ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΙΩΣΗΦ Α. ΜΟΥΤΗΡΗ*
Η ανακοίνωση της Εταιρείας Λοιμωδών Νοσημάτων αναφέρει, «βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτόγνωρη και σοβαρή επιδημία που εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε πανδημία, την οποία δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε εύκολα».
Η πιο πάνω ανακοίνωση δίνει με ακρίβεια το στίγμα και τη σοβαρότητα της επιδημίας που μαστίζει τη χώρα μας. Εξάλλου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μας είχε προειδοποιήσει από τις 30 Ιανουαρίου, όταν κήρυξε την επιδημία SARS-CoV-2, ως «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για τη δημόσια υγεία, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εμείς ως χώρα θεωρήσαμε πως ίσως η νέα επιδημία, πολύ πιο επικίνδυνη από αυτή του 2003, λόγω της μεγάλης μεταδοτικότητας του νέου κορωνα-ιού, δεν θα μας άγγιζε.
Το πρώτο κρούσμα στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Πόσο μάλλον που έπληξε γιατρό σε δημόσιο νοσοκομείο.
Πολύ γρήγορα τα κρούσματα ως αναμενόταν, αυξήθηκαν.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας επιδημίας συμπεριλαμβάνει 4 κυρίως παράγοντες, η δε κατάλληλη εφαρμογή τους σχετίζεται άμεσα με την έκβαση.
Αυτοί είναι, α) η αύξηση της αντίστασης του οργανισμού του πληθυσμού μέσω κυρίως του προγράμματος εμβολιασμού, β) η μείωση της έκθεσης του πληθυσμού στον παθογόνο μικροοργανισμό, γ) η νοσηλεία σε κατάλληλο χώρο των ατόμων με επιπλοκές μετά την έκθεση στον μικροοργανισμό και δ) η συνεχής παρακολούθηση των δεικτών της επιδημίας που είναι α) η νοσηρότητα και β) η θνησιμότητα.
Επειδή το εμβόλιο δεν είναι διαθέσιμο ακόμη, η βελτίωση της αντίστασης και του ανοσοποιητικού θα μπορεί να γίνει με πρόσληψη κυρίως βιταμίνης C και σκευασμάτων που τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η μείωση στην έκθεση μπορεί να επιτευχθεί με την απομόνωση των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ευπαθών ομάδων δηλαδή των ατόμων με χρόνιες νοσηρότητες. Η νοσηλεία θα πρέπει να γίνεται σε νοσοκομείο αναφοράς κατά προτίμηση λοιμωδών νοσημάτων ή άλλο κατάλληλα εξοπλισμένο και επανδρωμένο για διαχείριση τέτοιων περιστατικών με ειδικούς θαλάμους με αρνητική πίεση. Τέλος η συνεχής καταγραφή της νοσηρότητας και της θνησιμότητας αποτελούν ένδειξη για το στάδιο της επιδημίας αλλά και για την αποτελεσματικότητα των μέτρων και της αγωγής.
Η εμπειρία που συσσωρεύθηκε από την διαχείριση των ασθενών στη Κίνα, μας επιτρέπει να εξάγουμε μερικά συμπεράσματα σε σχέση με τη συμπτωματολογία των ασθενών. Μέσα από 55,924 ασθενείς στη πόλη Wuhan της Κίνας τα κυριότερα συμπτώματα ήταν τα ακόλουθα: πυρετός 87.9%, ξηρός βήχας 67.7%, κόπωση/αδυναμία 38.1%, πτύελα 33.4%, δύσπνοια 18.6%, μυαλγίες 14.8%, πονόλαιμος 13.9%, πονοκέφαλος 13.6%, ρίγος 11.4%, πεπτικές ενοχλήσεις 8.7% και ρινική συμφόρηση 4.8% των περιπτώσεων. Η αναγνώριση τους θα μας βοηθήσει στη διαγνωστική προσπέλαση κυρίως στα ΤΕΠ αλλά και στο ιατρείο.
Τα μέτρα που το Υπουργείο Υγείας έχει μέχρι στιγμής εφαρμόσει είναι σε μεγάλο βαθμό ικανοποιητικά. Εχει καθοριστεί ως νοσοκομείο αναφοράς το Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, έχει τεθεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με κλείσιμο σχολείων και απαγόρευσης δραστηριοτήτων που πιθανόν να αυξήσουν την μεταδοτικότητα του ιού, έχει καθορίσει το Ινστιτούτο Γενετικής ως το ίδρυμα για τη λήψη των δειγμάτων και την ανάλυση τους και έχει επίσης σχηματίσει Επιτροπή Επιτήρησης η οποία καταγράφει τους δείκτες νοσηρότητας και ιχνηλατεί τα ύποπτα κρούσματα.
Στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου φαίνεται πως έχει ξεφύγει η κατάσταση μετά την ανεύρεση 10 κρουσμάτων μεταξύ του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, αποτέλεσμα προφανώς ακατάλληλων μέτρων προστασίας στη διάρκεια της νοσηλείας δύο ασθενών με λοίμωξη αναπνευστικού, θετικών σε κορωνα-ιό. Εχουν παρθεί δείγματα για εξέταση από όλους όσους εργάζονταν στη Μονάδα και αναμένεται να εξεταστεί το σύνολο των εργαζομένων στο νοσηλευτήριο. Από τα αποτελέσματα θα διαφανεί το μέγεθος του προβλήματος και θα εξαρτηθεί η μετέπειτα διαχείριση του μεγάλου αυτού δημόσιου προβλήματος.
Με την πανδημία να βρίσκεται σε εξέλιξη και να απειλεί την ανθρωπότητα και με τα εθνικά συστήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, να δοκιμάζονται, πρωταρχική σημασία έχει η συμμόρφωση προς τα πρωτόκολλα του Υπουργείου Υγείας και της Επιτροπής Επιτήρησης, με σκοπό η αυριανή ημέρα της επιδημίας να μας βρει με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες.
*MD, MSc, PhD, FESC
Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Πάφου
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
