Πώς να διατηρήσετε την όραση σας για πάντα

ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ*

Η δεύτερη Πέμπτη του Οκτώβρη έχει καθοριστεί ως η ετήσια μέρα παγκόσμιας αφύπνισης για την τύφλωση και τα προβλήματα όρασης. Αυτή η μέρα φέτος είναι η σημερινή, η 12^η Οκτωβρίου 2017. Η καλή όραση είναι πολύ σημαντική για όλους μας αφού 80% των πληροφοριών που φτάνουν στον εγκέφαλο από το περιβάλλον μας προέρχονται από τα μάτια. Παρόλα αυτά, δυστυχώς πολλοί από εμάς παίρνουμε την όραση μας δεδομένη μέχρι την στιγμή που αυτή θα απειληθεί.

Τα προβλήματα όρασης στις αναπτυγμένες χώρες συμπεριλαμβάνουν τις αδιόρθωτες διαθλαστικές ανωμαλίες όπως την μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό όπως και την χαμηλή όραση. Οι κυριότερες όμως αιτίες τύφλωσης ανά το παγκόσμιο είναι ο καταρράκτης, το γλαύκωμα, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Σύμφωνα με το National Eye Institute (NEI), τύφλωση ή χαμηλή όραση επηρεάζει 1 στα 28 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και αυτό σημαίνει πως τουλάχιστο 3.3 εκατομμύρια Αμερικανών πάνω από την ηλικία των 40 ετών υποφέρουν από προβλήματα όρασης. Όμως πολύ σημαντικό είναι να σημειωθεί πως σύμφωνα με το British Journal of Ophthalmology, και οι 4 κυριότερες αιτίες τύφλωσης στην Ευρώπη είναι αποτρέψιμες και ιάσιμες.

Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι η απώλεια όρασης δεν είναι στην πραγματικότητα μέρος της γήρανσης του οργανισμού. Το National Eye Institute (ΗΠΑ) ενημερώνει ότι τα περισσότερα περιστατικά τύφλωσης μπορούν να αποφευχθούν με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των εν λόγω οφθαλμικών παθήσεων.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι, ότι επιβάλλεται να προστατεύουμε τα μάτια μας με τακτική εξέταση των ματιών για αυτό ακριβώς τον λόγο. Η τύφλωση είναι κατά κύριο λόγο δυνατό να αποφευχθεί με την έγκαιρη θεραπεία. Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζουμε πως ο τρόπος ζωής μας έχει αντίκτυπο στην όραση μας και στο παρών αλλά σίγουρα και αργότερα στη ζωή μας. Η καλή διατροφή με πλούσια χρωματιστά φρούτα και φυλλώδη πράσινα λαχανικά, η διακοπή του καπνίσματος, η προστασία των ματιών από τον ήλιο με γυαλιά ηλίου αλλά και προστατευτικό καπέλο, η προστασία των ματιών κατά την εργασία αλλά και κατά την άθληση είναι παράγοντες που πρέπει να έχουμε υπόψη μας για να διατηρήσουμε την όραση μας υγιή.

Οι κυριότερες αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως είναι ο καταρράκτης, το γλαύκωμα, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και η διαβητική αμφιβληστοειδοπάθεια:

1) ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ

O καταρράκτης είναι το θόλωμα του φυσιολογικού κρυστάλλινου φακού που έχουμε μέσα στο μάτι μας. Κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών της ζωής μας οι φυσιολογικοί μας φακοί είναι κρυστάλλινοι και απόλυτα διαφανείς. Είναι σαν να κοιτάζουμε τον κόσμο γύρω μας μέσα από ένα πεντακάθαρο παράθυρο. Με την δημιουργία του καταρράκτη και το επικειμένη θόλωμα του φακού, η όραση επηρεάζεται σταδιακά, και αισθανόμαστε σαν να προσπαθούμε να δούμε μέσα από ένα όχι πια τόσο καθαρό παράθυρο. Παρόλο που ο καταρράκτης δεν θεωρείται παθολογική κατάσταση αλλά φυσιολογική αλλαγή, είναι πολύ συχνός σε άτομα τρίτης ηλικίας και αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως. Σύνηθες συμπτώματα του καταρράκτη είναι η συννεφώδης όραση, η συχνή ανάγκη προσαρμογής των διορθωτικών γυαλιών, η αδύνατη αντίληψη των χρωμάτων και ακόμα και η διπλωπία (διπλή όραση).

Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψη μας ότι μπορούμε να καθυστερήσουμε την δημιουργία καταρράκτη με το να υιοθετούμε ένα υγιή τρόπο ζωής ακολουθώντας μια ισορροπημένη διατροφή, να διακόψουμε το κάπνισμα, να προστατεύουμε τα μάτια μας από τις υπεριώδης ηλιακές ακτίνες τόσο με προστατευτικά γυαλιά αλλά και με πλατιά καπέλα. Εκτός από την αναγκαία αναπροσαρμογή των διορθωτικών γυαλιών που προκαλεί ο καταρράκτης στα αρχικά του στάδια, ο καταρράκτης διορθώνεται πλήρως χειρουργικά με την παρέμβαση του ειδικού οφθαλμίατρου ο οποίος αφαιρεί το φυσιολογικό φακό τον οποίο και αντικαθιστά με ενδοφακό.

2) ΓΛΑΥΚΩΜΑ

Στο γλαύκωμα η οφθαλμική πίεση αυξάνεται σταδιακά προκαλώντας μη αναστρέψιμη ζημιά στο οπτικό νεύρο. Δυστυχώς δεν υπάρχουν συμπτώματα στα πρώιμα στάδια της ασθένειας και έτσι είναι υψίστης σημασίας η τακτική οφθαλμολογική εξέταση για αποκλεισμό του γλαυκώματος έτσι ώστε να αποφθεχθεί η απώλεια όρασης. Άτομα άνω των 40 ετών με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος, πρέπει να εξετάζονται ετησίως, ενώ άτομα άνω των 40 ετών χωρίς οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος πρέπει να εξετάζονται μια φορά κάθε δύο χρόνια. Η θεραπεία συμπεριλαμβάνει τη χρήση οφθαλμικών σταγόνων ή ακόμα και εγχείρηση αν η πίεση παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι πολύ σημαντική έτσι ώστε το γλαύκωμα να μπορέσει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να αποφευχθεί η απώλεια όρασης αλλά ακόμα και η τύφλωση.

3) ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ

Κατά την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας καταστρέφεται σταδιακά η λεπτομερής, κεντρική όραση η οποία είναι απαραίτητη για τις καθημερινές μας δραστηριότητες όπως για παράδειγμα το οδήγημα και το διάβασμα. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορεί να συμβεί με αργό ρυθμό αλλά μπορεί και να επιδεινωθεί με γρήγορο ρυθμό. Υπάρχει ξηρή και υγρή μορφή της ασθένειας αυτής. Στην ξηρή μορφή της εκφυλιστικής αυτής ασθένειας, τα φωτοευαίσθητα κύτταρα της ωχράς, υπεύθυνα για την λεπτομερή όραση, σταδιακά διασπόνται και νεκρώνονται επηρεάζοντας την κεντρική όραση. Στην υγρή μορφή της μορφή, η εκφύλιση της ωχράς είναι πιο σοβαρή όπου μη φυσιολογικά αγγεία δημιουργούνται στο πίσω μέρος του κεντρικού αμφιβληστροειδή προκαλώντας καταστροφικά αποτελέσματα στην όραση του επηρεασμένου ματιού.

Θεραπεία: Αποτελέσματα από έρευνα που διεξήχθη από το National Eye Institute (ΗΠΑ) – (Age-Related Eye disease Study – AREDS) αναφέρουν ότι συγκεκριμένος συνδυασμός βιταμινών και ιχνοστοιχείων μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση των εκφυλιστικών παθήσεων της ωχράς κηλίδας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι συχνή οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να εντοπίσει έγκαιρα την ασθένεια αυτή έτσι ώστε η θεραπεία να είναι πιο αποτελεσματική.

4) ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΒΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Η Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια (ΔΑ) μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την όραση των ατόμων που υποφέρουν από διαβήτη. Η ΔΑ επηρεάζει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα ο οποίος είναι ο χιτώνας που περιβάλλει το εσωτερικό πίσω μέρος του οφθαλμού και που είναι υπεύθυνος για την όραση μας αφού περιέχει τα φωτοευαίσθητα ροδία και κονία. Η ΔΑ αποτελεί για αυτό ακριβώς το λόγο και σημαντική αιτία τύφλωσης στους ενήλικες παγκοσμίως.

Είναι πολύ σημαντικό όπως άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη να ελέγχουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα τους, όπως και την αρτηριακή πίεση αλλά επίσης και τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα. Είναι επίσης σημαντικό όπως δεν καπνίζουν και ελέγχουν τα μάτια τους από οφθαλμίατρο με διεσταλμένες κόρες τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

Θεραπεία: Η ΔΑ αντιμετωπίζεται με οφθαλμικό lazer, με χειρουργικές επεμβάσεις αλλά και με ενέσιμα φάρμακα κατευθείαν στον οφθαλμό. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί πως οι οφθαλμίατροι επαναλαμβάνουν καθαρά πως ένα εκπληκτικό 90% των περιπτώσεων τύφλωσης που παρατηρείται στους ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη, είναι δυνατόν να αποτραπεί.

*Bsc (Hons) MCOptom, Οπτομέτρης