Τι είναι Λογοθεραπεία, ποιους και τι αφορά;

ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΠΑΡΗ ΜΠΙΝΟΥ*

     Σύμφωνα με τον πλέον γνωστό σήμερα επαγγελματικό οργανισμό Λογοθεραπευτών, του Αμερικάνικου Οργανισμού Λογοπαθολόγων-Ακοολόγων (ASHA), ο Λογοθεραπευτής ασχολείται με τη πρόληψη, αξιολόγηση, διάγνωση και θεραπεία ενός μεγάλου εύρους διαταραχών όπως οι διαταραχές φωνής, ομιλίας, γλώσσας, μάσησης-κατάποσης τόσο σε παιδιά, όσο και σε ενήλικες (asha.org). Γενικότερα, η Λογοθεραπεία καλείται να δώσει λύσεις σε όλο το φάσμα που σχετίζεται με την επικοινωνία και την επίδοση των γνωστικών ικανοτήτων του ανθρώπου. Όπως γίνεται φανερό, πρόκειται για ένα κατεξοχήν κλινικό επάγγελμα χωρίς βέβαια να υπολείπεται σε θεωρητικό και ερευνητικό επίπεδο. Παρόλα αυτά, όπως σημειώνουν οι Anderson και van der Gaag (2005) πολλά είναι αυτά, που ακόμα και σήμερα, μένουν προς διερεύνηση από την συγκεκριμένη επιστήμη, μιας και κύριο αντικείμενό της είναι ο άνθρωπος.   

     Οι αρμοδιότητες του συγκεκριμένου επαγγέλματος είναι προσδιορισμένες στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Εύκολα οποιοσδήποτε μπορεί να βρει αν χρειάζεται το είδος των υπηρεσιών που μπορεί να παρέχει ένας Λογοθεραπευτής. Όλοι όσοι εμπλέκονται στην συγκεκριμένη επιστήμη είτε από την θέση του επαγγελματία κλινικού, είτε του ερευνητή, πρέπει να γνωρίζουν πως ο Λογοθεραπευτής είναι ο επαγγελματίας υγείας που μπορεί να δώσει απαντήσεις σε ένα πολύ βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γονείς και δεν είναι άλλο, από την αίσθηση της απομόνωσης που βρίσκονται όταν το παιδί τους αντιμετωπίσει μια δυσκολία. Συχνά ως κλινικοί, όπως ορθά σημειώνει η Margaret Glogowska (2005) ακούμε τους γονείς να λεν:

    «Όταν έχεις κάποιο παιδί με πρόβλημα, δεν ξέρεις την ίδια στιγμή, κανέναν άλλο γονέα που να έχει τα ίδια προβλήματα….αυτό σε κάνει να αισθάνεσαι λίγο απομονωμένος και σκέφτεσαι γιατί σε μένα….γιατί στο δικό μου παιδί»

   Συνέπεια αυτού του αισθήματος της απομόνωσης είναι ο φόβος, εκφρασμένος ακόμα και προς το πρόσωπο του ειδικού, δηλαδή του Λογοθεραπευτή:

«Όταν επισκεφθήκαμε μια Λογοθεραπεύτρια, ήμουν φοβισμένη και ανήσυχη. Αν κάτι δεν πάει καλά με το παιδί σου, δεν ανησυχείς;»

   Όλα τα παραπάνω σκιαγραφούν την καθημερινότητα του κλινικού Λογοθεραπευτή, τα οποία βέβαια μέσα από την εφαρμογή Τεκμηριωμένων Πρακτικών καλείται να ξεπερνά. Ειδικότερα, η Λογοθεραπεία μπορεί να παρέμβει ουσιαστικά:

• Σε διαταραχές άρθρωσης, δηλαδή δυσαρθρίες ή δυσλαλίες
• Σε διαταραχές ρυθμού ομιλίας, όπως ο τραυλισμός
• Σε διάφορες ανωμαλίες της φώνησης, όπως η αφωνία ή η ρινολαλία
• Σε διαταραχές γραμματικής-συντακτικής φύσης
• Σε εκφραστικές δυσκολίες ή δυσκολίες κατανόησης
• Σε μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία ή ADHD
• Σε διαταραχές κοινωνικής επικοινωνίας είτε λεκτικής, είτε μη-λεκτικής επικοινωνίας (πχ. δυσκολίες πραγματοποίησης χαιρετισμού, πραγματοποίησης ερωτήσεων κ.ά.) 
• Σε διαταραχές που επηρεάζουν τις γνωστικές λειτουργίες ως αποτέλεσμα συνήθως εγκεφαλικής βλάβης (δηλ. σκέψη, προσοχή, σχεδιασμός, επίλυση προβλημάτων)
• Σε διαταραχές που σχετίζονται με την κατάποση, ως αποτέλεσμα πχ. αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
• Στη παροχή ακουστικο-προφορικής εκπαίδευσης σε παιδιά/ενήλικες με δυσκολίες ακοής

Πρόκειται σαφώς, για ένα απαιτητικό επάγγελμα, που προϋποθέτει εκ μέρους του θεραπευτή κάποια τυπικά προσόντα και γνώσεις, αλλά και κάποιες περαιτέρω ικανότητες κοινωνικής επιδεξιότητας, στάσης και απόδοσης. Πρόκειται για ικανότητες που πρέπει να αναζητούν και οι γονείς στον ειδικό του παιδιού τους και συναποτελούν το προφίλ «επάρκειας» του ειδικού θεραπευτή (Davies & van der Gaag, 1992). Υπάρχουν δε περιστατικά, η πρόοδος των οποίων είναι πραγματικά αργή και αυτό είναι κάτι που εκτός από τον ειδικό, που μπορεί να το αναμένει, πρέπει να το γνωρίζουν και οι ίδιοι οι γονείς. Ο ειδικός χρειάζεται υπομονή, ευαισθησία και επιμονή ώστε μαζί με την ενθαρρυντική συμπεριφορά του, να μπορέσει να αναδείξει τα μέγιστα της απόδοσης του ασθενή. Διάφοροι όροι που συναντά κανείς όπως Λογοθεραπευτής, Λογοπεδικός ή Λογοπαθολόγος δεν θα πρέπει να μπερδεύουν τους γονείς, μιας και αφορούν το ίδιο αντικείμενο, αλλά μπορεί να υποδηλώνουν διαφορετικό επίπεδο σπουδών, εμπειρίας και εξειδίκευσης.

Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν πως τίποτα δεν θα είναι ίδιο στην απόδοση του παιδιού τους, εάν δεν γίνει έγκαιρα. Ο οδηγός Πρακτικής Άσκησης από τον Αμερικανικό Οργανισμό Λογοπαθολόγων-Ακοολόγων (ASHA, Preferred Practice Patterns for the Profession, 2004), μαζί με τον Κώδικα Ηθικής του επαγγέλματος (ASHA, 2003) τονίζουν αφενός την αξία της πρώιμης διάγνωσης και παρέμβασης (Early Detection Implementation-EDI), αφετέρου ορίζουν πως ο ειδικός Λογοθεραπευτής θα πρέπει «να ασχολείται μόνο με τις κλινικές περιπτώσεις που άπτονται των ικανοτήτων, γνώσεων και εμπειρίας του».

*Λογοπαθολόγος

Κλινική Αποκατάστασης ΤΕΠΑΚ

paris.binos@cut.ac.cy