Κυστεοσκόπηση με Τεχνολογία «Απεικόνισης Στενού Φάσματος» (Narrow Band Imaging, NBI)
ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ*
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδωσε πρόσφατα την έγκρισή του για τη χρήση της τεχνολογίας «Απεικόνισης Στενού Φάσματος» (Narrow Band Imaging, NBI) για διενέργεια κυστεοσκοπήσεων: Ποια η σημασία της εξέλιξης αυτής;
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως είναι ο 7ος συχνότερος καρκίνος στους άνδρες και ο 11ος στα δύο φύλα συνολικά. Κάθε τεχνολογική εξέλιξη που επιτρέπει έγκαιρη και ακριβή διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως έχει τεράστια σημασία. Δυστυχώς, μέχρι πρόσφατα, η πρόοδος στο πεδίο αυτό ήταν περιορισμένη. Η τεχνολογία NBI ήρθε να καλύψει αυτό το κενό. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, με τη χρήση της απεικόνισης NBI αναγνωρίζονται 24% περισσότερες βλάβες, οι οποίες πιθανό να μη διαγνωστούν με τη συμβατική κυστεοσκόπηση. Παράλληλα, η τεχνολογία NBI αυξάνει κατά 28% την ακρίβεια στη διάγνωση του καρκινώματος in situ, μιας ιδιαίτερα επιθετικής μορφής καρκίνου της ουροδόχου κύστεως.
Ιστορικά, η διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως αποτελούσε μια πρόκληση για την Ουρολογική κοινότητα. Τι νέο φέρνει η τεχνολογία NBI;
Αν και η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως ήταν για πολλά χρόνια η κυστεοσκόπηση με χρήση λευκού φωτός, κάποιες καρκινικές βλάβες είναι δυνατό να παραμείνουν αδιάγνωστες με την παραδοσιακή τεχνική. Οι βλάβες αυτές έχουν άτυπη ή επίπεδη εικόνα στην κυστεοσκόπηση και η μη αναγνώρισή τους μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική καθυστέρηση της σωστής αντιμετώπισης της νόσου, με αρνητική έκβαση για τον ασθενή. Η τεχνολογία NBI επιτρέπει τη σωστή και έγκαιρη διάγνωση των βλαβών αυτών, βελτιώνοντας την έκβαση για τον ασθενή.
Ποια τα πιθανά ωφέλη της τεχνολογίας NBI για τον ασθενή;
Το σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως είναι η ακριβής, πλήρης και σύμφωνη με τις διεθνείς οδηγίες διάγνωση του όγκου. Μια ατελής εκτίμηση της έκτασης ή και της επιθετικότητας του όγκου στη φάση της αρχικής διάγνωσης μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για την έκβαση της νόσου. Η ακριβής διάγνωση των όγκων της ουροδόχου κύστεως προϋποθέτει ανάλογη εμπειρία από πλευράς του ουρολόγου αλλά και κατάλληλο εξοπλισμό. Η σωστή διάγνωση είναι κρίσιμης σημασίας όσον αφορά στην έκβαση της ίδιας της νόσου αλλά και στις επιπτώσεις της για την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η τεχνολογία NBI επιτρέπει τη βελτιωμένη απεικόνιση αλλά και της οριοθέτηση των όγκων της ουροδόχου κύστεως. Έτσι παρέχεται στον ουρολόγο η δυνατότητα, μέσω της χρήσης ειδικών φίλτρων φωτός, για καλύτερη και σαφέστερη ανάδειξη του όγκου αλλά και των ορίων μετάβασης από τον παθολογικό στον υγιή βλεννογόνο της ουροδόχου κύστεως. Επίσης, απεικονίζονται άτυπες αλλά ύποπτες επιφανειακές βλάβες, οι οποίες με τη συμβατική κυστεοσκόπηση μπορεί να διαφύγουν. Οι εικόνες που λαμβάνονται είναι άριστες και σε συνδυασμό με την κάμερα υψηλής ευκρίνειας που χρησιμοποιείται καθιστούν το αποτέλεσμα της κυστεοσκόπησης πιο αξιόπιστο σε σχέση με την παραδοσιακή τεχνική.
Τα σύγχρονα συστήματα υγείας δίνουν τεράστια έμφαση στη σωστή κατανομή των οικονομικών πόρων. Ποια η σημασία μιας τέτοιας τεχνολογικής εξέλιξης για το κόστος της αντιμετώπισης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως;
Το κόστος αντιμετώπισης του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως είναι ιδιαίτερα μεγάλο, λόγω της τάσης αυτής της νόσου για υποτροπή και της ανάγκης για μακροχρόνια και εντατική παρακολούθηση των ασθενών. Η βιολογική συμπεριφορά του όγκου αυτού (δηλαδή η τάση για συχνές υποτροπές ή διείσδυση βαθύτερα στο τοίχωμα του οργάνου) αναγκάζει του ασθενείς να υποβάλλονται σε συχνές ενδοσκοπήσεις, κάτι που αθροιστικά αυξάνει το κόστος για το σύστημα υγείας αλλά και επιβαρύνει με δυσφορία την ψυχολογική κατάσταση του ασθενούς. Με την τεχνολογία NBI, το θετικό πρόσημο στην έκβαση της νόσου θα μεταφραστεί και σε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών αλλά και σε περιορισμό του κόστους της νόσου για το κοινωνικό σύνολο. Για παράδειγμα, η έγκαιρη διάγνωση μικρών επιφανειακών βλαβών που δεν αναγνωρίζονται στην παραδοσιακή κυσετοσκόπηση, επιτρέπει την αντιμετώπισή τους σε πρώιμο στάδιο, μειώνοντας την ανάγκη για πιο πολύπλοκες - και πιο δαπανηρές - θεραπείες.
Είμαστε κοντά στην ευρεία υιοθέτηση της τεχνολογίας αυτής από τους ουρολόγους που εμπλέκονται στη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως;
Όπως και για κάθε νέα τεχνολογία, είναι δύσκολη η πρόβλεψη του εάν και πότε θα αποτελέσει το νέο πρότυπο (γνωστό και ως 'gold standard') στην καθημερινή ιατρική πρακτική. Η πεποίθηση μου είναι ότι τέτοιου είδους τεχνολογίας θα ενταχθούν σύντομα στο διαγνωστικό οπλοστάσιο του σύγχρονου ουρολόγου. Η βελτιωμένη απεικόνιση των αγγείων του τοιχώματος της ουροδόχου κύστεως μεταφράζεται στη βελτίωση της διάγνωσης τόσο για τις εμφανείς βλάβες, όσο και για μικρές ή άτυπες βλάβες, που δεν αναγνωρίζονται με την παραδοσιακή κυστεοσκόπηση «λευκού φωτός». Όλοι οι ουρολόγοι θα καλωσόριζαν μια τέτοια εξέλιξη και αυτή η πεποίθηση υποστηρίζεται και από την έγκριση της τεχνολογίας αυτής από το Αμερικανικό FDA.
Ποιες οι προκλήσεις από πλευράς ανατομίας και φυσιολογίας στην επόπτευση της ουροδόχου κύστεως; Ποια η συμβολή της απεικόνισης NBI στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών;
Όπως όλα τα κοίλα όργανα (γνωστά και ως σπλάγχνα), η ουροδόχος κύστη παρουσιάζει μια σειρά από ιδιαιτερότητες όσον αφορά στον ενδοσκοπικό της έλεγχο. Η τεχνική NBI απομονώνει το κυανό και πράσινο τμήμα του φάσματος, επιτρέποντας έτσι την ακριβή απεικόνιση του αγγειακού δικτύου. Το αίμα απορροφά εκλεκτικά αυτά τα χρώματα, αφού το κυανό φως (Μήκος κύματος 415 nm) απεικονίζει τα επιφανειακά τριχοειδή και το πράσινο (Μήκος κύματος 540 nm) το εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο. Με την ακριβή απεικόνιση του αγγειακού δικτύου αναδεικνύονται μικρές και άτυπες βλάβες που το «λευκό φως» δεν απεικονίζει επαρκώς.
Ποιος ο ρόλος των Γενικών και Οικογενειακών Ιατρών στην έγκαιρη διάγνωση και καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως;
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως στο 80% των ασθενών εκδηλώνεται ως αίμα στα ούρα, είτε ορατό με γυμνό μάτι (Μακροσκοπική Αιματουρία), είτε ως εύρημα στις εργαστηριακές αναλύσεις ούρων (Μικροσκοπική Αιματουρία). Συχνά, η εμφάνιση αίματος στα ούρα θορυβεί τον ασθενή αλλά και κινητοποιεί τον οικογενειακό του γιατρό, επιτρέποντας την έγκαιρη διάγνωση της νόσου στο 75% των περιπτώσεων. Η πρόγνωση στο στάδιο αυτό είναι γενικά άριστη. Τα δεδομένα είναι πολύ χειρότερα όταν η νόσος διαγνωστεί σε πιο προχωρημένο στάδιο, όταν ο όγκος εισβάλει στο μυϊκό χιτώνα της ουροδόχου κύστεως. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, είναι εξαιρετικής σημασίας για την πορεία και την επιβίωση των ασθενών η έγκαιρη παραπομπή από τον οικογενειακό γιατρό στον ουρολόγο για τη σωστή διάγνωση και σταδιοποίηση ενός όγκου της ουροδόχου κύστεως. Σε κέντρα που προσφέρεται η απεικόνιση με τεχνολογία NBI, η πορεία του ασθενούς προς τη σωστή κατεύθυνση επιταχύνεται και γίνεται πιο ομαλή. Αυτό ισχύει και για ασθενείς με γνωστό ιστορικό καρκίνου ουροδόχου κύστεως που βρίσκονται υπό ενδοσκοπική παρακολούθηση. Ειδικότερα οι ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη συμβατική θεραπεία ή παρουσιάζουν συχνές υποτροπές δυνατό να ωφεληθούν από την τεχνολογία αυτή. Εν κατακλείδι, η κοινή επιδίωξη όλων των εμπλεκομένων ιατρικών ειδικοτήτων είναι η άριστη έκβαση των ασθενών και τεχνολογίες του τύπου της NBI ενισχύουν την προσπάθεια αυτή.
Η τεχνολογία NBI εγκαταστάθηκε πρόσφατα στο Τμήμα Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογίας του Απολλώνειου Νοσοκομείου, που είναι το πρώτο κέντρο παγκύπρια και ένα από τα πρώτα κέντρα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που απέκτησαν τη συγκεκριμένη τεχνολογία.
*MD MA FEBU Ουρολόγος - Ρομποτικός Χειρουργός
Απολλώνειο Νοσοκομείο Λευκωσία - Κύπρος
