ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α. ΖΕΡΡΗ*
Οι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης εντοπίζονται συνηθέστερα στην αυχενική και οσφυική (μέση) μοίρα της προκαλώντας πόνο που ενδέχεται να αντανακλά στο χέρι ή το πόδι με επακόλουθη δυσκολία κίνησης. Πρόκειται για ένα από τα συνηθέστερα προβλήματα υγείας και μπορεί να αποτελέσει αιτία μεγάλης ταλαιπωρίας αλλά και σημαντικής απώλειας ωρών εργασίας.
Η χειρουργική μας ομάδα, αξιοποιεί την πολυετή εμπειρία μας στις ΗΠΑ για να λύσουμε οριστικά το πρόβλημα. Η προσεκτική κλινική εκτίμηση σε συνδυασμό με τον απεικονιστικό έλεγχο μας επιτρέπει να εξατομικεύσουμε την κατάλληλη θεραπεία αντιμετωπίζοντας το πλήρες εύρος των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης από τη δισκοπάθεια και τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις των αρθρώσεων έως τις πλέον πολύπλοκες περιπτώσεις κακώσεων και όγκων.
Η σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση συνίσταται στη λογική “less is more”. Στην αρχική εφαρμογή της συγκεκριμένης προσέγγισης γίνεται προσπάθεια αποφυγής του χειρουργείου με την εφαρμογή μη επεμβατικών τεχνικών όταν δεν υπάρχει προφανώς αντένδειξη. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων τεχνικών είναι οι επισκληρίδιες εγχύσεις κορτιζόνης, οι στοχευμένες φαρμακευτικές εγχύσεις καθώς και η εκλεκτική καταστροφή με ραδιοσυχνότητες των μικρών, μη λειτουργικά χρήσιμων, αισθητικών νεύρων που μεταφέρουν τον πόνο από τις αρθρώσεις. Πρόκειται για μη χειρουργικές παρεμβάσεις υπό τοπική αναισθησία και ακτινοσκοπική καθοδήγηση με τον ασθενή να εξέρχεται του νοσοκομείου αμέσως μετά, χωρίς περιορισμό δραστηριοτήτων και χωρίς χειρουργική τομή.
Στην περίπτωση αντιθέτως που η εμπειρία μας θέτει ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης αξιοποιούμε κατά περίπτωση πλήθος χειρουργικών τεχνικών, πολλές εκ των οποίων ελάχιστα επεμβατικές, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την πάθηση. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές εξασφαλίζουν μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο, σύντομη νοσηλεία και ταχύτερη ανάρρωση, με επακόλουθο μικρότερο κόστος. Ενδεικτικά αναφέρουμε την δισκεκτομή με τη χρήση μικροσκοπίου, καθώς και τις ελάχιστα επεμβατικές σπονδυλοδεσίες (όπως π.χ. TLIF- διατρηματική οσφυϊκή διασωμάτιος σπονδυλοδεσία). Στην περίπτωση μάλιστα των μοντέρνων τεχνικών σπονδυλοδεσίας είναι τεράστια τα πλεονεκτήματα συγκριτικά με τις επεμβάσεις του παρελθόντος. Με τομές λίγων εκατοστών, στο μέγεθος ενός τσιρότου, επιτυγχάνουμε άριστα αποτελέσματα με ταχύτατη αποκατάσταση και άμεση κινητοποίηση του ασθενούς.
Επιπλέον έχουμε τη δυνατότητα ειδικών χειρουργικών προσεγγίσεων, πολύ λίγο διαδεδομένων στη χώρα μας, όπως η οπίσθια προσπέλαση στις παθήσεις του αυχένα, που μας επιτρέπουν συχνά την πλήρη αποφυγή της σπονδυλοδεσίας (που με την κλασσική συνήθη πρόσθια προσπέλαση θα ήταν ειδάλλως αναγκαία). Το όφελος συνίσταται στην αποφυγή μιας βαρύτερης επέμβασης αλλά και στη διατήρηση της φυσιολογικής κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης μειώνοντας την πιθανότητα μελλοντικής επανεπέμβασης.
Εξαιρετικά είναι τα αποτελέσματα και στην αντιμετώπιση των οστεοπορωτικών καταγμάτων των σπονδύλων, μια πάθηση που ταλαιπωρεί συνήθως τις γυναίκες. Παλαιότερα τα κατάγματα αυτά αντιμετωπίζονταν με πολύμηνη ακινητοποίηση, που συχνά συνοδεύονταν από επιπλοκές και χαρακτηρίζονταν από έντονο, φαρμακοανθεκτικό πόνο. Ορισμένες δε φορές παρά την πολύμηνη αυτή ταλαιπωρία ο ασθενής δεν απέφευγε τελικά στο χειρουργείο. Η χειρουργική μας ομάδα ανέπτυξε ένα υβριδικό σύστημα διπλής απεικόνισης με ακτινοσκοπικό έλεγχο και αξονική τομογραφία που μας επιτρέπει, χορηγώντας απλά λίγη μέθη, να οδηγούμε με απόλυτη ακρίβεια στον πάσχοντα σπόνδυλο ειδικού τύπου βελόνες δια των οποίων εγχύουμε ιατρικό «τσιμέντο». Ο σπόνδυλος αποκαθιστά άμεσα τη δομική του ακεραιότητα με επακόλουθη άμεση ανακούφιση από τον πόνο. Η όλη παρέμβαση γίνεται κατά συνέπεια χωρίς χειρουργική τομή, χρησιμοποιώντας απλά τις ειδικού τύπου βελόνες και ο ασθενής εξέρχεται την επόμενη ημέρα από το νοσοκομείο, απαλλαγμένος από τις ενοχλήσεις του.
Εκτός από τις συνηθέστερες ευρέως γνωστές παθήσεις, όπως η αυχεναλγία, αυχενική ριζίτιδα, οσφυαλγία, ισχιαλγία, υπάρχουν και πιο εξειδικευμένα προβλήματα. Ορισμένοι συνάνθρωποι μας, για διαφορετικούς λόγους, ταλαιπωρούνται από έντονο χρόνιο πόνο ανθεκτικό στα φάρμακα ή από σπαστικότητα. Μπορούμε να βελτιώσουμε καθοριστικά την ποιότητα της ζωής και στις περιπτώσεις αυτές με την εμφύτευση εσωτερικής αντλίας μόνιμης χορήγησης φαρμάκων ή ηλεκτρικού διεγέρτη του νωτιαίου μυελού. Πρόκειται για εξειδικευμένες αλλά απλές και εύκολα ανεκτές επεμβάσεις με άμεση ανακούφιση.
Η προσέγγιση «less is more» δεν έχει προφανώς καθολική εφαρμογή. Η εξαίρεση αφορά τις περιπτώσεις αυξημένης πολυπλοκότητας παθήσεων όπως οι βαριές κακώσεις της σπονδυλικής στήλης καθώς και ορισμένους όγκους. Ακόμη και τότε όμως υπάρχει η δυνατότητα αξιοποίησης αυξημένης δυσκολίας χειρουργικών τεχνικών, όπως διπλής προσπέλασης σπονδυλοδεσίες, με επακόλουθη αντιμετώπιση και των πολύπλοκων αυτών παθήσεων.
Υπάρχει συνεπώς πλέον η δυνατότητα μιας ολιστικής προσέγγισης στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης με ένα ευρύτατο φάσμα θεραπειών ανάλογο των μεγαλύτερων εξειδικευμένων κέντρων του εξωτερικού. Η χειρουργική σπονδυλικής στήλης σε έμπειρα χέρια είναι μια ασφαλής και οριστική λύση στην ταλαιπωρία αντιμετωπίζοντας πλέον ακόμη και περιπτώσεις που έως πρόσφατα χαρακτηρίζονταν ανίατες.
* Νευροχειρούργος MD, MPH, MSc, FAANS
