Το Γε.Σ.Υ. δεν κινδυνεύσει από βελτιώσεις στη λειτουργία και τις παροχές του

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ*

Η φιλοσοφία, η αρχιτεκτονική και το κύριο χαρακτηριστικό του Γε.Σ.Υ. είναι ότι το σύστημα είναι μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο. Και τα δυο χαρακτηριστικά είναι κατοχυρωμένα με το νόμο του Γε.Σ.Υ. και δεν μπορεί κανένας, ούτε να τα διαφοροποιήσει, ούτε να τα παραγνωρίσει. Εισφορές, δηλαδή ασφάλιστρο για ιατρική περίθαλψη, πληρώνουν ανεξαίρετα όλοι οι  κάτοικοι της Κύπρου, που είναι δικαιούχοι του συστήματος. Απαλλάσσονται μόνο όσοι δεν έχουν εισοδήματα, αλλά έχουν όλα τα δικαιώματα που έχουν οι δικαιούχοι. Αυτό είναι το αλληλέγγυο χαρακτηριστικό του Γε.Σ.Υ., κατοχυρωμένο από το νόμο. Το άλλο κύριο χαρακτηριστικό του Γε.Σ.Υ. είναι ότι είναι μονοασφαλιστικό. Δηλαδή τις εισφορές (ασφάλιστρα) εισπράττει μόνο και αποκλειστικά ο Ο.Α.Υ., που είναι και ο μόνος ασφαλιστικός φορέας, που καταβάλλει τα έξοδα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των δικαιούχων. Καμιά διαφοροποίηση δεν μπορεί να γίνει στα δυο χαρακτηριστικά παρά μόνο με αλλαγή της νομοθεσίας. ΄Αλλος τρόπος αλλαγής του Γε.Σ.Υ. που είναι κατοχυρωμένο με το νόμο, είναι μόνο αν ο ΟΑΥ κηρύξει πτώχευση, αν δηλαδή δεν έχει χρήματα τα καταβάλει τις αμοιβές των παροχέων υγείας. Γιατί ούτε οι δικαιούχοι μπορούν να αρνηθούν καταβολή εισφοράς (ασφαλίστρου), ούτε άλλος ασφαλιστικός οργανισμός ή εταιρεία, εκτός από τον ΟΑΥ, μπορεί να εισπράξει μέρος των εισφορών, ή τις εισφορές κάποιων που δεν θέλουν να έχουν ασφαλιστική κάλυψη από τον ΟΑΥ.

Θεωρητικά ο μόνος παράγοντας που μπορεί να διαφοροποιήσει το Γε.Σ.Υ. είναι οι καταχρήσεις δικαιούχων και παροχέων και τα σκόπιμα εμπόδια στην προσφορά ποιοτικής ιατρικής φροντίδας, ώστε οι δικαιούχοι να αποτείνονται σε ιδιωτικές κλινικές και γιατρούς ή σε ιδιωτικές εταιρείες για να ασφαλίζουν την υγεία τους.

Η άμυνα για τις καταχρήσεις είναι ο σφαιρικός προϋπολογισμός, που εμποδίζει την πτώχευση του ΟΑΥ και οι αυστηροί έλεγχοι σε κάθε δαπάνη. Το δεύτερο χρειάζεται ακόμα πολλήν προσπάθεια και επαγρύπνηση. Η δεύτερη άμυνα του ΟΑΥ είναι η συνεχής βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας στους δικαιούχους, με κύριο στόχο την κατάργηση των καταλόγων αναμονής και την εύκολη και άμεση πρόσβαση του ασθενούς στον γιατρό που έχει ανάγκη. Αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί σύντομα, όμως είναι φυσικό επακόλουθο για τα πρώτα έτη της εφαρμογής του Γε.Σ.Υ.

Κάθε άλλη διαδικασία, όπως οι αμοιβές των παροχέων, ο τρόπος που οι δικαιούχοι μπορούν να παίρνουν ή να επιλέγουν τις υπηρεσίες υγείας, που είναι υποχρεωμένος να παρέχει ο ΟΑΥ, ο τρόπος λειτουργίας των δημόσιων και των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και άλλες διαδικασίες δεν είναι αναλλοίωτα και η εισαγωγή βελτιώσεων δεν διαφοροποιεί τη φιλοσοφία και την αρχιτεκτονική του ΜΟΝΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ και υποχρεωτικά ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΟΥ Γε.Σ.Υ. Τέτοιες διαφοροποιήσεις πρέπει να συζητούνται με ανοικτό μυαλό, χωρίς φοβικούς αποκλεισμούς, να εφαρμόζονται δοκιμαστικά ίσως και προσωρινά, για να διαπιστώνεται η αποτελεσματικότητα και οι προεκτάσεις από την εφαρμογή τους, με στόχο πάντα τη βελτίωση της ποιοτικής προσφοράς υγείας.

Πολλές δυσκολίες στο Γε.Σ.Υ. οφείλονται στα δικαιώματα και τα κεκτημένα που απαιτούν οι διάφορες ομάδες των παροχέων, η επίκληση των προσωπικών δεδομένων τους και άλλα συνδικαλιστικά επακόλουθα. Καιρός να συζητηθούν και τα δικαιώματα των ασθενών και οι υπηρεσίες που έχει υποχρέωση να τους προσφέρει ο ΟΑΥ. Το σημαντικό είναι o δικαιούχος να παίρνει τις ποιοτικές υπηρεσίες και τα φάρμακα που του είναι απαραίτητα και όχι ποιος τις προσφέρει ή ποιος εκδίδει τη συνταγή ή την παραπομπή. Το θέμα είναι ότι ο ΟΑΥ πρέπει να του καλύπτει τα έξοδα μιας επέμβασης και όχι ποιος χειρουργός θα κάνει την επέμβαση. Το θέμα είναι ότι ο δικαιούχος δικαιούται ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, αλλά χάνει αυτό το δικαίωμα, όταν ο ίδιος επιλέξει τον ειδικό γιατρό και ιδιαίτερα αν είναι διατεθειμένος να καλύψει την αμοιβή του.

Θα κλείσω με ένα πραγματικό παράδειγμα για να γίνω κατανοητός. Ασθενής επισκέφθηκε ιδιωτικό νοσοκομείο του Γε.Σ.Υ. για εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση. Γνώριζε ότι εκεί εργαζόταν ο εξειδικευμένος χειρούργος,  που είχε επιλέξει και τον ζήτησε. Τον πληροφόρησαν, ότι ο γιατρός ήταν εκτός Γε.Σ.Υ. και έπρεπε να καταβάλει ολόκληρη τη δαπάνη της επέμβασης.  Λογικά ο ασθενής θα έπρεπε να είναι υποχρεωμένος να καταβάλει την αμοιβή του γιατρού μόνο και ο ΟΑΥ την δαπάνη της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης. ΄Ετσι ο ασθενής θα έπαιρνε την περίθαλψη που δικαιούται και ο ΟΑΥ θα κατέβαλλε λιγότερα, εφόσον δεν θα πλήρωνε την αμοιβή του χειρούργου. Που είναι το παράλογο; ΄Η πώς καταστρατηγείται το μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο Γε.Σ.Υ.;  Αν υπάρχουν παρενέργειες που επηρεάζουν τον χαρακτήρα του Γε.Σ.Υ., να διαπιστωθούν, να αποδειχθούν και να γίνουν διαφοροποιήσεις. Διαφορετικά γιατί ο ασθενής να στερείται υπηρεσία που δικαιούται;

Με τα πιο πάνω θέλω να πω, ότι όλα πρέπει να συζητούνται με ανοικτό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις. Και η συζήτηση να σταματά μόνο, αν η διαφοροποίηση στη λειτουργία του Γε.Σ.Υ. επηρεάζει τον μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο χαρακτήρα του.

Ασθενείς δυο ταχυτήτων θα υπάρχουν πάντα, ότι και να κάνει ο ΟΑΥ. Με το Γε.Σ.Υ. πρέπει να στοχεύουμε στη σμίκρυνση της διαφοράς στις δυο ταχύτητες. Να φροντίσουμε, ώστε οι ευάλωτες ομάδες πολιτών να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα και υπηρεσίες του Γε.Σ.Υ.