Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών: Μια οδυνηρή πραγματικότητα

Η μάχη με τα επείγοντα, τον χρόνο, το σάπιο σύστημα και οι ευθύνες των αρμοδίων

ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΟΥ* 

Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών λειτουργεί για να αντιμετωπίζει τα επείγοντα περιστατικά. Γι’ αυτό ακριβώς ονομάζεται και  «επειγόντων περιστατικών».

Ακριβώς, λόγω της σοβαρότητας του ρόλου που καλείται να διαδραματίσει ένα τέτοιο τμήμα, θα πρέπει να είναι άρτια στελεχωμένο και να επανδρώνεται με εκπαιδευμένο  προσωπικό. Παράλληλα, πρέπει να λειτουργεί με τον απαραίτητο ιατρικό εξοπλισμό  ώστε να ανταπεξέρχεται στα επείγοντα περιστατικά της πόλης και επαρχίας στην οποία εδρεύει.

Τον τελευταίο καιρό είμαστε καθημερινά μάρτυρες ανησυχητικών καταστάσεων που επιβεβαιώνουν ότι τα τμήματα οδηγούνται προς τον κατήφορο. Μπορώ να απαριθμήσω πολλά, αλλά παραμένω στα κυριότερα προβλήματα:

•  Αυξημένος χρόνος αναμονής των ασθενών στη διαλογή και στην αναμονή εντός του τμήματος. Κανένας δεν είναι σε θέση να επιβάλει την τάξη. Κανένας δείκτης ποιότητας δεν αξιολογείται από το σύστημα, παρά μόνο έχει σχεδιαστεί και ενσωματωθεί στο πλάνο του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας.
• Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες του νοσηλευτικού προσωπικού, που είναι έτοιμο και πρόθυμο να εξυπηρετήσει το τμήμα, πέφτουν στο κενό.
• Τα προβλήματα περιορίζονται για τον μοναδικό λόγο ότι έχουν μειωθεί οι επισκέψεις ασθενών  λόγω της πανδημίας, κατά το πρώτο και το δεύτερο κύμα, και με την επιβολή των lockdowns κατά τη νυκτερινή περίοδο. Ωστόσο οι  διαδικασίες και ο τρόπος λειτουργίας του τμήματος παραμένει ο ίδιος.
• Στο τμήμα, με μειωμένο αριθμό ασθενών, μπορεί να μειώθηκε  ο χρόνος αναμονής τη συγκεκριμένη περίοδο στη διαλογή όχι όμως και ο χρόνος παραμονής τους στο τμήμα. Μετά το τρίτο κύμα της πανδημίας η ροή ασθενών επανήλθε στο τμήμα, αφού οι άλλες ασθένειες παραμένουν, με το τμήμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της πολιτείας. 

Εμείς ως νοσηλευτές ζητούμε όπως το τμήμα στελεχώνεται ανάλογα.

Πολύπλοκα περιστατικά

Οι ασθενείς που προσέρχονται αυτή την περίοδο στο τμήμα είναι πολύπλοκα περιστατικά και οι νοσηλευτές αντιμετωπίζουν περιστατικά με αυξημένες ανάγκες.

Το τμήμα είναι επανδρωμένο με κλίνες οι οποίες έχουν τη δυνατότητα και τον εξοπλισμό για τη διαχείριση  εξαιρετικά σοβαρών και επειγόντων περιστατικών (αναπνευστήρες, μόνιτορ, συνεχείς παρακολουθήσεις, αντλίες φαρμάκων κ.τλ). Ωστόσο η στελέχωση υπολογίστηκε στη βάση μιας φόρμουλας ότι τα περιστατικά είναι όλα τα ίδια. Αντί να υπολογίζουν ένα αριθμό επειγόντων περιστατικών και να αλλάζει η στελέχωση, δηλαδή ένας νοσηλευτής ανά δύο βαριά ασθενείς ή ένας νοσηλευτής ανά έναν ασθενή όταν είναι πολυτραυματίας, διατηρείται η αναλογία ένας νοσηλευτής ανά τέσσερις ασθενείς, ανεξαρτήτως σοβαρότητας.  

Όλοι αναμέναμε την εφαρμογή του ΓεΣΥ και τη δεύτερη φάση του, η οποία εφαρμόζεται με παράταση για τα ΤΑΕΠ, ώστε τα μη επείγοντα να μην προσέρχονται στο ΤΑΕΠ του ΟΚΥπΥ και να ενταχθούν και άλλα τμήματα επειγόντων στο σύστημα υγείας για καλύτερη εξυπηρέτηση του κόσμου.

Οι διάφοροι διευθυντές διαβεβαιώνουν κατά καιρούς ότι «ο φόρτος εργασίας θα μειωθεί» και «θα εργαζόμαστε σε ανταγωνιστικό περιβάλλον στο πλαίσιο του ΓεΣΥ», «πρέπει να γινόμαστε καλύτεροι γιατί δεν θα έρχονται ασθενείς».

Όλα αυτά είναι εμπνευσμένα από μια άλλη πραγματικότητα ή κάποιο άλλο σενάριο, μακριά από τα κυπριακά δεδομένα και την κουλτούρα του λαού μας.

Οι εξαγγελίες παραμένουν στα χαρτιά. Τίποτε δεν έγινε για τα ΤΑΕΠ των δημόσιων νοσηλευτηρίων, τα οποία καλούνται να ανταποκριθούν σε όλα τα επείγοντα περιστατικά 24 ώρες το 24ώρο.

Φυγή αξιόλογων γιατρών

Επίσης, βιώνουμε συχνά τη φυγή αξιόλογων ιατρών που εντάσσονται στο ΓεΣΥ και εγκαταλείπουν τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ. Δυστυχώς όποιος  δεν μπορεί να εργαστεί αλλού εγκλωβίζεται μέσα στο δημόσιο. Οι νέοι ιατροί, αν και ικανοί, βρίσκουν ένα σύστημα που δεν είναι λειτουργικό και ήδη σκέφτονται σοβαρά να αποχωρήσουν ή αποχωρούν δειλά – δειλά. Ο ιδιωτικός τομέας δηλώνει «απών» από τα επείγοντα περιστατικά καθώς θεωρεί ασύμφορα τα τμήματα επειγόντων και σπατάλη πολλών πόρων. Τα τμήματα αυτά έχουν επίσης πολλές εφημερίες ειδικών ιατρών (οι οποίοι δεν εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους γιατί δεν πληρώνονται αδρά). Παρόλο που τα τμήματα αυτά είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων βάσει νομοθεσίας, υπολειτουργούν ή δεν λειτουργούν καθόλου.

Δυστυχώς κανένας αρμόδιος δεν είναι σε θέση  να επιβληθεί. Δυστυχώς τα ΤΑΕΠ του ΟΚΥπΥ βρίσκονται σε μονοπωλιακό καθεστώς και λειτουργούν με μειωμένα έσοδα κατόπιν συμφωνιών με τον ΟΑΥ.

Όλα τα βλέπουν με το χρήμα

Οι ειδικευόμενοι ιατροί υποχρεώνονται να βγάλουν το φίδι από την τρύπα με όσες γνώσεις διαθέτουν:

• Να αξιολογήσουν όλα τα περιστατικά που προσέρχονται στα ΤΑΕΠ.
• Να ανταποκριθούν και να καταγράψουν το ιστορικό του ασθενή και να διερευνήσουν το περιστατικό με όλους τους πόρους που διαθέτει το ΤΑΕΠ στο νοσοκομείο.
• Οι ειδικοί ιατροί καλούνται για όλες αυτές τις παρακλίνιες εξετάσεις και δεν συνεργάζονται ή δεν κάνουν όσα ζητούν οι ειδικευόμενοι ιατροί για την ασφάλεια του ασθενή.
• Μετά τις 12 το βράδυ δεν εκτελούνται παραπεμπτικά, δεν ενοχλείται ο ειδικός ιατρός, εκτός κι αν είναι πολυτραυματίας, έτσι ο ασθενής να μην αντιμετωπίζεται όπως αρμόζει από ένα τμήμα επειγόντων. Οι υπόλοιποι ασθενείς αναμένουν ώρες ολόκληρες για την επαναξιολόγησή τους στο τμήμα, κρατώντας την πολύτιμη κλίνη για ένα επείγον περιστατικό.

Ένας νέος οργανισμός που τα μετρά όλα με το χρήμα και αδύνατον να αλλάξει πολιτικές, τακτικές ή νοοτροπίες. Ένας νέος οργανισμός που με το ίδιο προσωπικό, μπορεί και μειωμένο, απαιτεί περισσότερα από τους ήδη κουρασμένους υπαλλήλους του. Απαιτεί από τους λειτουργούς υγείας να περνούν ηλεκτρονικά όλους τους ασθενείς στο σύστημα και να υποβάλλουν απαιτήσεις στον ΟΑΥ χωρίς γραμματειακό προσωπικό για εξοικονόμηση πολύτιμου χρόνου στο τμήμα τού επαγγελματία υγείας. Αποσπά άτομα για τον ίδιο σκοπό και δεν τα αναπληρώνει. Δεν θέλουμε λογιστές αλλά ηγέτες για να μπορούν να κάνουν την αλλαγή και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.

Βλέπουμε ανασφάλιστους και ασθενείς που δεν είναι ενταγμένοι στο ΓεΣΥ να καταλήγουν στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και να αναζητούν βοήθεια γιατί δεν έχουν πού αλλού να αποταθούν. Τα εντάλματα για υποχρεωτική εξέταση καταλήγουν στα επείγοντα, οι υπό κράτηση ασθενείς και πολλές ομάδες ασθενών που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από το σύστημα, καταλήγουν στα ΤΑΕΠ.  

Ακόμη και παιδιατρικά επείγοντα περιστατικά βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τους ενήλικες χωρίς παιδιάτρους ή παιδοχειρουργούς. Μας θυμίζει απομακρυσμένο χωριό πριν από χρόνια. Μόνο εξαγγελίες από τους αρμόδιους.

Κύριοι δεν είναι αυτό το σύστημα που οραματίστηκε ο Κύπριος πολίτης. Όταν ο ασθενής χρειάζεται τον προσωπικό του γιατρό, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επικοινωνεί μαζί του τις αργίες, τις καθημερινές, τα Σαββατοκύριακα  και όχι να καταλήγει στα επείγοντα.

Να επιλύνονται προβλήματα των χρόνιων ασθενών και όσων είναι κλινήρεις. Για ένα απλό εμπύρετο καταλήγουν στα επείγοντα! Ο ασθενής να προσέρχεται στα επείγοντα γιατί αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα και να αναγκάζεται να αναμένει πολλές ώρες γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμο κρεβάτι.

Η όλη κατάσταση εξελίσσεται σε πρόβλημα χωρίς λύσεις, σε μια ανοικτή πληγή που ό,τι και να κάνεις δεν θα θεραπευτεί. Όχι γιατί δεν υπάρχει θέληση αλλά γιατί το σύστημα δεν σου επιτρέπει να κάνεις τη δουλειά σου με τον καλύτερο τρόπο προς όφελος του ασθενή σου.

*Οργανωτικού Γραμματέα ΠΑ.ΣΥ.ΝΟ.