ΤΗΣ ΕΛΕΑΝΑΣ ΠΙΠΕΡΙΔΟΥ* ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΛΑΝΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ**
Επιδημιολογικά στοιχεία
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί ένα από τα συχνότερα και σοβαρότερα χρόνια νοσήματα σε παγκόσμια κλίμακα, με τον αριθμό των ατόμων που ζουν με ΣΔ να αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία 35 χρόνια. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF), ο παγκόσμιος επιπολασμός της νόσου το 2019 ήταν 463 εκατομμύρια ενήλικες (1 στους 11), η πλειοψηφία των οποίων με ΣΔ τύπου 2. Ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ αναμένεται να αυξηθεί σε 578 εκατομμύρια το 2030 και σε 700 εκατομμύρια το 2045. Κατά το 2019, ο ΣΔ ευθυνόταν για περίπου 4,2 εκατομμύρια θανάτους. Τα συγκεκριμένα ποσοστά αποτελούν πρόκληση για τους επαγγελματίες υγείας, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο διαχείρισης του ΣΔ.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το νοσηλευτικό προσωπικό αντιπροσωπεύει πάνω από το μισό του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού στον τομέα της υγείας. Το 2018, η παγκόσμια έλλειψη σε νοσηλευτικό προσωπικό εκτιμήθηκε στις 5,9 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η εκπαίδευση και κατάρτιση των νοσηλευτών μέσω της εξειδίκευσης στο ΣΔ προκειμένου να αποκομίσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη των ατόμων με ΣΔ.
Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη με κεντρικό μήνυμα “Οι Νοσηλευτές κάνουν τη διαφορά στον Διαβήτη”, είναι αφιερωμένη στους νοσηλευτές και σκοπός της είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τον καίριο ρόλο που έχουν οι νοσηλευτές στην υποστήριξη των ατόμων με ΣΔ. Το 2020 οι νοσηλευτές έχουν συμβάλει όσο ποτέ άλλοτε, στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας και στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς γενικότερα και στα άτομα με ΣΔ ειδικότερα. Επομένως, ο νοσηλευτής με εξειδίκευση στο ΣΔ ως μέλος της διεπιστημονικής ομάδας για τη διαχείριση και την εκπαίδευση ατόμων με ΣΔ, κατέχει κεντρικό ρόλο στη παροχή της ασθενοκεντρικής φροντίδας, συμβάλλοντας στην καλύτερη κλινική έκβαση και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Ο ρόλος του Νοσηλευτή στο ΣΔ
Ο νοσηλευτής με εξειδίκευση στο ΣΔ αναγνωρίζεται ως ο επαγγελματίας υγείας με υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων σχετιζόμενες με το ΣΔ και με ικανότητες κινητοποίησης, εκπαίδευσης, συμβουλευτικής και συντονισμού στα πλαίσια της διαχείρισης της φροντίδας του ατόμου με ΣΔ. Ο νοσηλευτής αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ του ατόμου με ΣΔ και άλλων επαγγελματιών υγείας και παρέχει την απαραίτητη φροντίδα που να ανταποκρίνεται στις σωματικές, κοινωνικές και πνευματικές ανάγκες των ατόμων με ΣΔ και των οικογενειών τους.
Η συνεχής αύξηση του αριθμού των ατόμων με ΣΔ διεθνώς και οι αυξημένες δαπάνες που σχετίζονται με τη νόσο, ασκούν σοβαρές πιέσεις στους παρόχους των υπηρεσιών υγείας και στις εθνικές κυβερνήσεις. Ως εκ τούτου, έχει αναγνωριστεί η σημασία της επένδυσης στην εκπαίδευση και κατάρτιση του νοσηλευτικού προσωπικού. Επιπλέον, η επένδυση στη χρηματοδότηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων εξειδίκευσης νοσηλευτών στο ΣΔ, συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό τόσο στην πρόληψη και τη διαχείριση του ΣΔ όσο και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης προκειμένου να επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση πόρων.
Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις σε ποσοστά διάγνωσης ατόμων με ΣΔ. Για το λόγο αυτό, κρίθηκε αναγκαία η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που να οδηγούν σε εξειδικεύσεις νοσηλευτών στο ΣΔ. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Warwick το 2008, πρόσφερε υποτροφία σε 25 Κύπριους νοσηλευτές για να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα εξειδίκευσης διάρκειας ενός έτους στο ΣΔ. Επιπλέον, μεταξύ των ετών 2017-2020, ο Τομέας Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Νοσηλευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, σε συνεργασία με το τμήμα Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ, ανέπτυξαν και υλοποίησαν 2 εκπαιδευτικά προγράμματα διάρκειας ενός έτους, τα οποία παρακολούθησαν συνολικά 49 νοσηλευτές από όλη την Κύπρο.
Μετά από την ολοκλήρωση των πιο πάνω προγραμμάτων, αναπτύχθηκαν κοινές πολιτικές μεταξύ των νοσηλευτών διαβήτη σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας της Κύπρου, δίνοντας έτσι ίσες ευκαιρίες στην διαχείριση των ατόμων με ΣΔ και κατ’ επέκταση μείωση των ποσοστών των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων του ΣΔ.
Σήμερα, λειτουργούν σε διάφορα κέντρα ημέρας και νοσηλευτήρια, κέντρα συμβουλευτικής για την αυτοφροντίδα του Διαβήτη από έμπειρους και εξειδικευμένους νοσηλευτές, τα οποία προσφέρουν τεκμηριωμένη πρακτική μέσα από την ολιστική και εξατομικευμένη νοσηλευτική φροντίδα.
Ο ρόλος του νοσηλευτή με εξειδίκευση στο ΣΔ επικεντρώνεται στα πιο κάτω:
Εν κατακλείδι, ο θεσμός του νοσηλευτή με εξειδίκευση στο ΣΔ ως μέλος της διεπιστημονικής ομάδας για την αντιμετώπιση του ΣΔ, έχει καθιερωθεί και έχει αναγνωριστεί σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, καθίσταται ουσιαστική η συμβολή του στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου με ΣΔ και της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Βιβλιογραφία
*Diabetes Specialist Nurse
RN, MSc
ΔιαβητολογικήΚλινική
Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας
**Νοσηλευτικός Λειτουργός, PhD
Υπεύθυνη προγράμματος εκπαίδευσης νοσηλευτών σε θέματα Σακχαρώδη Διαβήτη
Τομέας Εκπαίδευσης, Διεύθυνση Νοσηλευτικών Υπηρεσιών, Υπουργείο Υγείας
Αντωνάκης Μαυρίδης:
Nov 13, 2020 at 10:04 PM
Ο Παγκύπριος Διαβητικός Σύνδεσμος εκτιμά και αναγνωρίζει το έργο των Νοσηλευτών τόσο για την φροντίδα των ατόμων με Διαβήτη όσο και για τα άτομα με χρόνιες παθήσεις.
Επειδή πιστεύουμε στην μόρφωση των νοσηλευτών κάθε χρόνο στέλλαμε στην Ελλάδα σε σεμινάρια για τον Διαβήτη 6 νοσηλευτές τον χρόνο με έξοδα του Συνδέσμου, για να παρακολουθούν τις νέες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του Διαβήτη. Επίσης στις 8 Ιουνίου 2019 οργανώσαμε στην Λευκωσία, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο των Νοσηλευτών και την Ένωση Γονέων & Νέων με Διαβήτη Θεσσαλονίκης Ημερίδα για την σωστή Διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 στο σχολείο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ με αγάπη για το έργο που επιτελούν