ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΜΙΧΑΛΗ Σ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ*
Οι παθήσεις που επηρεάζουν τους ενδοκρινείς αδένες του τραχήλου (θυρεοειδής και παραθυρεοειδείς αδένες) έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια ολοένα και πιο συχνές, με υπολογιζόμενη επίπτωση στο γενικό πληθυσμό που πλησιάζει το 20%. Συνήθως οι παθήσεις αυτές είναι χρόνιες και απαιτούν συνεχή ιατρική παρακολούθηση, με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν σημαντικά τον ασθενή, τόσο οικονομικά, κοινωνικά αλλά και σωματικά.
Το πρώτο σημείο το οποίο πρέπει να ξεκαθαριστεί είναι το γεγονός ότι, η χειρουργική αντιμετώπιση δεν αποτελεί πανάκεια και δεν λύνει όλα τα προβλήματα των ενδοκρινών αδένων. Υπολογίζεται στατιστικά ότι μόνο το 30% των ασθενών με παθήσεις θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών αδένων τελικά χρήζουν χειρουργικής αντιμετώπισης. Εδώ επεισέρχεται η γνώση αλλά και η εμπειρία της ιατρικής ομάδας, η οποία θα λάβει υπόψιν όλα τα δεδομένα του ασθενούς και θα εξατομικεύσει την προτεινόμενη θεραπευτική στρατηγική στις συγκεκριμένες συνθήκες του ασθενούς. Κυρίαρχο ρόλο θα πρέπει να έχει στην απόφαση αυτή ο εξειδικευμένος χειρουργός, ο οποίος όντας γνώστης των νεότερων κατευθυντήριων οδηγιών (guidelines), θα προτείνει το βέλτιστο θεραπευτικό πλάνο με βάση την εμπειρία του και κυριότερα, θα απαντήσει στο ερώτημα εάν είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση ή όχι.
Η σύγχρονη χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων τραχήλου εστιάζεται σε 3 συνισταμένες.
Η πρώτη συνισταμένη είναι οι τεχνολογικές εξελίξεις. Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μία «έκρηξη» τεχνολογικής γνώσης, η οποία αναπόφευκτα έχει μεταδοθεί και στο πεδίο της Χειρουργικής. Όσον αφορά τη χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων, η τεχνολογία εφαρμόστηκε στον τομέα της αιμόστασης και στον τομέα της νευροπαρακολούθησης. Στον τομέα της αιμόστασης, χρησιμοποιούνται πλέον ψαλίδια υπερήχων (ψαλίδια που τα άκρα τους δονούνται σε υψηλές συχνότητες) και άλλες πηγές ενέργειας, οι οποίες εξασφαλίζουν πολύ καλύτερο έλεγχο της διεγχειρητικής αιμορραγίας, μειώνουν την ποσότητα αίματος που χάνεται στο χειρουργείο σε μόλις μερικά ml και εκμηδενίζουν την πιθανότητα αιμορραγίας μετά το πέρας της επέμβασης. Στον τομέα της νευροπαρακολούθησης έχει μπεί τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία του νευροδιεγέρτη, όπου με τη χρήση ειδικού εξελιγμένου μηχανήματος γίνεται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου χαρτογράφηση της πορείας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων που νευρώνουν τις φωνητικές χορδές, με αποτέλεσμα την ασφαλέστερη διαφύλαξή τους. Σημαντικό εδώ είναι να τονιστεί το γεγονός ότι ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει ο κυριότερος ρυθμιστής της πιθανότητας βλάβης των νεύρων, και οτι ο νευροδιεγέρτης αποτελεί υποβοήθηση του χειρουργού και όχι αντικατάσταση αυτού. Έτσι, παραμένει η εμπειρία του εξειδικευμένου χειρουργού ο κυριότερος παράγοντας ο οποίος θα εγγυηθεί τη βέλτιστη διαφύλαξη των νεύρων αυτών.
Η δεύτερη συνισταμένη είναι η βελτιστοποίηση του αισθητικού αποτελέσματος. Παλαιότερα οι χειρουργικές τομές δεν γίνονταν με φειδώ, με αποτέλεσμα ακαλαίσθητες ουλές, οι οποίες πολλές φορές αποτελούσαν και αποτρεπτικό παράγοντα για να συγκατατεθεί κάποιος για να υποβληθεί σε επέμβαση. Επίσης οι τεχνικές συρραφής των τραυμάτων (εξωτερικές ραφές, μεταλλικά clips) προκαλούσαν δυσμορφίες, οι οποίες επηρέαζαν σημαντικά τη ψυχολογία ειδικά των γυναικών ασθενών. Σήμερα, οι εξειδικευμένοι χειρουργοί μπορούμε να κάνουμε μικρές τομές της τάξεως των 3εκ, από τις οποίες μπορεί να γίνει με ασφάλεια μια θυρεοειδεκτομή ή παραθυρεοειδεκτομή, ενώ τα τελευταία χρόνια η σύγκλιση των τομών γίνεται με τεχνικές Πλαστικής χειρουργικής, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι πολλές φορές δύσκολα ορατό.
Η τελευταία και σημαντικότερη ίσως συνισταμένη, η οποία επηρεάζει δραματικά το αποτέλεσμα ενός χειρουργείου είναι η επιλογή του χειρουργού. Τις τελευταίες 1-2 δεκαετίες η εξέλιξη της χειρουργικής ήταν τεράστια, με αποτέλεσμα ο όγκος των γνώσεων να απαιτεί πλέον εξειδίκευση. Έτσι και στη χειρουργική Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων, όλη η σύγχρονη ιατρική βιβλιογραφία αναφέρει ότι αποδεδειγμένα η εμπειρία και εξειδίκευση του χειρουργού αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα μείωσης της πιθανότητας επιπλοκών. Αν πρέπει να μιλήσουμε με αριθμούς, σε διάφορες μελέτες αναφέρεται ότι για να θεωρείται κάποιος εξειδικευμένος στην χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων θα πρέπει να εκτελεί 30 επεμβάσεις ανά έτος ή κατά άλλους 100 ανά τριετία. Γίνεται ευκόλως κατανοητό οτι η εμπειρία αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται και από συνεχή παρακολούθηση των εξελίξεων μέσα από παρακολούθηση συνεδρίων, εκπαιδευτικών εργαστηρίων, δημοσιεύσεων κτλ. Επίσης σημαντική είναι και η επιλογή του Ιατρικού Κέντρου στο οποίο θα γίνει η επέμβαση, αφού θα πρέπει να υπάρχει ο κατάλληλος, τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμός αλλά και η άμεση υποστήριξη από ιατρικό προσωπικό πολλών άλλων ειδικοτήτων.
Συμπερασματικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι την τελευταία δεκαετία οι εξελίξεις στη Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων έχουν κάνει τις επεμβάσεις επί του Θυρεοειδούς και των Παραθυρεοειδών Αδένων ασφαλέστερες και όσο το δυνατό λιγότερο δυσάρεστες για τους ασθενείς. Σημαντική είναι η διενέργεια των επεμβάσεων αυτών από έμπειρα ιατρικά χέρια, με τον κατάλληλο, τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό, και κυριότερα στα κατάλληλα Ιατρικά κέντρα.
*Γενικός Χειρουργός με εξειδίκευση στην Χειρουργική Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων
Email: mikpapageo@cytanet.com.cy
