*Συνέντευξη στο Ygeia-News
*Έγιναν δεκτές οι θέσεις μας για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των νοσηλευτηρίων και την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας
*Προκρίνουμε αποτελεσματικό σύστημα υγείας που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών, για υψηλού επιπέδου υπηρεσίες
Ο γ.γ. της δημοσιοϋπαλληλικής Οργάνωσης, κ. Χατζηπέτρου σε συνέντευξη στο Ygeia-News, παραθέτει τις θέσεις της ΠΑΣΥΔΥ για τη φιλοσοφία και το περιεχόμενο του ΓεΣΥ. Μερικές εβδομάδες πριν την έναρξη της εφαρμογής της μεγάλης αυτής μεταρρύθμισης διατυπώνει ανησυχία, καθώς οι προτάσεις των εμπειρογνωμόνων δεν έχουν τηρηθεί στον επιθυμητό βαθμό, όπως λέει.
Παραθέτουμε αυτούσια τη συνέντευξη:
ΕΡ: Μας χωρίζουν μερικές εβδομάδες από την εφαρμογή της πρώτης φάσης του ΓεΣΥ, είχατε επιφυλάξεις ως προς τη φιλοσοφία του. Εξακολουθείτε να τις διατηρείτε ή έχουν αρθεί αυτές;
ΑΠ: Είναι μεγάλη ιστορία η συζήτηση εισαγωγής του ΓεΣΥ, που πάει πίσω πολλές δεκαετίες. Εξ όσων γνωρίζω οι συζητήσεις για εισαγωγή Γενικού Σχεδίου Υγείας άρχισαν το 1966. Γνωρίζω επίσης, ότι όλες οι μελέτες που έγιναν την περίοδο 1966-1990 θεωρήθηκαν ως ανεφάρμοστες και εγκαταλείφθηκαν. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των μελετών ήταν πάντοτε ότι ισχύον σύστημα υγείας ήταν ανεπαρκές και ότι αναπόφευκτα θα οδηγείτο σε χρεοκοπία.
Με εντολή της Κυβέρνησης, τον Φεβρουάριο του 1991, ομάδα εμπειρογνωμόνων ανέλαβε να μελετήσει και να εισηγηθεί τον τύπο του Σχεδίου Υγείας που ήταν κατάλληλο για τις συνθήκες στην Κύπρο.
Παρά το γεγονός ότι η μελέτη ήταν έτοιμη από το 1992 τίποτα το ουσιαστικό δεν έγινε μέχρι και τα τέλη του 1998. Το μόνο άξιον αναφοράς στην περίοδο αυτή ήταν η έντονη διαμάχη μεταξύ του Υπουργού Υγείας και του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου. Αιτία για τις αντιδράσεις του ΠΙΣ ήταν η συμπερίληψη στις προτάσεις για το Σχέδιο Υγείας, του θεσμού του οικογενειακού γιατρού και του παραπεμπτικού. Τα αιτήματα του ΠΙΣ έγιναν δεκτά σε μεγάλο βαθμό και συνακόλουθα διαφοροποιήθηκε ανάλογα το νομοσχέδιο.
ΕΡ: Για ποια ζητήματα η ΠΑΣΥΔΥ ήγειρε ενστάσεις;
ΑΠ: Οι αρχικές θέσεις και αντιδράσεις της ΠΑΣΥΔΥ συνοψίζονται στα ακόλουθα θέματα που θεωρούσαμε καθοριστικής σημασίας:
-διαφωνήσαμε με τη φιλοσοφία του προταθέντος σχεδίου που στηριζόταν στον ανταγωνισμό επί ίσοις όροις του ιδιωτικού τομέα με τις κρατικές υπηρεσίες.
-διαφωνήσαμε με τις πρόνοιες που δεν επέτρεπαν την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από τα κρατικά νοσοκομεία, περιφερειακά νοσοκομεία και αγροτικά υγειονομικά κέντρα.
-διαφωνήσαμε επίσης, με την κατάργηση του δικαιώματος των κρατικών υπαλλήλων για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
-ζητήσαμε να περιληφθεί πρόνοια που να διασφαλίζει ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια θα παραμένουν ιδιοκτησία του κράτους.
Τελικά, έγιναν δεκτές οι θέσεις μας για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κρατικών νοσηλευτηρίων και την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας από τα κρατικά νοσοκομεία.
ΕΡ: Διατυπώσατε έντονη διαφωνία για την καταβολή εισφοράς από τους δημοσίους υπαλλήλους…
ΑΠ: Για το δικαίωμα σε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προσφύγαμε στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας ενάντια στην Κυπριακή Δημοκρατία για παραβίαση του θεσμού του κοινωνικού διαλόγου. Τότε το ΔΓΕ δικαίωσε την Οργάνωσή μας και προέβη σε αυστηρότατες συστάσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία, υποδεικνύοντας την υποχρέωση να διαβουλευθεί με την ΠΑΣΥΔΥ. Ακολούθησε η εγγραφή του θέματος αυτού στη Μικτή Επιτροπή Προσωπικού για διαβούλευση με την Κυβέρνηση. Επειδή το ΓεΣΥ δεν φαινόταν ότι θα προχωρήσει, το θέμα παρέμεινε σε εκκρεμότητα για πάρα πολλά χρόνια.
ΕΡ: Πιστεύετε στην αναγκαιότητα εισαγωγής του ΓεΣΥ;
ΑΠ: Ανεξάρτητα από όσα προανέφερα, θέλω να τονίσω ότι η έγνοια της ΠΑΣΥΔΥ ήταν και είναι η εισαγωγή ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και προσδοκίες των Κυπρίων πολιτών, για αξιοπρεπείς και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες πρόληψης, φροντίδας και περίθαλψης.
Θυμίζω δε, ότι για την επίτευξη του στόχου αυτού με δικά μας έξοδα είχαμε μετακαλέσει στην Κύπρο τον Sir Duncan Nichol, o οποίος για μια πενταετία υπηρέτησε ως Εκτελεστικός Διευθυντής του Εθνικού Σχεδίου Υγείας της Βρετανίας και τον καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλο, διδάκτορα σε θέματα υγείας, με μακρά υπηρεσία στη Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας στην Αθήνα.
Εν πάση περιπτώσει, 16-17 χρόνια μετά τη ψήφιση του νόμου περί του Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμου του 2001, οι φραστικές εξαγγελίες και υποσχέσεις των εκάστοτε κυβερνώντων προς τον λαό για αξιόπιστο σύστημα υγείας αποδείχθηκαν λόγια κενά και τα όποια χρονοδιαγράμματα παρέμειναν στα χαρτιά.
Με τον διορισμό του Γιώργου Παμπορίδη ως Υπουργού Υγείας, η κυβερνητική πολιτική για τα θέματα της αυτονόμησης και της εφαρμογής του ΓεΣΥ διαφοροποιήθηκε άρδην και χωρίς υπερβολή προσέγγισε τις πάγιες και διαχρονικές θέσεις της ΠΑΣΥΔΥ σε σοβαρές πτυχές των θεμάτων αυτών.
Στη βάση αυτών των νέων δεδομένων, η Οργάνωσή μας διαφοροποίησε πλήρως τις θέσεις της επί αυτού του ζητήματος. Ειδικότερα, στηρίξαμε τις θέσεις και τη στρατηγική της Κυβέρνησης για σταδιακή εφαρμογή του ΓεΣΥ, ως μια ενδιάμεση λύση στο πλαίσιο της προσπάθειας αντιμετώπισης των προβλημάτων που ταλανίζουν τη δημόσια υγεία, μέχρι την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας στην τελική του μορφή.
Και αυτό γιατί κρίναμε ως απόλυτα ορθή την επισήμανση του αρμόδιου υπουργού ότι, αν δεν είναι έτοιμα τα δημόσια νοσηλευτήρια να ανταγωνιστούν τα ιδιωτικά, είναι πολύ πιθανόν να καταστούν μη βιώσιμα.
-Κρίνετε ότι υπάρχουν τα εχέγγυα προς διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του ΓεΣΥ, τα νοσηλευτήρια είναι προετοιμασμένα να αντεπεξέλθουν στην ενδεχόμενη αύξηση του όγκου εργασίας;
ΑΠ: Δεν είναι εύκολη η απάντηση. Η δημιουργία ενός ενιαίου και επαρκούς συστήματος υγείας απαιτεί τη συνεργασία όλων. Απαιτείται κυρίως σωστή συμπεριφορά και κουλτούρα από όλους τους μετέχοντες.
Για την επιτυχία του Σχεδίου οι αρχικές προτάσεις των εμπειρογνωμόνων περιελάμβαναν τις ακόλουθες εισηγήσεις που θέλω να αναφέρω:
-την καθολική συμμετοχή σε ένα σχέδιο που να αντανακλά την αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης.
-τη δημιουργία σφαιρικού προϋπολογισμού για να διασφαλίζεται ο αυστηρός έλεγχος της δαπάνης.
-τη δημιουργία μιας Αρχής που θα χρησιμοποιεί το σφαιρικό προϋπολογισμό την αγορά ιατρικής φροντίδας μέσα σε ένα σύστημα ελεγχόμενου ανταγωνισμού.
-την προαγωγή της επιλογής των οικογενειακών γιατρών.
-τη δημιουργία ενός συστήματος ψηλής άσκησης οικογενειακής πρακτικής, με γιατρούς που θα ενεργούν ως οι «φύλακες» (gatekeepers) για την πρόσβαση των ασθενών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα.
-την αναδιοργάνωση των κρατικών νοσηλευτηρίων για να καταστούν ικανά να ανταγωνιστούν με τον ιδιωτικό τομέα.
Αναμφίβολα οι προτάσεις των εμπειρογνωμόνων δεν έχουν τηρηθεί στον επιθυμητό βαθμό και το γεγονός αυτό σίγουρα μας προκαλεί ανησυχία. Επίσης, ανησυχία προκαλείται και από τις δημόσιες αντεγκλήσεις μεταξύ Υπουργείου Υγείας-ΟΑΥ και ΠΙΣ όπως και η μη συνεργασία του ΠΑΣΙΝ, των μεγάλων ιδιωτικών νοσηλευτηρίων.
Το Υπουργείο Υγείας αναγνωρίζει ότι τους πρώτους μήνες του ΓεΣΥ θα υπάρξουν προβλήματα, ωστόσο υπάρχει η βεβαιότητα ότι με αποφασιστικότητα, καλή θέληση, υπομονή και επιμονή θα ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια, ώστε η υλοποίηση των αλλαγών να προχωρήσει ομαλά και σύμφωνα με τους σχεδιασμούς. Εύχομαι να επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του Υπουργείου Υγείας.
Θέλω να ξεκαθαρίσω, η ΠΑΣΥΔΥ με αίσθημα ευθύνης, με επίγνωση των μεγάλων δυσκολιών, αλλά με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, θα συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες για ένα σύστημα υγείας που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και προσδοκίες του Κύπριου πολίτη, για αξιοπρεπείς και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες πρόληψης, φροντίδας και περίθαλψης.
Αν παρ’ ελπίδα, λόγω των πολλών αντιδράσεων, αλλά και των συγκρουόμενων συμφερόντων, τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως θέλουμε, η μόνη δικλείδα ασφαλείας είναι τα κρατικά νοσηλευτήρια. Η δική μας έγνοια ήταν και είναι η πλήρης διασφάλιση των δικαιωμάτων του πολίτη και δη αυτού που βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.
ΑΝΤΩΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ
