ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΛΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ *
Τόσο η ασφάλεια, δηλαδή η περιφρούρηση της μη-μετάδοσης μολυσματικών παθογόνων μέσω μεταγγίσεων αίματος και των παραγώγων του, όσο και η επάρκεια του αίματος, ιδίως σε καιρούς επιδημιών, ιογενών ή άλλων μεταδοτικών λοιμώξεων, αποτελούν εκ των πλέον σημαντικών πρόκλησεων για τον τομέα της Δημόσιας Υγείας κάθε κράτους.
Είναι αυτός ο τομέας ο οποίος καλείται να διαχειριστεί όλες τις σύνθετες παραμέτρους που συνεπάγεται το ξέσπασμα μιας επιδημίας. Nα μεριμνήσει, δηλαδή, για τον έλεγχο του εκάστοτε μολυσματικού νοσήματος με στόχο την αποτροπή της περαιτέρω διασποράς του, την περίθαλψη των ασθενών που προσβάλλονται από αυτό και να καταρτίσει, εν ολίγοις, μια πολύ απαιτητική στρατηγική για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της έκτακτης υγειονομικής κρίσης, ειδικότερα σε ό, τι αφορά άγνωστες και κατά συνέπεια απρόβλεπτες μεταδοτικές ασθένειες, όπως είναι η περίπτωση του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2.
Οι πολλές άδηλες πτυχές μιας νέας μεταδοτικής ασθένειας, λ.χ. η κλινική της έκβαση, η νοσηρότητα που προκαλεί σε άτομα διαφορετικού ηλικιακού φάσματος και με ή χωρίς άλλα υποκείμενα νοσήματα, σε συνδυασμό με την απουσία εγκεκριμένων ειδικών φαρμακευτικών σκευασμάτων ή εμβολίων για τη θεραπεία των νοσούντων, καθιστούν το έργο των Εθνικών Υπηρεσιών Υγείας και ειδικότερα του τομέα της Δημόσιας Υγείας εξαιρετικά δυσχερές.
Σε αυτές τις πτυχές που προαναφέρθηκαν εντάσσονται η ασφάλεια και η επάρκεια του αίματος. Δύο ζητήματα που απασχολούν όλα τα κράτη σε παγκόσμια κλίμακα και πρωτίστως εκείνα στα οποία υπάρχει μεγάλος επιπολασμός πολυμεταγγιζόμενων ατόμων με αίμα ή παράγωγα/προϊόντα αυτού, όπως οι ασθενείς με θαλασσαιμία, αιμορροφιλία, μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα και αιματολογικές κακοήθειες. Ως εκ τούτου, οι ανάγκες για αίμα ήταν και παραμένουν, ειδικά σε περιόδους κρίσεων όπως σήμερα, μεγάλες, ενώ παράλληλα είναι διάχυτη η ανησυχία των επαγγελματιών υγείας και κυρίως των ίδιων των ασθενών σε σχέση με την ασφάλεια και την επάρκειά τους.
Η μετάδοση του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2 μέσω μεταγγίσεων μπορεί να θεωρηθεί αυτή τη στιγμή σχεδόν θεωρητική, αφού έως σήμερα δεν έχουν προκύψει οποιαδήποτε στοιχεία που να τεκμηριώνουν επιστημονικά τη μολυσματικότητα του ιού στο αίμα δια της οδού των μεταγγίσεων. Χαμηλά έως πολύ χαμηλά επίπεδα του γονιδιώματος του ιού (RNA) έχουν εντοπιστεί στο αίμα μόνο σε συμπτωματικούς ασθενείς και σε κανέναν σε περίοδο επώασης ή ασυμπτωματικής κατάστασης, αλλά ούτε και μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Κάτι τέτοιο δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η μετάδοση θα ήταν απολύτως απίθανη, ωστόσο η απουσία καταγραφής τέτοιων περιστατικών μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι μάλλον καθησυχαστική.
Διεθνείς φορείς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αμερικής και της Ευρώπης, αλλά και οργανισμοί που εκπροσωπούν ασθενείς, όπως η Διεθνής Ομοσπονδία Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ), ηγέτης της παγκόσμιας κοινότητας θαλασσαιμικών, επαγρυπνούν και παρακολουθούν με πολλή προσοχή όλα τα νέα δεδομένα και έχουν ήδη καθορίσει συγκεκριμένα κριτήρια για την επιλογή των αιμοδοτών, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην διακυβεύεται η επάρκεια του αίματος.
Στο πλαίσιο των δικών της προσπαθειών για την έγκυρη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση του κοινού πάνω στην ασφάλεια και την επάρκεια του αίματος, η ΔΟΘ έχει συλλέξει όλα τα επίσημα επιστημονικά στοιχεία που υπάρχουν έως αυτή την ώρα και έχει εκδώσει έναν ειδικό Ενημερωτικό Οδηγό με χρήσιμες πληροφορίες για τον κάθε Κύπριο πολίτη και ασθενή, ενώ προωθεί και μια παγκόσμια πλατφόρμα όπου θα αναφέρονται περιστατικά, η διερεύνηση των οποίων θα μπορούσε να συμβάλει στην πιο εμπεριστατωμένη τεκμηρίωση της ασφάλειας των μεταγγίσεων σε ό, τι αφορά τον SARS-CoV-2.
* BSC, MSc, PhD
BSC, MSc, PhD
