Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των ρευματοπαθειών

Σήμερα, το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ευρώπης είναι επηρεασμένο από τις ρευματοπάθειες. Δηλαδή σχεδόν κάθε οικογένεια στην Ευρώπη έχει ένα μέλος της που είναι ρευματοπαθής. Οι ρευματοπάθειες μπορούν να επηρεάσουν πολλά όργανα του σώματος μας και αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και σωστά μπορούν να επιφέρουν μη αναστρέψιμες βλάβες, ελαττώνοντας ακόμα και το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενή. Αποτελούν την πιο συχνή αιτία αναρρωτικής άδειας ανά το παγκόσμιο και γρήγορης συνταξιοδότησης προκαλώντας παράλληλα και ένα τεράστιο οικονομικό βάρος σε κάθε χώρα. Τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης στους ρευματοπαθείς είναι διπλάσια από ότι αυτά στο γενικό πληθυσμό. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία βοηθά στην πρόληψη των διαφόρων επιπλοκών που μπορεί να επιφέρουν και αυξάνει την πιθανότητα να αποκατασταθεί η ύφεση τους.

Δυστυχώς ακόμα υπάρχουν διάφοροι μύθοι γύρω από τις ρευματοπάθειες, που δυσκολεύουν την έγκαιρη διάγνωση. Πολλοί πιστεύουν πως οι ρευματοπάθειες αφορούν μόνο άτομα της τρίτης ηλικίας, έτσι νεαροί και παιδιά με συμπτώματα μιας ρευματοπάθειας δεν επισκέπτονται έγκαιρα ένα ρευματολόγο με επακόλουθο την καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση τους. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πως οι ρευματοπάθειες αφορούν όλους, συμπεριλαμβανομένων ακόμα παιδιών και βρεφών. Άλλοι ακόμα πιστεύουν πως οι ρευματοπάθειες αφορούν μόνο τις γυναίκες. Οι ρευματοπάθειες δεν κάνουν διακρίσεις στο φύλο, προσβάλλουν τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Επίσης υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη πως οι ρευματοπάθειες προκαλούν μόνο πόνους με αποτέλεσμα αρχικά ο καθένας να τις αντιμετωπίζει με απλά αναλγητικά και να καθυστερεί να παρουσιαστεί στο ρευματολόγο. Οι ρευματοπάθειες όμως δεν περιορίζονται μόνο στους πόνους. Μπορούν να προσβάλουν εσωτερικά όργανα του σώματος όπως τα μάτια, τους πνεύμονες, την καρδία, τους νεφρούς και να προκαλέσουν ακόμα και επικίνδυνες καταστάσεις για τη ζωή. Η κατάρριψη των μύθων γύρω από τις ρευματοπάθειες είναι αναγκαία για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση τους.

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα των ρευματοπαθειών που θα με κάνουν να επισκεφθώ έγκαιρα ένα Ρευματολόγο

Επειδή οι ρευματοπάθειες είναι πολλές τα συμπτώματα τους ποικίλλουν. Το πιο κοινό σύμπτωμα που μοιράζονται σχεδόν όλες οι ρευματοπάθειες είναι ο πόνος στις αρθρώσεις και στους μύες ο οποίος μπορεί να είναι έντονος και συνεχής, συνήθως εμφανίζεται τις πρωινές ώρες και βελτιώνεται με την κίνηση. Αν ο πόνος αυτός διαρκεί πάνω από τρεις μέρες και δεν έχει προηγηθεί κάποιο τραύμα ή ακόμα αν ο πόνος φεύγει και επανέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, τότε θα πρέπει να επισκεφθείς ένα Ρευματολόγο. Άλλο σύμπτωμα που αν εμφανιστεί η επίσκεψη στο Ρευματολόγο επιβάλλεται είναι το οίδημα (πρήξιμο, κοκκίνισμα, θερμότητα) στις αρθρώσεις. Η δυσκαμψία όπως επίσης και η εύκολη κόπωση είναι άλλα δύο πρώιμα συμπτώματα των ρευματοπαθειών. Ο συνδυασμός συμπτωμάτων ξηροφθαλμίας, ξηροστομίας, αλλαγή στο χρώμα των δαχτύλων (τα δάχτυλα γίνονται κόκκινα, κυανά, λευκά), αλλά επίσης και έλκη/άφθεις στο στόμα, πτώση μαλλιών είναι συμπτώματα που πρέπει να μας χτυπήσουν το καμπανάκι για να επισκεφθούμε ένα Ρευματολόγο.

Πώς μπορεί να γίνει η διάγνωση των ρευματοπαθειών έγκαιρα

Οι Ρευματοπάθειες είναι περίπλοκες ασθένειες, και ένας αξιόπιστος Ρευματολόγος εκμαιεύοντας τις απαραίτητες πληροφορίες από το ιστορικό του ασθενή, κάνοντας μια λεπτομερή κλινική εξέταση και στέλνοντας τις κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις μπορεί να δώσει τη διάγνωση. Εκτός από τις ειδικές αιματολογικές εξετάσεις που θα χρειαστεί να σταλούν για κάθε πιθανή ρευματοπάθεια, άλλες διαγνωστικές εξετάσεις που βοηθούν να δοθεί έγκαιρα η διάγνωση είναι οι απεικονιστικές εξετάσεις. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια μεγάλη επανάσταση στη Ρευματολογία με τη χρήση του υπερηχογραφήματος (ultrasound) του μυοσκελετικού συστήματος. Ο Ρευματολόγος που χρησιμοποιεί το υπερηχογράφημα μπορεί να δώσει διάγνωση και απαντήσεις άμεσα και μάλιστα και σε περιπτώσεις που παλιά έμεναν αδιάγνωστες και ήταν αδύνατον να αντιμετωπιστούν.

Ποιος είναι ο ρόλος του υπερηχογραφήματος (ultrasound) των αρθρώσεων στην έγκαιρη διάγνωση των ρευματοπαθειών

Μέχρι πρόσφατα η διάγνωση των περισσότερων ρευματοπαθειών γινόταν όταν πλέον η καταστροφή ήταν μη αναστρέψιμη. Εδώ είναι που οι υπέρηχοι έχουν συμβάλει σημαντικά στη δραματική αλλαγή που επιτρέπουν την ακριβή και αξιόπιστη απεικόνιση του μυοσκελετικού συστήματος κάνοντας δυνατή την έγκαιρη διάγνωση των ρευματοπαθειών. Με το υπερηχογράφημα μπορούν να απεικονιστούν πρώιμα σημεία ρευματοπάθειας μέσα στην άρθρωση, όπως οίδημα, μέχρι ακόμα και πρώιμες διαβρώσεις που δεν μπορούν να απεικονισθούν στα αρχικά στάδια με οποιοδήποτε άλλο μέσο. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των ρευματοπαθειών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουμε δημιουργήσει ειδικό σύστημα όπου επιτρέπεται στον ασθενή η έγκαιρη παρουσία του στο Ρευματολόγο, η άμεση λήψη αίματος για εξετάσεις όπως επίσης και η εξέταση του με υπερηχογράφημα την ίδια μέρα παρουσίας του στο Ρευματολόγο. Με τον τρόπο αυτό δίνεται η σωστή διάγνωση στον ασθενή άμεσα και ξεκινά την απαραίτητη θεραπεία δίνοντας του τη δυνατότητα να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η ανάγκη έγκαιρης θεραπείας των ρευματοπαθειών

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα άλματα στην έρευνα της Ρευματολογίας και ως συνέπεια έχουμε στη φαρέτρα μας οι Ρευματολόγοι φάρμακα που μας επιτρέπουν να κάνουμε πράγματα που δεν ήταν δυνατόν να γίνουν πριν 15 χρόνια. Με την έγκαιρη θεραπεία, ιδιαίτερα αν αυτή δοθεί μέσα στις πρώτες 12 εβδομάδες εμφάνισης των συμπτωμάτων, ελαττώνεται ο κίνδυνος καταστροφής των αρθρώσεων, κατασβήνεται η φλεγμονή, ελαττώνεται η πιθανότητα δημιουργίας διαβρώσεων στις αρθρώσεις αλλά και η πιθανή καταστροφή άλλων εσωτερικών οργάνων. Μπορεί ο ασθενής να σταματήσει να έχει συμπτώματα, ελαττώνονται οι επιπλοκές ή υποτροπές που οι ρευματοπάθειες μπορεί να επιφέρουν, βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής του και επίσης αυξάνεται και το προσδόκιμο επιβίωσης του. Φάρμακα που χορηγούνται είναι τα Τροποποιητικά της Νόσου και άλλοι προχωρούν σε θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες. Η χρήση στεροειδών επίσης μπορεί να θεωρηθεί απαραίτητη όπως επίσης και συνδυασμός διαφόρων φαρμακευτικών θεραπειών.

Οι ρευματοπάθειες του χθες, του σήμερα και του μέλλοντος

Το τι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στον κόσμο της Ρευματολογίας και η διαφορετική βελτιωμένη εικόνα που παρουσιάζουν οι ρευματοπαθείς μας επιβεβαιώνει τη μεγάλη ανάπτυξη που έχει γίνει στη Ρευματολογία τα τελευταία χρόνια και μας δείχνει πως το μέλλον των ρευματοπαθειών προοιωνίζεται ευοίωνο. Η έγκαιρη παρουσία του ασθενή στο Ρευματολόγο και οι αξιόπιστες διαγνωστικές εξετάσεις που πλέον διαθέτουμε μας επιτρέπουν να διαγνώσουμε γρήγορα τη νόσο του και με τις εξαιρετικές θεραπείες που υπάρχουν ο ρευματοπαθής πλέον μπορεί να ζήσει μια ζωή χωρίς συμπτώματα, μια ζωή φυσιολογική και να έχει ένα μέλλον αντίστοιχο με αυτούς που δεν έχουν ρευματοπάθειες.

*Consultant Ρευματολόγος και Παθολόγος, MD, CCT (UK), MRCP (UK), MRCP (Rheumatology), MSc (King’s College London), Ειδικός στον υπέρηχο μυοσκελετικού συστήματος, Διευθύντρια Ρευματολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Kingston Λονδίνου Μεγάλης Βρετανίας και Ιδιώτης Ρευματολόγος στη Λεμεσό