ΤΟΥ ΒΑΣΟΥ ΛΑΠΠΑ* ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΟΛΩΝΑ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ**
Συμβάντα όπως αυτά που εξελίχθηκαν σε Ιδιωτικό Νοσηλευτήριο της Λευκωσίας, δεν μπορούν παρά να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σε ασθενείς αλλά και σε Επαγγελματίες Υγείας. Έχοντας υπόψη αυτά, αλλά και παλαιότερα περιστατικά του τελευταίου χρόνου, η ανάγκη για περεταίρω αντιμετώπιση αυτών των συμβάντων από τον Τομέα της Υγείας κρίνεται πολύ σημαντική.
Πρόκειται όμως περί αμέλειας η ανθρώπινου λάθους; Στο άκουσμα της φράσης «ανθρώπινο λάθος» συνήθως αναμένουμε να ακούσουμε για κάποιο τρομακτικό αεροπορικό ατύχημα. Η σύνδεση αυτή δεν είναι φυσικά τυχαία, αφού το ανθρώπινο λάθος αναγνωρίστηκε από τους εμπλεκόμενους στις αερομεταφορές ως ο πιο σημαντικός παράγοντας ατυχημάτων, εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Συγκεκριμένα, μια σειρά από μεγάλα και πολύνεκρα αεροπορικά ατυχήματα κατά τη δεκαετία του 1970 οδήγησε τον αεροπορικό τομέα, με πρωτεργάτη τη ΝΑΣΑ, καταρχήν να αναγνωρίσει το πρόβλημα και στη συνέχεια να εντοπίσει τις ρίζες του. Μέσα από αυτή την προσπάθεια προέκυψαν ως βασικοί λόγοι του ανθρώπινου λάθους τα προβλήματα ηγεσίας, λήψης αποφάσεων και επικοινωνίας μεταξύ του πληρώματος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 γεννήθηκε μια εξειδικευμένη εκπαίδευση για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, η οποία με την πάροδο των χρόνων επεκτάθηκε σε θεματολογία και εξαπλώθηκε σε όλο το φάσμα των αερομεταφορών. Η εκπαίδευση αυτή ονομάστηκε Crew Resource Management (CRM) και με κάποιες παραλλαγές (Human Factors - Ανθρώπινος Παράγοντας) ο βασικός στόχος της ήταν και παραμένει η πρόληψη και η διαχείριση του ανθρώπινου λάθους.
Η εκπαίδευση αυτή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στον τομέα της υγείας στη χειρουργική ομάδα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Βασιλείας στην Ελβετία και ακολούθως στις ΗΠΑ, σε χειρουργικές ομάδες, ομάδες επειγόντων περιστατικών και ομάδες εντατικής θεραπείας. Έκτοτε εξαπλώθηκε στον τομέα της υγείας σε πολλές χώρες μεταξύ αυτών και στο National Health System (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου έγινε υποχρεωτική με νομοθεσία.
Υπάρχει ανάγκη για ένα τέτοιο πρόγραμμα στον τομέα της υγείας στην Κύπρο; Μέσα από τα συμπεράσματα του Συνεδρίου Ασφάλειας Ασθενών, που διοργανώθηκε τον περασμένο Γενάρη από την εταιρία Κράτης, το Υπουργείο Υγείας προχώρησε στην σύσταση Εθνικής Επιτροπής Ασφάλειας Ασθενών. Επίσης, πολλά ιδιωτικά, αλλά και κρατικά νοσηλευτήρια άρχισαν να εφαρμόζουν συγκεκριμένες διαδικασίες με στόχο τη μείωση του Ανθρώπινου Λάθους αλλά και εκπαιδεύσεις με στόχο την αναβάθμιση της Ασφάλειας του Ασθενή. Η μείωση του ανθρώπινου λάθους στο απόλυτο μηδέν είναι εξαιρετικά δύσκολη, υπάρχει όμως μεγάλο περιθώριο βελτίωσης, γι' αυτό και η συμβολή όλων είναι απαραίτητη.
*Senior Consultant, Kratis Training and Consulting
**Operations Manager, Kratis Training and Consulting
