*Την Υγεία των ανθρώπων δεν τη μετράμε με το «δύο το λάδι, τρεις το ξύδι, πέντε το λαδόξυδο».
*Ακαταστασία στις συνταγογραφήσεις των γιατρών
*Εντοπίσαμε τεράστιες συσκευασίες φαρμάκων, οι οποίες καταλήγουν με τις σακούλες στον κάλαθο των αχρήστων
«Ο χρόνιος ασθενής πρέπει να επαναλαμβάνει τις επισκέψεις κάθε μήνα. Έχουμε ζητήσει από τον ΟΑΥ και έχει ικανοποιηθεί το αίτημα μας και οι χρόνιοι ασθενείς θα μπορούν να εξασφαλίζουν αποθέματα για δύο και όχι για ένα μήνα από τα κρατικά φαρμακεία. Είχαμε ενημερωθεί επίσημα ότι η διαδικασία αυτή θα άρχιζε εντός Φεβρουαρίου. Δεν έχει αρχίσει ακόμη».
Αυτά ανέφερε μεταξύ άλλων σε συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος της ΟΣΑΚ Μάριος Κουλούμας εξαπολύοντας δριμεία επίθεση με καταγγελίες και μηνύματα προς πολλούς αποδέκτες, κυρίως τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας.
Παραθέτουμε εκτεταμένα αποσπάσματα από την ομιλία του κ. Κουλούμα.
Ηχηρό μήνυμα
«Θέλουμε να στείλουμε ένα ηχηρό μήνυμα σε όλους όσοι κρατάνε τις ζωές μας στα χέρια τους, αλλά, όπως διαπιστώνουμε, κάποιοι από αυτούς δεν αντιλαμβάνονται τις ευθύνες που κουβαλούν οι καρέκλες στις οποίες κάθονται, είτε πρόκειται για αξιωματούχους του κράτους, είτε πρόκειται για βουλευτές, είτε για στελέχη ημικρατικών οργανισμών ή επαγγελματίες υγείας.
Η Υγεία για εμάς, ως οργανωμένο κίνημα των ασθενών, σίγουρα ΔΕΝ έχει χρώμα και ακόμα πιο σίγουρα δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε κανένα χαρτονόμισμα, όσο μεγάλο και αν είναι το ποσό που αυτό αντιπροσωπεύει.
Σας καλέσαμε εδώ για να πούμε «μέχρις εδώ ήταν: Οι ασθενείς δεν είναι ούτε έσοδα, ούτε έξοδα, η Υγεία δεν είναι ισολογισμός, ούτε λογιστικές πράξεις και οι ανθρώπινες ζωές δεν μετριούνται με τα χρήματα και τους προϋπολογισμούς».
Να αναφέρουμε άλλωστε ότι οι δαπάνες Υγείας στην Κύπρο, σύμφωνα με τα επίσημα ευρωπαϊκά στοιχεία, είναι ακόμα σε επίπεδα κατά πολύ χαμηλότερα του μέσου όρου της Ε.Ε.
Εμείς, εκείνο που ζητάμε είναι να νοικοκυρευτούμε επιτέλους και το κυριότερο, να σταματήσουν όλοι να βλέπουν τον τομέα της Υγείας ως λογιστικό ισολογισμό.
Τον τελευταίο χρόνο, πολιτικοί αρχηγοί δυσφορούσαν δημόσια και κατάγγελλαν την αύξηση στις δαπάνες υγείας. Υπουργοί της απελθούσας Κυβέρνησης τόνιζαν και κατάγγελλαν ότι αυξήθηκαν οι δαπάνες υγείας. Βουλευτές καταγγέλλουν, και το θεωρούν και μαγκιά αυτό, ότι το κράτος ξοδεύει για την υγεία των πολιτών. Λαϊκίζουν χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουν καν τα στοιχειώδη για τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος υγείας της Κύπρου.
Ο ίδιος ο ΟΑΥ πολλές φορές λαμβάνει αποφάσεις με βάση ΜΟΝΟ τον προϋπολογισμό και τα χρήματα, ανεξαρτήτως αν οι αποφάσεις αυτές είναι προς όφελος ή σε βάρος των ασθενών. Ομάδες επαγγελματιών υγείας απαιτούν διαρκώς μεγαλύτερα κονδύλια στους δικούς τους προϋπολογισμούς, τα νοσηλευτήρια ζητούν μεγαλύτερες αποζημιώσεις.
Την Υγεία των ανθρώπων δεν τη μετράμε με το «δύο το λάδι, τρεις το ξύδι, πέντε το λαδόξυδο».
Τα τελευταία δύο χρόνια είδαμε δύο φορές τα υπουργεία Υγείας και Οικονομικών να τσακώνονται με τον ΟΑΥ για τα λεφτά. Για το ποιες υπηρεσίες πληρώνει ο καθένας. Για το ποιος χρωστά σε ποιόν και πόσα.
Εμείς, ως ασθενείς, βλέπουμε μπροστά μας τον τοίχο του προϋπολογισμού σε κάθε προσπάθεια μας να διεκδικήσουμε κάτι για την υγεία των πολιτών. Προτάσσουν τον προϋπολογισμό του ΓεΣΥ και επιβάλλουν περιορισμούς και κανόνες οριζόντιους, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι ο κάθε άνθρωπος κι ο κάθε ασθενής έχουν διαφορετικές ανάγκες.
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των διαφόρων θεμάτων, θέλουμε να τονίσουμε και να φωνάξουμε σε όλους «Κάτω τα χέρια από το ΓεΣΥ». Οι ασθενείς εντοπίζουν προβλήματα, θα φωνάζουν με όλο το σθένος τους για να επιλυθούν τα προβλήματα αυτά, θα μπούμε μπροστά για να διορθωθούν όλες οι στρεβλώσεις που σήμερα παρατηρούνται στο ΓεΣΥ. ΑΛΛΑ, δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να εκμεταλλευθεί ή να επικαλεστεί τη δική μας αγωνία για να εξυπηρετήσει τους δικούς του σκοπούς. Αυτό να γίνει ξεκάθαρο. Και ξαναλέμε το δικό μας σύνθημα: Πολεμάμε ΓΙΑ το ΓεΣΥ και όχι το ΓεΣΥ.
Καταχρήσεις
Κάποιοι έχουν κάνει σύνθημα το να «εξαλειφθούν οι καταχρήσεις» και εκείνο που εννοούν λέγοντας «καταχρήσεις» είναι μόνο οι ομολογουμένως μεγάλες απολαβές μερίδας επαγγελματιών υγείας, κυρίως γιατρών. Aυτό που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η ποιότητα μέσα από σωστό και αυστηρό έλεγχο, το κατά πόσον εφαρμόζονται πρωτόκολλα και το αποτέλεσμα. Τα υπόλοιπα είναι εκ του πονηρού. Όταν ασκείται σωστός και αυστηρός έλεγχος, όσοι διαπράττουν απάτη ή καταχρώνται του συστήματος, να καταγγέλλονται και να προωθούνται ποινικές διαδικασίες και αν είναι κατάχρηση να τιμωρούνται ακόμη και με διακοπή της σύμβασης τους.
Εμείς, θα τονίσουμε ότι τα χρήματα του ΓεΣΥ είναι προτιμότερο και αναγκαίο να καταλήγουν σε καινοτόμα φάρμακα, σε εξειδικευμένες θεραπείες, σε εξειδικευμένες επεμβάσεις, σε νέες υπηρεσίες, παρά να κατασπαταλούνται λόγω των καταχρήσεων στην τσέπη ενός ή δέκα ή τριάντα γιατρών ή άλλων επαγγελματιών υγείας.
Υποκριτές
Κάποιοι ήταν υποκριτές και κάποιοι είναι υποκριτές, όταν φωνάζουν μόνο για αυτά που ξοδεύονται και δεν αναφέρονται καθόλου σε αυτά που πρέπει να ξοδευτούν για το καλό των ασθενών.
Τι ζητάμε; Σωστή κατανομή των διαθέσιμων κονδυλίων. Ανακατανομή του προϋπολογισμού εάν αυτό χρειάζεται. Να τολμήσουν και τα κόμματα και η Κυβέρνηση και ο ΟΑΥ, να κοιτάξουν τα προβλήματα κατάματα και να τα επιλύσουν. Να προχωρήσουν σε μελέτες, που δεν θα πάρουν μια δεκαετία για να ολοκληρωθούν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους, λαμβάνοντας αποφάσεις. Με τις φωνές μόνο και τα λαϊκά δικαστήρια και τις «έξυπνες» ατάκες, δεν λύνονται τα προβλήματα, ούτε νοικοκυρεύεται ο προϋπολογισμός.
Εμείς, όμως, επιμένουμε και λέμε ότι οι στρεβλώσεις στην εφαρμογή του ΓεΣΥ δεν περιστρέφονται μόνο γύρω από τις απολαβές όσων παρέχουν υπηρεσίες Υγείας. Για εμάς, ο όρος «καταχρήσεις» δεν σημαίνει μόνο απολαβές γιατρών ή άλλων επαγγελματιών υγείας.
«Κόφτες» που εφαρμόζονται στη συνταγογράφηση φαρμάκων
Δυστυχώς, παρατηρούμε ότι ο ΟΑΥ, στην προσπάθεια του να «απαντήσει» σε αυτούς που μιλάνε γενικά και αόριστα για καταχρήσεις, έχει προχωρήσει σε μια σειρά από αποφάσεις και περιορισμούς, οι οποίοι, κατά τη δική μας άποψη, σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν από μόνοι τους σε σπατάλη χρημάτων.
Για παράδειγμα, οι «κόφτες» που εφαρμόζονται στη συνταγογράφηση κάποιων φαρμάκων. Δεν δικαιούται ο προσωπικός γιατρός να τα συνταγογραφήσει και επιβάλλεται ο ασθενής, έστω κι αν το πρόβλημα του είναι χρόνιο, να επισκεφθεί γιατρό συγκεκριμένης ειδικότητας για να τα εξασφαλίσει. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι ο ΟΑΥ θα πληρώσει και στον ειδικό γιατρό μια επιπρόσθετη επίσκεψη για να πάρει ο δικαιούχος τα φάρμακα που παίρνει σε όλη του τη ζωή.
Οι χρόνιοι ασθενείς παρακολουθούνται από γιατρούς της κατάλληλης για την περίπτωση τους ειδικότητας. Θα μπορούσαν αυτοί οι γιατροί να συνταγογραφούν, αντί να πρέπει ο ασθενής να πηγαίνει σε άλλο ειδικό για να πάρει τη συνταγή που χρειάζεται. Παρόμοια είναι και η κατάσταση με κάποια φάρμακα τα οποία λαμβάνουν ασθενείς συγκεκριμένων κατηγοριών, για παράδειγμα οι ηλικιωμένοι μας. Κάποιοι χρειάζονται φάρμακα για την άνοια. Ο προσωπικός τους γιατρός δεν μπορεί να συνταγογραφήσει και πρέπει ο ηλικιωμένος να επισκεφθεί νευρολόγο για να πάρει φάρμακα τα οποία είναι γνωστά, χρησιμοποιούνται για χρόνια ανά το παγκόσμιο και σίγουρα ο προσωπικός γιατρός ξέρει να τα διαχειριστεί.
Υπάρχουν πολλά παρόμοια παραδείγματα, τα οποία αφορούν και διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις. Όλα αυτά πρέπει να νοικοκυρευτούν. Πριν από ένα χρόνο, είχαμε θέσει θέμα οριζόντιων περιορισμών, τονίζοντας το γεγονός ότι κάποιοι από αυτούς οδηγούν σε σπατάλη χρημάτων. Δυστυχώς, ενώ είχε συμφωνηθεί ότι θα γινόταν κάποια μελέτη επί του θέματος, δεν έχει γίνει τίποτα μέχρι αυτή τη στιγμή.
Ακαταστασία στις συνταγογραφήσεις των γιατρών
Σπατάλη χρημάτων βλέπουμε και σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα, προ μερικών εβδομάδων η ΟΣΑΚ έφερε στο φως της δημοσιότητας την ακαταστασία που επικρατεί στις συνταγογραφήσεις των γιατρών. Εντοπίσαμε συνταγές στις οποίες περιλαμβάνονταν δύο φάρμακα της ίδιας κατηγορίας, εντοπίσαμε συσκευασίες τεράστιες, οι οποίες καταλήγουν με τις σακούλες στον κάλαθο των αχρήστων. επίσης, οι συνταγές φαρμάκων για χρόνια νοσήματα πρέπει να έχουν ισχύ αντί για έξι μήνες, για ένα χρόνο. Εάν ο χρόνιος ασθενής χρειάζεται εκτάκτως κάποια άλλα φάρμακα, τότε πρέπει να εκδίδεται διαφορετική συνταγή. Τα έχουμε επισημάνει όλα αυτά. Τα φάρμακα που καταλήγουν στον κάλαθο των αχρήστων είναι χρήματα του ΓεΣΥ. Αν γίνει μια σωστή προσπάθεια από τον ΟΑΥ να διορθωθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες συνταγές που βρίσκονται σε ισχύ, σίγουρα και από εκεί θα επιτευχθεί εξοικονόμηση χρημάτων.
Χρόνοι αναμονής
Πολύ συχνά, η ΟΣΑΚ γίνεται δέκτης παραπόνων για τον μεγάλο χρόνο αναμονής που χρειάζεται για να δει κάποιος έναν ειδικό γιατρό. Ξεχνάμε όλοι ότι, και στην προ ΓεΣΥ εποχή, οι χρόνοι αναμονής ήταν τεράστιοι, αλλά τότε αυτό αφορούσε μόνο τον δημόσιο τομέα και όσους δεν μπορούσαν οικονομικά να αποταθούν στον ιδιωτικό τομέα. Τώρα, και επειδή ο ΟΚΥπΥ δεν έχει ακόμα καταφέρει να πείσει τους πολίτες να τον επιλέξουν, αυτές οι λίστες αναμονής έχουν μεταφερθεί στον ιδιωτικό τομέα.
Είναι ένα πρόβλημα, που δεν είναι εύκολο να αναλυθεί, γιατί για τη δημιουργία του διαδραματίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες.
Πρώτον, σε κάποιες ιατρικές ειδικότητες π.χ ενδοκρινολογία, ο αριθμός των γιατρών είναι εξαιρετικά μικρός. Πάντοτε ήταν.
Δεύτερο, μεγάλο μέρος των πολιτών θεωρούν ότι ένας γιατρός είναι καλός ανάλογα με το «όνομα» που έχει στην κοινότητα. Έτσι, όλοι μαζί στοιβάζονται στις λίστες μικρού αριθμού γιατρών και δεν επιλέγουν άλλους γιατρούς, νεότερους ίσως, οι οποίοι απλά δεν πρόλαβαν να αποκτήσουν φήμη.
Τρίτον, κάποιοι περιορισμοί που επιβάλλει ο ΟΑΥ υποχρεώνουν ασθενείς να απευθύνονται σε συγκεκριμένες ειδικότητες γιατρών με αποτέλεσμα να γίνονται αχρείαστες επισκέψεις οι οποίες όμως προσθέτει ασθενείς στις λίστες αναμονής των γιατρών.
Σύστημα αξιολόγησης του γιατρού και της ιατρικής πράξης
Η Κύπρος είναι ίσως η μοναδική χώρα στον αναπτυγμένο κόσμο που δεν διαθέτει σύστημα αξιολόγησης του γιατρού και της ιατρικής πράξης. Υπουργείο Υγείας και ΠΙΣ, θα έπρεπε εδώ και δεκαετίες να είχαν μεριμνήσει και για αυτό το ζήτημα. Κάποιοι, ακόμα και σήμερα, εμποδίζουν την κάθε προσπάθεια και την κάθε πρωτοβουλία που αναπτύσσεται με στόχο την αξιολόγηση των γιατρών και της ιατρικής πράξης.
Τώρα, επιβάλλεται ο καθένας να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί. Να εφαρμόσουμε πολιτικές που θα επιλύσουν προβλήματα και θα ενεργήσουν με βάση επιστημονικά και όχι οικονομικά κριτήρια και κίνητρα.
Ηλικιακός ρατσισμός
Τις τελευταίες ημέρες, γίνεται λόγος για την περίθαλψη των ηλικιωμένων ασθενών. Η ΟΣΑΚ από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του ΓεΣΥ διαμαρτύρεται για ηλικιακό ρατσισμό και καλεί τον ΟΑΥ να λάβει τα μέτρα του. Παρατηρείται ότι υπάρχει η άποψη ότι οι ηλικιωμένοι και τα χρόνια προβλήματα υγείας που κουβαλούν «δεν συμφέρουν» οικονομικά στα νοσηλευτήρια, τα οποία με διάφορες προφάσεις τους κλείνουν την πόρτα αφού το σύστημα το επιτρέπει.
Πρόβλημα, όμως, υπάρχει και με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες σε ιατρεία, ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, νοσηλευτήρια και υπηρεσίες υγείας γενικά. Είναι αδιανόητο, ένα ιατρείο να μην είναι προσβάσιμο σε άτομα με αναπηρίες. Εάν τα ιατρεία δεν είναι προσβάσιμα, εάν ένα νοσηλευτήριο δεν διαθέτει ειδικό εξεταστικό κρεβάτι για να εξυπηρετήσει έναν ανάπηρο ασθενή, τότε γιατί ο ΟΑΥ το ένταξε στο ΓεΣΥ; Γιατί επιτρέπει να γίνονται διακρίσεις μεταξύ των ασφαλισμένων που εκπροσωπεί; Δυστυχώς, αυτά συμβαίνουν. Τα έχουμε καταγγείλει και τα καταγγέλλουμε και τώρα.
Πιο τραγικό, όμως, είναι το γεγονός ότι ο ΟΑΥ υποχρεώνεται, προκειμένου να διασφαλίσει την προσβασιμότητα, έχει εντάξει την περίθαλψη των ηλικιωμένων και των παθολογικών περιστατικών στα οικονομικά κίνητρα που προσφέρει στα νοσοκομεία και την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρίες, στα κίνητρα που προσφέρει για τους προσωπικούς γιατρούς.
Αυτά, θα έπρεπε να αποτελούν υποχρέωση, ή πιο σωστά να θεωρούνται δεδομένα για προσφορά υπηρεσιών εντός ΓεΣΥ και όχι να αποτελούν κίνητρα για να εξασφαλίζουν οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας περισσότερα χρήματα.
Πρόβλημα υπάρχει και στην πρόσβαση ασθενών στα ΤΑΕΠ. Όλοι γνωρίζουμε την κατάσταση. Όλοι γνωρίζουμε τις καθυστερήσεις, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις είναι και επικίνδυνες και μεγάλο μερίδιο ευθύνης αναλογεί στον ΟΚΥπΥ.
Συνταγογράφηση φαρμάκων
Οι οριζόντιοι περιορισμοί δυστυχώς δεν σταματούν στις υπηρεσίες των άλλων επαγγελματιών υγείας αλλά ούτε και στη συνταγογράφηση φαρμάκων.
Δυστυχώς, βλέπουμε ότι εφαρμόζονται και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τίθεται πραγματικά σε κίνδυνο η ζωή ανθρώπων. Οι «κόφτες» που επέβαλε ο ΟΑΥ στον αριθμό των επισκέψεων ή στον αριθμό των πράξεων που δικαιούνται να καταχωρούν στο λογισμικό οι γιατροί κάθε μήνα, έχει μεταξύ άλλων οδηγήσει και σε αναβολές ακτινοθεραπειών, σε αναβολές πολύ σημαντικών ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων. Η καθυστέρηση στη διάγνωση ή στην αντιμετώπιση του καρκίνου σίγουρα δεν προστατεύει την ανθρώπινη ζωή.
Κάθε μήνα στα φαρμακεία των κρατικών νοσοκομείων
Το γεγονός ότι δεν λαμβάνονται υπόψη ο ασθενής και οι ανάγκες του, αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας από τον τρόπο με τον οποίο οι χρόνιοι ασθενείς υποχρεώνονται να εξασφαλίζουν τα εξειδικευμένα φάρμακα που χρειάζονται ή ακόμα και τις απλές βιταμίνες που χρειάζονται.
Για σκοπούς ελέγχου, οι χρόνιοι ασθενείς υποχρεώνονται κάθε μήνα να επισκέπτονται τα φαρμακεία των κρατικών νοσοκομείων για να πάρουν τις εξειδικευμένες θεραπείες τους από εκεί, επειδή δεν δικαιούνται να τις πάρουν από το φαρμακείο της γειτονιάς τους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ασθενής ταλαιπωρείται στις ουρές των κρατικών νοσοκομείων, επειδή εξαιτίας της χρόνιας πάθησης του, δικαιούται να λαμβάνει μέσω του ΓεΣΥ και κάποια Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, όπως είναι οι βιταμίνες.
Άρα, έχουμε έναν χρόνιο ασθενή ο οποίος, για παράδειγμα, πρέπει να λαμβάνει δέκα διαφορετικά σκευάσματα ταυτόχρονα. Τα 7 από αυτά τα εξασφαλίζει από το φαρμακείο της γειτονιάς του και τα άλλα δύο από τα κρατικά φαρμακεία.
Ο ίδιος ασθενής πρέπει να επαναλαμβάνει αυτές τις επισκέψεις κάθε μήνα. Έχουμε ζητήσει από τον ΟΑΥ και έχει ικανοποιηθεί το αίτημα μας και οι χρόνιοι ασθενείς θα μπορούν να εξασφαλίζουν αποθέματα για δύο και όχι για ένα μήνα από τα κρατικά φαρμακεία. Είχαμε ενημερωθεί επίσημα ότι η διαδικασία αυτή θα άρχιζε εντός Φεβρουαρίου. Δεν έχει αρχίσει ακόμη».
