Ποιες είναι οι ηθικές ικανότητες του νοσηλευτικού επαγγέλματος διεθνώς; Είναι επαρκείς οι γνώσεις και δεξιότητες που προσφέρονται στις πτυχιακές τους σπουδές για να υποστηρίξουν τους νοσηλευτές να αντιμετωπίσουν τις ηθικές προκλήσεις στις οποίες εκτίθενται στην καθημερινή τους πρακτική; Πώς μπορεί να προωθηθεί η συνεχής ανάπτυξη ικανοτήτων των νοσηλευτών;
Η πρόκληση της ανάπτυξης των ηθικών και δεοντολογικών δεξιοτήτων των νοσηλευτών, που έγινε ακόμη πιο εμφανής από την πανδημία COVID-19, μεταφέρθηκε σε ένα συγκεκριμένο έργο με επικεφαλής την καθηγήτρια Alvisa Palese (Πανεπιστήμιο του Udine- Τμήμα Ιατρικής), μαζί με τους συνεργάτες της Dr. Jessica Longhini και Dr. Stefania Chiappinotto, με άλλες 5 χώρες: Πανεπιστήμιο Πατρών (Ελλάδα, Καθηγητής Μιχάλης Ηγουμενίδης), Πανεπιστήμιο του Leuven (Βέλγιο, Καθηγητής Chris Gastmans), Πανεπιστήμιο Τurku (Φινλανδία, Καθηγήτρια Riitta Suhonen), Trinity College Δουβλίνου (Ιρλανδία, Καθηγήτρια Catherine McCabe) και ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Νοσηλευτών και Μαιών (ΠΑΣΥΝΜ Καθηγήτρια Ευριδίκη Παπασταύρου).
Το έργο PROMOCON (Προαγωγή ηθικών ικανοτήτων των νοσηλευτών) είναι ένα έργο χρηματοδοτούμενο από το Erasmus + που ξεκίνησε το 2022 και θα διαρκέσει δύο χρόνια. Στόχος είναι η προώθηση της βαθύτερης κατανόησης της σημασίας των ηθικών αξιών και των ηθικών αρχών στη νοσηλευτική, καθώς και η ενίσχυση των ηθικών και δεοντολογικών ικανοτήτων σε επαγγελματίες και φοιτητές νοσηλευτικής.
Οι νοσηλευτές, όταν παρέχουν φροντίδα, εμπλέκονται σε πολύπλοκες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που συχνά συνεπάγονται και ενεργοποιούν μια ηθική διάσταση. Πρόσφατα παγκόσμια γεγονότα, όπως η πανδημία COVID-19, έθεσαν τους επαγγελματίες σε δοκιμασία, ενισχύοντας την πίεση στον σωματικό και συναισθηματικό φόρτο εργασίας τους.
Η υγειονομική κρίση επιδεινώνει ορισμένα προϋπάρχοντα προβλήματα, όπως η έλλειψη πόρων και η προτεραιοποίηση κατά την κατανομή τους, τα οποία μπορούν να αυξήσουν την ηθική ανησυχία των νοσηλευτών και να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Με τη σειρά του, αυτό μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια και την ποιότητα της παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας, καθώς και την ικανότητα λήψης ηθικά κατάλληλων αποφάσεων σε πολύπλοκες καταστάσεις.
Λόγω αυτών των αυξανόμενων πολυπλοκοτήτων, η κατάρτιση στην εφαρμοσμένη ηθική και δεοντολογία συχνά υποεκπροσωπείται στα πανεπιστημιακά προγράμματα και στα προγράμματα συνεχούς εκπαίδευσης, με πρόσθετο πρόβλημα την έλλειψη ομοιογένειας μεταξύ των χωρών. Ως εκ τούτου, υπάρχει έντονη ανάγκη να υποστηριχθούν περισσότερο οι νοσηλευτές, με την παροχή προηγμένης και στοχευμένης εκπαίδευσης η οποία να τους υποστηρίζει στη λήψη ηθικών αποφάσεων. Για το σκοπό αυτό θα πραγματοποιηθεί ανάλυση αναγκών μέσω διακρατικής ποιοτικής μελέτης για όλους τους πληθυσμούς ενδιαφέροντος. Ήδη έχει ξεκινήσει μία μελέτη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των χωρών οι οποίες συμμετέχουν, όπως και δύο συστηματικές βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις προκειμένου να εντοπιστούν α) αποτελεσματικές παρεμβάσεις για την προώθηση ηθικών ικανοτήτων και β) εργαλεία για την αξιολόγησή τους. Από τα αποτελέσματα αυτών των αρχικών δραστηριοτήτων, το προφίλ του/της «ηθικά ικανού/ής» νοσηλευτή/τριας και ένα σχετικό πρόγραμμα σπουδών θα αναπτυχθούν και θα προσφερθούν μέσω ενός MOOC, ενός δωρεάν μαζικού διαδικτυακού μαθήματος ανοιχτού σε όλους στα αγγλικά και στις γλώσσες των συμμετεχόντων εταίρων.
Το πρόγραμμα θα παραδοθεί σε διαδικτυακή πλατφόρμα μετά από μια πιλοτική μελέτη στην οποία θα συμμετέχουν νοσηλευτές/τριες και φοιτητές/τριες νοσηλευτικής μεταξύ των χωρών του έργου. Για την υποστήριξη των εκπαιδευτών στην ανάπτυξη ηθικών ικανοτήτων και για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του έργου, θα αναπτυχθεί μια εργαλειοθήκη "Train the Trainers" και θα διεξαχθεί ένα δια ζώσης Θερινό Σχολείο, στο οποίο θα συμμετάσχουν εκπαιδευτές από διαφορετικές χώρες. Οι πρωτοβουλίες αυτές αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της ανταλλαγής αποτελεσματικών εμπειριών για την προώθηση των ηθικών ικανοτήτων, στη δημιουργία ενός διακρατικού δικτύου και στην υποστήριξη των εκπαιδευτών με τεκμηριωμένα εργαλεία. Όλα τα αποτελέσματα του έργου θα συγχωνευθούν σε έναν Οδηγό Καλής Πρακτικής για νοσηλευτές, φοιτητές, εκπαιδευτές και ενδιαφερόμενους, ο οποίος θα μεταφραστεί στις γλώσσες των συμμετεχουσών χωρών.
Για επικοινωνία και περισσότερες πληροφορίες:
ricerca.dame@uniud.it; alvisa.palese@uniud.it; stefania.chiappinotto@uniud.it; jessica.longhini@uniud.it
Για την Κύπρο: e.papastavrou@cut.ac.cy
