Υγιής γήρανση και αναδιαμόρφωση του συστήματος υγείας, Ενδυνάμωση – εγγραμματοσύνη των ασθενών Ποιότητα στο Σύστημα Υγείας Πρόσβαση στο καινοτόμο φάρμακο.
Με μεγάλη συμμετοχή και σημαντικά πορίσματα ολοκληρώθηκε το δεύτερο Παγκύπριο Επιστημονικό Συνέδριο Ασθενών «Ποιότητα φροντίδας υγείας και ΓεΣΥ: συνεργασία, εκπαίδευση και ενδυνάμωση», το Σάββατο, 13 Μαΐου 2023 στο κεντρικό κτήριο της Ελληνικής Τράπεζας. Στόχος ήταν η ανάδειξη της συμβολής του ΓεΣΥ στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της Κύπρου, η ανάλυση σημαντικών παραμέτρων που συμβάλλουν στην ποιοτική πρόσβαση και αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, και ο σχεδιασμός των επόμενων βημάτων για τη βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας.
Στο συνέδριο παρευρέθηκαν οι μεγαλύτεροι εταίροι στην υγεία στην Κύπρο, όπως και ο εξοχότατος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στις διεργασίες συμμετείχαν διακεκριμένοι ομιλητές και επιστήμονες από την Κύπρο και το εξωτερικό, ειδικοί σε θέματα Δημόσιας Υγείας και Πολιτικής Υγείας, οι οποίοι συνέβαλαν στην παρουσίαση τεκμηριωμένων δεδομένων και στις συζητήσεις για τα πολύ ενδιαφέροντα και σημαντικά θέματα του συνεδρίου που αφορούν τους ασθενείς και τους πολίτες γενικότερα. Το συνέδριο είχε έντονο διαδραστικό χαρακτήρα όπου δίδονταν χρόνος για εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ των προσκεκλημένων και των συνέδρων. Τελικός στόχος ήταν η ανάδειξη της συμμετοχής του ίδιου του ασθενούς ως κεντρικού εταίρου στην αξιολόγηση και στην βελτίωση της ποιότητας φροντίδας υγείας.
Ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ενδυνάμωση και εγγραμματοσύνη της υγείας, η ποιότητα στο σύστημα υγείας, η πρόσβαση στο καινοτόμο φάρμακο, και η πολυθεματική προσέγγιση σε θέματα ασθενών, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου, σύγχρονου και ασθενοκεντρικού συστήματος υγείας.
Πορίσματα συνεδρίου:
Υγιής γήρανση και αναδιαμόρφωση του συστήματος υγείας
Τα σύγχρονα συστήματα υγείας απαιτούν ευελιξία, ανεξάρτητη και συνεχή αξιολόγηση και προσαρμογή στις ανάγκες του πληθυσμού. Ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει και είναι αναγκαία η στροφή των υπηρεσιών υγείας στην προώθηση της υγιούς ζωής και της υγιούς γήρανσης, με ολοκληρωμένα προγράμματα πρόληψης (screening), προγράμματα προαγωγής υγείας, και με κατάλληλες δομές και λειτουργίες. Ταυτόχρονα, η αξιολόγηση των υπηρεσιών και δεικτών υγείας, πρέπει να είναι συνεχής, αυτόνομη και να οδηγεί σε κατάλληλες παρεμβάσεις και αναδιαμορφώσεις. Αυτό που προεξάρχει είναι πως η βελτίωση της ποιότητας υγείας είναι αποδεδειγμένα κοστο-αποδοτική για ένα σύστημα υγείας. Μέσω συνεργασιών και ανταλλαγής εξειδίκευσης, η Κύπρος έχει την ευκαιρία να επωφεληθεί από την εμπειρία σε άλλα συστήματα υγείας.
Ενδυνάμωση – εγγραμματοσύνη των ασθενών
Η εγγραμματοσύνη της υγείας, που ορίζεται ως η δυνατότητα ενός ατόμου να διαχειρίζεται και να κατανοεί βασικές ιατρικές πληροφορίες όπως και υπηρεσίες φροντίδας υγείας, με σκοπό να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την υγεία του. Ενδυνάμωση του ασθενούς είναι η ενθάρρυνση της ενεργής συμμετοχής του στις αποφάσεις αυτοδιαχείρισης της υγείας και της ποιότητας ζωής του. Στην ενότητα αυτή διερευνήθηκαν τοπικά και διεθνή δεδομένα που ανέδειξαν την ανάγκη για εκπαίδευση των ασθενών, ώστε να συμμετέχουν από κοινού με τους επαγγελματίες υγείας στις αποφάσεις διαχείρισης της υγείας τους. Έχει διαφανεί ότι η εγγραμματοσύνη στοχεύει κυρίως αυτούς που την έχουν περισσότερο ανάγκη, που είναι οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Γι’ αυτό, παράλληλα με την ενίσχυση της εγγραμματοσύνης, είναι απαραίτητη και η κοινωνική υποστήριξη και η εξασφάλιση όλων των απαραίτητων υπηρεσιών και πόρων, ώστε οι ίδιοι οι ασθενείς να συμμετέχουν στην καλύτερη διαχείριση της υγείας τους.
Ποιότητα στο Σύστημα Υγείας
Μία επιτυχημένη πολιτική υγείας πρέπει να είναι αποτελεσματική, δίκαιη, αποδοτική (ορθολογική), αναπτυξιακή και βιώσιμη. Γι’ αυτό η ποιότητα του συστήματος υγείας, δεν σχετίζεται μόνο με οικονομικούς δείκτες, αλλά και με δείκτες αξιολόγησης, ώστε μέσω της επιστημονικής τεκμηρίωσης να βελτιώνεται η αποδοτικότητα του συστήματος, κάτι το οποίο μεταφράζεται σε καλύτερους δείκτες υγείας. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι άμεση η ανάγκη για κατάρτιση και καταγραφή σταθμισμένων δεικτών ποιότητας στη χώρα μας, καθώς υπάρχει σημαντική έλλειψη τοπικών δεδομένων, που θα δώσουν στόχους για παρέμβαση και θα βοηθήσουν στην ανάδειξη των σημείων για βελτίωση.
Πρόσβαση στο καινοτόμο φάρμακο
Σε εθνικό επίπεδο, παρατηρείται κινητοποίηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες για τη βελτίωση των διαδικασιών έγκρισης και διάθεσης καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα μας. Η εφαρμογή του ΓεΣΥ απαιτεί καθολική φαρμακευτική κάλυψη, στάθμιση των διαδικασιών διάθεσης των φαρμάκων και ταχύτητα στην έγκριση νέων φαρμάκων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με στενή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, έχοντας ως στόχο την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα. Φάνηκε επίσης ότι δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητό στις αρχές ότι, οι διαδικασίες διάθεσης των φαρμάκων μέσω του ΓεΣΥ έχουν σημαντικές λειτουργικές διαφορές από την προ-ΓεΣΥ εποχή και ως εκ τούτου οι συγκρίσεις είναι αδόκιμες. Αντίθετα, απαιτείται εκσυγχρονισμός και απλούστευση των διαδικασιών, ώστε από τη μία τα καινοτόμα φάρμακα να είναι άμεσα διαθέσιμα εκεί που έχουν ένδειξη και από την άλλη ο ασθενής να συνεχίσει να έχει επιλογή στη φαρμακευτική του αγωγή.
Πολυθεματική προσέγγιση σε θέματα ασθενών
Μία από τις πιο άμεσες ανάγκες στην Κύπρο είναι ο εκσυγχρονισμός των νομοθεσιών για να εξασφαλισθεί η προστασία των δικαιωμάτων των ιατρών και των ασθενών. Παράλληλα, κρίνεται απαραίτητη η ανάπτυξη κουλτούρας πολυθεματικής φροντίδας των χρόνιων ασθενών, ώστε να λαμβάνουν την ολοκληρωμένη φροντίδα που χρειάζονται. Ειδική αναφορά έγινε σε ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα, με κακοήθεια, με πόνο, και στην ανακουφιστική φροντίδα, αν και ο πραγματικός πληθυσμός ασθενών με όφελος από μία πραγματικά πολυθεματική φροντίδα, είναι πολύ μεγαλύτερος. Εντός του ΓεΣΥ, παρόλο που σε πολλές κλινικές περιπτώσεις είναι καταλληλότερο να ηγούνται άλλοι επαγγελματίες υγείας, ο προσωπικός ιατρός αποτελεί το επίκεντρο της πολυθεματικής προσέγγισης. Ως εκ τούτου, χρειάζεται η προώθηση διαδικασιών που θα υποβοηθήσουν και θα ενισχύσουν το ρόλο του προσωπικού ιατρού, όπως είναι η δημιουργία κέντρων πολυθεματικής φροντίδας (group practices).
Η ΟΣΑΚ σε στενή συνεργασία με το ευρύ δίκτυο επιστημονικών συνεργατών από την Κύπρο και το εξωτερικό, θα συνεχίσει να διοργανώνει υψηλού επιπέδου επιστημονικές εκδηλώσεις, για το όφελος του Κύπριου ασθενούς και τη συνεχή βελτίωση του συστήματος υγείας.
