Οπτικό Σύνδρομο Υπολογιστών

ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στις μέρες μας η χρήση των Η.Υ. είναι διαδεδομένη τόσο ώστε σιγά σιγά περιορίζεται σημαντικά η χρήση του κλασσικού βιβλίου. Επιπλέον τα «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα (smartphone) είναι αναμφισβήτητα απαραίτητο εργαλείο για τους περισσότερούς μας, ακόμη και σε πολύ νεαρές ηλικίες.

Δεν μπορούμε και ούτε χρειάζεται να καταργήσουμε την εξέλιξη της τεχνολογίας αλλά στην προσπάθεια να προσαρμοστούμε σε αυτήν, χρειάζεται να είμαστε ενημερωμένοι για πιθανές επιπτώσεις των νέων χρήσιμων μηχανημάτων.

Μεταξύ αυτών, και από ότι προκύπτει από μελέτες, ιδιαίτερα διαδεδομένο, είναι το «Οπτικό Σύνδρομο Υπολογιστών» (Computer Vision Syndrome).

Πρόκειται για ένα σύνολο συμπτωμάτων που εμφανίζονται σε άτομα που βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, τάμπλετ ή κινητών τηλεφώνων για αρκετές ώρες.

Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου είναι:

1. Ξηροφθαλμία-κόκκινα και επώδυνα μάτια
2. Θόλωση όρασης-αδυναμία εστίασης-διπλή όραση,
3. Κόπωση,
4. Κεφαλαλγία, πόνος στον αυχένα και στην ωμοπλάτη,
5. Αδυναμία συγκέντρωσης-Μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία

Το μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα άτομα που περνούν δύο με τρεις ώρες την ημέρα τουλάχιστον μπροστά από την οθόνη.

33% των ατόμων ηλικίας άνω των 18 ετών φαίνεται να αφιερώνουν τουλάχιστον 5 ώρες την ημέρα μπροστά σε ένα υπολογιστή, tablet ή smartphone, οπότε τα συμπτώματα αυτά πιθανότατα καθίστανται ολοένα και πιο συχνά. Άλλη έρευνα παρατηρεί ότι 50%-90% των ατόμων που κάνουν μακροχρόνια χρήση υπολογιστή παρουσιάζουν μέρος του συνδρόμου.

Βέβαια το θέμα δεν αφορά μόνο τους ενήλικες. Τα παιδιά επίσης μπορεί να αντιμετωπίσουν ανάλογα προβλήματα, ιδιαίτερα αν γίνεται ανεξέλεγκτη χρήση, αν ο φωτισμός και η ανατομική θέση κατά την χρήση δεν είναι ιδανικά

Τα συμπτώματα μπορούν να προκληθούν από:

1. Κακό φωτισμό
2. Αντανακλάσεις στην οθόνη
3. Ακατάλληλη απόσταση και ανατομική θέση του σώματος
4. Μη διορθωμένες διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία)
5. Σύνδρομο μειωμένης σύγκλισης των ματιών σε κοντινή απόσταση
6. Μειωμένος βλεφαριδισμός – δηλ. Ανοιγοκλείσιμο των ματιών
7. Ή συνδυασμός μερικών από τις αιτίες

Ένας βασικός λόγος που η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών προκαλεί την κούραση στα μάτια και τις κεφαλαλγίες είναι ότι η γραφή και οι εικόνες αποτελούνται από ψηφίδες - πίξελς και όχι από μια ενιαία γραμμή - μοτίβο όπως σε ένα βιβλίο. Επιπλέον κατά την χρήση του υπολογιστή πολλές φορές αλλάζουμε βλεμματική απόσταση από τον υπολογιστή σε χαρτιά και αντίθετα. Όλο αυτό απαιτεί από τα μάτια μια γρήγορη προσαρμογή που προκαλεί κούραση.

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου:

Απαιτείται μια ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση στην οποία περιλαμβάνονται:

1. Οφθαλμολογικό ιστορικό
2. Οπτική οξύτητα και διαθλαστικές ανωμαλίες
3. Εξέταση εφεδρειών προσαρμογής/σύγκλισης των ματιών στις διάφορες αποστάσεις εργασίας

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το σημέια του συνδρόμου:

Πρόκειται για συμπτώματα που αν διαγνωστούν σωστά μπορούν να διορθωθούν χωρίς να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες στην όραση ή στα μάτια.

• Χρειάζεται να διορθωθεί με γυαλιά οράσεως ή φακούς επαφής οποιαδήποτε διαθλαστική ανωμαλία παρουσιάζεται (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία). Έτσι ο χρήστης θα απαιτεί λιγότερη προσπάθεια προσαρμογής της όρασης εφόσον θα βελτιώνεται η οπτική οξύτητα.
• Οπτομετρικές ασκήσεις γίνονται σε άτομα με χαμηλές εφεδρείες σύγκλισης των ματιών σε κοντινή απόσταση.
• Χρειάζεται να ξεκουράζουμε τα μάτια μας με εφαρμογή του κανόνα «20-20-20». Μετά από 20λεπτη χρήση της οθόνης γυρίστε το βλέμμα σας και εστιάστε σε κάποιο αντικείμενο πέρα από τα 6 μέτρα (20 πόδια) για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στα παιδιά που ξεχνιούνται μπροστά στην οθόνη των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
• Χρήση τεχνικών δακρύων και ανοιγοκλείσιμο των ματιών κατά τη διάρκεια της χρήσης μπροστά από την οθόνη για την αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας.
• Κατάλληλος φωτισμός και φίλτρα οθόνης για αντιμετώπιση των αντανακλάσεων.
• Υιοθέτηση σωστής θέσης του σώματος και σωστής απόστασης της οθόνης από τα μάτια περίπου 50 εκατοστά. (βλέπε εικόνα)

Μια σωστή οφθαλμολογική εξέταση και υιοθέτηση σωστών συνηθειών μπορεί να προλάβει ή να μειώσει τα συμπτώματα του Οπτικού Συνδρόμου των Υπολογιστών.

*Χειρούργος Οφθαλμίατρος

Εξειδίκευση στη Παιδοοφθαλμολογία - Στραβισμό

Tel Hashomere Medical Center – Sheba

Τελ Αβίβ - Ισραήλ