Τα ανησυχητικά δεδομένα του ΠΟΥ για τους εμβολιασμούς

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΛΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ*

Την ώρα που η επιστημονική κοινότητα έχει επιδοθεί σε μια άνευ προηγουμένου μάχη ενάντια στον κορωνοϊό, ο οποίος αυτήν την ώρα «δείχνει τα δόντια του» στη Λατινική Αμερική, το νέο επίκεντρο της πανδημίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκπέμπει σήμα κινδύνου και για ένα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός και ενδέχεται να αποτελέσει μια υπολογίσιμη απειλή για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πρόσφατη μελέτη του ΠΟΥ αποκάλυψε ότι η πανδημία έχει οδηγήσει σε απότομη μείωση των εμβολιασμών ρουτίνας εκατομμυρίων παιδιών σε πολλές χώρες του κόσμου, αφήνοντάς τα ως εκ τούτου ιδιαίτερα εκτεθειμένα σε θανατηφόρες ασθένειες, όπως είναι η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα και η διφθερίτιδα, τόσο σε αναπτυσσόμενα όσο και σε αναπτυγμένα κράτη. Σύμφωνα με στοιχεία από 129 χώρες που συνέλεξαν ο ΠΟΥ, η UNICEF και το Ινστιτούτο Εμβολίου Gavi and the Savin, στο 53% εξ αυτών των χωρών οι υπηρεσίες παιδικού εμβολιασμού επηρεάστηκαν ή σταμάτησαν τελείως κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο.

Κάτι τέτοιο, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, μπορεί να αποβεί καταστροφικό. Καθώς το ανοσοποιημένο μερίδιο του πληθυσμού περιορίζεται, ιογενείς μεταδοτικές ασθένειες, πολλές από τις οποίες είχαν σχεδόν εξαλειφθεί εντελώς τα τελευταία χρόνια χάρη στους εμβολιασμούς αναζωπυρώνονται, εφόσον, ελλείψει της προστασίας που μας παρέχουν τα εμβόλια από αυτές, δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την εκ νέου, ταχύτερη διάδοσή τους με απρόβλεπτες συνέπειες για την υγεία του πληθυσμού.

Ο εμβολιασμός συνιστά αδιαφιλονίκητα ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία πρόληψης νοσηρότητας και θνησιμότητας πολλών ασθενειών, ενώ είναι ενδεικτική και η σχετική τοποθέτηση του ΠΟΥ[1] ότι με εξαίρεση το καθαρό πόσιμο νερό, καμία άλλη παρέμβαση στη δημόσια υγεία δεν έχει σώσει διαχρονικά τόσες ανθρώπινες ζωές όσες τα εμβόλια. Σε ό, τι αφορά τη θαλασσαιμία ειδικότερα, την οποία γνωρίζω καλά, χάρη στο εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β χιλιάδες πολυμεταγγιζόμενοι, και ως εκ τούτου ευάλωτοι σε ιικές λοιμώξεις, θαλασσαιμικοί μπόρεσαν να θωρακιστούν αποτελεσματικά απέναντι στην ασθένεια.

Στις διάφορες διαστρεβλώσεις και ανακρίβειες που διατυπώνονται και παραπληροφορούν, από τη μία, το κοινό τα τελευταία χρόνια για τα εμβόλια και στη διστακτικότητα ή ακόμη και αδιαφορία μέρους των σύγχρονων κοινωνιών απέναντι στους εμβολιασμούς, με κορύφωση το επονομαζόμενο «αντιεμβολιαστικό κίνημα», έρχεται να προστεθεί τώρα και η πανδημία, που δείχνει να εκτροχιάζει τα υφιστάμενα προγράμματα εμβολιασμού και μαζί τους τις δεκαετίες αξιόλογης υγειονομικής προόδου για την αντιμετώπιση ασθενειών που μπορούν να προληφθούν.

Ο κίνδυνος οπισθοδρόμησης του επιπέδου φροντίδας και προστασίας τεράστιων πληθυσμών εξαιτίας της μείωσης των εμβολιασμών είναι εξαιρετικά σοβαρός και δεν πρέπει επ’ ουδενί να τον υποτιμήσουμε. Απαιτείται εγρήγορση από πλευράς των εθνικών συστημάτων υγείας για την απρόσκοπτη συνέχιση των εμβολιαστικών προγραμμάτων και την έγκυρη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα οφέλη τους. Κι αν όλη αυτή η περιπέτεια που περνάμε με την πανδημία καταφέρει να γίνει το έναυσμα για να ευαισθητοποιηθούμε περισσότερο απέναντι στην αξία και τα οφέλη της ανοσοποίησης και των εμβολίων, τότε το κέρδος μας θα είναι σημαντικό.

*Ιολόγος, Εκτελεστική Διευθύντρια Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ)

BSC, MSc, PhD