ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΝΙΚΟΥ ΚΑΡΠΕΤΤΑ MDPhD*
Τι είναι αρτηριακή πίεση και τι υπέρταση;
Αρτηριακή πίεση ονομάζουμε την πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, καθώς ρέει μέσα από αυτές για να κυκλοφορήσει από την καρδιά προς όλο το σώμα. Όταν η καρδιά συσπάται για να σπρώξει το αίμα, δημιουργεί τη συστολική (τη μεγάλη) πίεση, ενώ όταν η καρδιά χαλαρώνει για να γεμίσει ξανά με αίμα, τη διαστολική (τη μικρή πίεση). Ιδανικά, η πίεση πρέπει να είναι μέχρι 120 mmHg η συστολική και μέχρι 80 mmHg η διαστολική (ή "12 με 8", όπως συνηθίζεται να λέγεται). Οι πιο πρόσφατες οδηγίες (2018) της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης λένε ότι όταν η πίεση είναι υψηλότερη από 140 με 90 mmHg στο ιατρείο, θεωρείται ψηλή και ονομάζεται αρτηριακή Υπέρταση (αν και οι αμερικανικές οδηγίες είναι πιο αυστηρές, με όριο το 130/80 mmHg).
Πρόκειται για μια πολύ συχνή κατάσταση αφού περίπου 30-45% των ενηλίκων πάσχουν από Υπέρταση, ενώ ξεπερνά το 60% στις ηλικίες άνω των 60! Σημαντικό είναι επίσης ότι περίπου το 40% αυτών που έχουν Υπέρταση δεν το γνωρίζουν.
Κινδυνεύω από την Υπέρταση;
Όταν η πίεση είναι ψηλή για καιρό (δηλαδή η Υπέρταση δεν είναι ρυθμισμένη σωστά), συντείνει στην φθορά των αρτηριών σε όλο το σώμα με αποτέλεσμα να εμφανιστούν βλάβες από τα λεγόμενα όργανα-στόχους, δηλαδή από την καρδιά (υπερτροφία, στεφανιαία νόσος - έμφραγμα), τον εγκέφαλο (εγκεφαλικό, άνοια), τα μάτια, τα νεφρά και τις περιφερικές αρτηρίες (πιο σημαντικές οι καρωτίδες και οι αρτηρίες στα κάτω άκρα). Συνεπώς, η αρρύθμιστη Υπέρταση συνδέεται με πολλές και σοβαρές παθήσεις και πρόωρο θάνατο.
Πώς θα μάθω αν έχω Υπέρταση;
Η βάση της σωστής διάγνωσης και αντιμετώπισης της Υπέρτασης είναι η σωστή αξιολόγηση της πίεσης. Πολύ συχνό λάθος είναι η διάγνωση της Υπέρτασης να τίθεται βεβιασμένα επειδή έτυχε η πίεση σε κάποιες μετρήσεις να βρεθεί ανεβασμένη. Για να θεωρήσουμε ότι κάποιος έχει αρτηριακή Υπέρταση πρέπει να έχει ψηλή πίεση σε πολλές μετρήσεις και κυρίως σε σωστές μετρήσεις. Χρειάζονται μετρήσεις στο ιατρείο, τηρώντας κάποιους κανόνες, αλλά απαραίτητα και μετρήσεις εκτός ιατρείου, δηλαδή στο περιβάλλον που ζει ο ασθενής. Αυτές γίνονται με μετρήσεις στο σπίτι, πάλι ακολουθώντας συγκεκριμένο πρόγραμμα και κάποιους κανόνες, καθώς και με 24ωρη καταγραφή πίεσης, δηλαδή με μια συσκευή που ο ασθενής έχει μαζί του για 24 ώρες και η οποία μετρά ανά τακτά χρονικά διαστήματα, καταγράφοντας την πίεση σε όλες τις δραστηριότητες του 24ώρου (δουλειά, περπάτημα, ξεκούραση, ύπνο κλπ).
Είναι απαραίτητο να ξεκινήσω φάρμακα αν έχω Υπέρταση; Πώς αλλιώς μπορώ να μειώσω την πίεσή μου;
Η διάγνωση της αρτηριακής Υπέρτασης δεν οδηγεί απαραίτητα σε άμεση έναρξη φαρμακευτικής αγωγής. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση των φαρμάκων που χρειάζονται ή ακόμα και στην πλήρη αποφυγή τους. Ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η συστηματική μέτριας έντασης άσκηση, η μείωση της κατανάλωσης αλατιού, η ισορροπημένη υγιεινή διατροφή (κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ψαριών, ελαιόλαδου, αποφυγή κόκκινου κρέατος και κορεσμένων λιπαρών), η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση του στρες, είναι γνωστοί τρόποι που έχουν αποδείξει ότι βοηθούν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης αλλά και προάγουν την υγεία γενικά.
Χρειάζεται όμως προσοχή διότι υπάρχουν περιπτώσεις που, παράλληλα με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, η Υπέρταση απαιτεί και άμεση έναρξη φαρμακευτικής αγωγής, συνεπώς η απόφαση για τον τρόπο αντιμετώπισης πρέπει να λαμβάνεται μαζί με τον ιατρό.
Ποια φάρμακα χρειάζομαι για την Υπέρταση;
Υπάρχουν αρκετές κατηγορίες φαρμάκων για την Υπέρταση και σε κάθε κατηγορία υπάρχουν πολλά φάρμακα. Ανάλογα με τον ασθενή, το ιστορικό του και τις παθήσεις του, κάποια φάρμακα είναι προτιμότερα ή πιο δραστικά, ενώ άλλα πρέπει να αποφεύγονται. Συνεπώς το σωστό είναι τα φάρμακα να τα προτείνει ο ειδικός προσαρμοσμένα στον καθένα, ενώ ο ασθενής δεν θα πρέπει να αλλάζει την αγωγή χωρίς να συζητήσει με τον ιατρό του.
Μη ξεχνάτε λοιπόν να μετράτε την πίεσή σας. Αν βρίσκετε συχνά ψηλές τιμές, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό για να σας κατευθύνει σωστά. Με σωστή συνεργασία ιατρού - ασθενή, η αρτηριακή Υπέρταση μπορεί να αντιμετωπιστεί!
*Καρδιολόγος American Medical Center / American Heart Institute (Λεμεσός)
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (Κέντρο Υπέρτασης), Λέκτορας Ιατρικής Σχολής European University Cyprus, Πρόεδρος ομάδας εργασίας Καρδιαγγειακής Πρόληψης της Καρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου
T: 25 345454/ E: dr.karpettas@gmail.com / W: drkarpettas.com
Βιβλιογραφία:
2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. European Heart Journal (2018) 39, 3021–3104.
2017 ACC/AHA […] Guideline for the Prevention, Detection, Evaluation, and Management of High Blood Pressure in Adults. Hypertension (2018); 71(6): e136-e139.
2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. European Heart Journal (2016) 37, 2315–2381.
