίο παλιότερα λεγόταν Κέντρο Πρόληψης Πνευματικής Καθυστέρησης. Είναι δε πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι το Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής (απασχολεί 12 άτομα και διοικείται από 11μελές Συμβούλιου) με την ιδιότητά του φιλανθρωπικού οργανισμού προσφέρει τις υπηρεσίες του εντελώς δωρεάν, καλύπτοντας έτσι μία σημαντική προϋπόθεση για τη λειτουργία ανιχνευτικών προγραμμάτων, αυτή της καθολικής κάλυψης. Ως εκ τούτου, όλοι οι πολίτες, λαμβάνουν τις υπηρεσίες του Κέντρου δωρεάν.
Πρόεδρος σήμερα του Κέντρου Προληπτικής Παιδιατρικής είναι γιος του Αμέρικου Αργυρίου, ο Δρ Αργύρης Αργυρίου (φωτογραφία), ο οποίος σε συνέντευξη που παρεχώρησε στο Ygeia-News αναφέρεται στα προληπτικά προγράμματα που προσφέρονται εντελώς δωρεάν, αλλά και στο οικονομικό πρόβλημα που αποτελεί διαχρονικά, το μόνιμο άγχος και τον εφιάλτη του Κέντρου. Κι αυτό, παρά τη γενική παραδοχή που γίνεται ακόμα και από επίσημα χείλη, ότι η κυπριακή πολιτεία- κι αν ληφθεί υπόψη η συνολική της οικονομική συνεισφορά μέσω της κρατικής χορηγίας- ουσιαστικά πληρώνει πολύ λίγα, απολαμβάνοντας όμως υπηρεσίες υψηλής ποιότητας.
Ο ορισμός του ανιχνευτικού προγράμματος
Όπως μας εξηγεί ο γιατρός, ως ανιχνευτικό πρόγραμμα ορίζεται η υπηρεσία δημόσιας υγείας μέσα στα πλαίσια της οποίας εξετάζονται όλα τα μέλη μιας πληθυσμιακής ομάδας με σκοπό τον προσδιορισμό εκείνων που κινδυνεύουν ή υποφέρουν από μια συγκεκριμένη ασθένεια, έτσι ώστε να αποφύγουν τις επιπτώσεις από την ασθένεια αυτή. Τα ανιχνευτικά προγράμματα διαφέρουν σε βασικά σημεία ως προς τον τρόπο εφαρμογής τους σε σχέση με την κλινική ιατρική. Εξετάζουν φαινομενικά υγιή άτομα με σκοπό να προσφέρουν πληροφόρηση για την κατάσταση της υγείας τους, ώστε αυτά (ή οι γονείς) να μπορούν με αποτελεσματικό τρόπο να λάβουν την ενδεδειγμένη για την κατάστασή τους αντιμετώπιση. Οι ασθένειες αυτές συνήθως δεν παρουσιάζουν κλινικά συμπτώματα στα πρώτα στάδια της ζωής και η αδυναμία έγκαιρης διάγνωσης οδηγεί σε μη ανατρέψιμες ανεπιθύμητες εκδηλώσεις (νοητική υστέρηση, απώλεια πολύτιμου χρόνου στην απόκτηση του λόγου, λόγω καθυστερημένης διάγνωσης βαρηκοΐας κλπ). Ο μόνος τρόπος έγκαιρης διάγνωσης και κατ’ επέκταση έγκαιρης ιατρικής παρέμβασης (όπως χορηγία θυροξίνης για τον συγγενή υποθυρεοειδισμό, ειδικής δίαιτας για τη φαινυλοκετονουρία, ακουστικών για τη βαρηκοΐα κλπ), είναι η προσφορά ανιχνευτικών προγραμμάτων. Η έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και παρέμβαση εξασφαλίζουν ποιότητα ζωής.
Ποια είναι τα τρία προγράμματα
Ο Δρ Αργυρίου, αναφέρεται συγκεκριμένα στα προγράμματα που προσφέρει το Κέντρο:
1. Πρόγραμμα Προγεννητικού Ελέγχου (βιοχημική μέτρηση δεικτών για προσδιορισμό κινδύνου ύπαρξης εμβρύου με χρωμοσωμιακή ανωμαλία, κατά το πρώτο τρίμηνο κύησης).
2. Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών (βιοχημικές μετρήσεις για τον συγγενή υποθυρεοειδισμό και τη φαινυλοκετονουρία μετά το 2ο εικοσιτετράωρο ζωής).
3. Ανιχνευτικό Πρόγραμμα Ακοής Νεογνών (μέτρηση ωτοακουστικών εκπομπών και εξέταση προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους μετά τη 10η μέρα ζωής).
Πρόκειται, μας λέει, για ολοκληρωμένα προγράμματα δημόσιας υγείας (ή μέρη συμφωνημένων ολοκληρωμένων προγραμμάτων, όπως π.χ. ο προγεννητικός βιοχημικός έλεγχος σε συνδυασμό με την υπερηχογραφική μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας που γίνεται από ειδικούς ακτινολόγους), με ακολουθία διαδικασιών που αποσκοπούν στην ανίχνευση, διάγνωση, περιοδικό επανέλεγχο και προσφορά θεραπείας / παρέμβασης. Είναι νοητό ότι μεμονωμένες βιοχημικές εξετάσεις χωρίς πρόνοια για ολοκληρωμένη κάλυψη μίας πληθυσμιακής ομάδας και χωρίς θεμελιωμένη ακολουθία διαδικασιών με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση του προβλήματος, δεν πληρούν τους βασικούς όρους λειτουργίας ανιχνευτικών προγραμμάτων και δεν εξυπηρετούν τον στόχο. Για το λόγο αυτό, τέτοια προγράμματα προσφέρονται στον Ευρωπαϊκό χώρο από εξειδικευμένα κέντρα και η λειτουργία τους καλύπτεται ως επί το πλείστον από τα εθνικά συστήματα υγείας, ώστε οι τελικοί χρήστες (δηλαδή όλοι οι πολίτες) να απολαμβάνουν των υπηρεσιών αυτών.
Μόνιμο πρόβλημα το οικονομικό
Και φθάνουμε στο μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Κέντρο και δεν είναι άλλο από το οικονομικό. Επισημαίνει σχετικά ο Δρ Αργύρης Αργυρίου:
Ελλείψει Γενικού Σχεδίου Υγείας και ανάλογης πρωτοβουλίας από πλευράς κρατικών υπηρεσιών, το Κέντρο Προληπτικής Παιδιατρικής ανέλαβε από 28ετίας δράση και έκτοτε δραστηριοποιείται σ’ ένα σημαντικό τομέα δημόσιας υγείας σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και κάτω από μερική κρατική χρηματοδότηση. Να σημειωθεί ότι στα πρώτα δυο χρόνια ουδεμία συνεισφορά δεν γινόταν από κρατικές υπηρεσίες, για να ακολουθήσει για αρκετά χρόνια κάλυψη του 33% του προϋπολογισμού. Στηριζόμασταν πάντοτε από συνεισφορές συμπολιτών μας που εκτιμούσαν το έργο που επιτελούσαμε και επιτελούμε.
Στην πορεία των χρόνων, το Κέντρο χρηματοδοτήθηκε σε ένα ποσοστό 45% του προϋπολογισμού του, κατά μέσο όρο, από το κράτος. Η τελευταία κρατική χρηματοδότηση, το 2016, ανήλθε στα 320,000 ευρώ, ενώ για το ίδιο έτος τα έξοδα λειτουργίας του Κέντρου ανήλθαν στα 625,889 ευρώ (συνεπώς ποσοστό 51% περίπου). Τα υπόλοιπα έξοδα του Κέντρου καλύφθηκαν από εισφορές που εξασφάλισε το ίδιο το Κέντρο, με έσοδα από εκδηλώσεις, εράνους κλπ.
Εύστοχη και καίρια και η τελευταία επισήμανση του προέδρου του Κέντρου Προληπτικής παιδιατρικής, η οποία δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. «Η Κυπριακή Δημοκρατία, με ένα χαμηλό κόστος (το ήδη χαμηλό κόστος λειτουργίας του Κέντρου, περαιτέρω μειωμένο χάριν στα έσοδα από άλλες πηγές που εξασφαλίζει το ίδιο) απολαμβάνει υπηρεσιών ψηλής ποιότητας, για όλους τους πολίτες της, με άριστα αποτελέσματα και τα οποία το Κέντρο κατά καιρούς παρουσιάζει σε διεθνή forum, εκπροσωπώντας την Κύπρο».
Έγιναν 90.274 τεστ ακοής
Σύμφωνα με τον γιατρό, από το 2004-2016 συνολικά 90.274 περιστατικά «πέρασαν» από το Ανιχνευτικό Πρόγραμμα Ακοής Νεογνών (μέτρηση ωτακουστικών εκπομπών και εξέταση προκλητών δυναμικών του εγκεφαλικού στελέχους μετά τη 10η μέρα ζωής). Από τον πιο πάνω αριθμό των εξετασθέντων, τα 2805 παραπέμφθηκαν για επαναληπτικό τεστ, τα 1191 στάληκαν για διενέργεια άλλου τεστ. Ενώ 428 περιστατικά παραπέμφθηκαν με υποψία για βαρηκοΐα από τα οποία 90 εντοπίστηκαν με νευροαισθητήρια βαρηκοΐα.
Εξετάστηκαν 252.531 νεογνά για συγγενή υποθυρεοειδισμό
Μεταξύ 1989-2016, εξετάστηκαν 252.531 νεογνά για συγγενή υποθυρεοειδισμό, διαγνώστηκαν 112, δηλαδή 1:2012. Διαγνώστηκαν επίσης 3 κλασσικές περιπτώσεις φαινυλοκετονουρίας. Δηλαδή 1:83.000 καθώς και 14 περιστατικά υπερφενυλανεμίας.
