Τα δημόσια νοσηλευτήρια και ο ΟΚΥπΥ

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ Θ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ*

Η υγεία ήταν ένας από τους μεγάλους ασθενείς της κυπριακής κοινωνίας. Για δεκάδες χρόνια προορίζαμε το Γε.Σ.Υ. ως ένα μεγάλο γιατρό για τη σωτηρία και την υγιή πορεία της. Στο τέλος και ύστερα από πολλά χρόνια, παρά τον πόλεμο και τις δυσκολίες, όλοι αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν το Γε.Σ.Υ. ΄Ολοι πιστέψαμε πως βρήκαμε τη λύση στο πρόβλημα της υγείας. Και όλοι νιώσαμε ανακούφιση, όταν νιώσαμε το ζωοφόρο άγγιγμα της εφαρμογής του.

Η εφαρμογή του Γε.Σ.Υ. ήταν μια ευκαιρία για την εξυγίανση των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Πριν την εφαρμογή του Γε.Σ.Υ. στα δημόσια νοσηλευτήρια προσέφευγε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και οι δικαιούχοι δωρεάν περίθαλψης ήταν πολύ περισσότεροι από τον αριθμό, που μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τα δημόσια νοσηλευτήρια. Αυτό το γεγονός ήταν και η κύρια δικαιολογία για την απαράδεκτη κατάσταση και την αφάνταστη ταλαιπωρία που υφίσταντο, όσοι προσέφευγαν στα δημόσια νοσηλευτήρια.

Η αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την πλήρη λειτουργία του Γε.Σ.Υ. Όμως η πρόνοια αυτή ακολούθησε την συνήθη τακτική της κυπριακής κοινωνίας. Από προϋπόθεση έγινε επακόλουθο. ΄Αρχισε η εφαρμογή του Γε.Σ.Υ. και μετά, με βήμα σημειωτόν, άρχισε η διαδικασία της αυτονόμησης των. Το έργο ανέλαβε ο Ο.Κ.Υπ.Υ. Το διοικητικό του συμβούλιο προσέλαβε εκτελεστικό διευθυντή και διευθυντές των νοσοκομείων και άρχισε η προσπάθεια. Στόχος να μπορούν τα δημόσια νοσηλευτήρια να συναγωνιστούν τον ιδιωτικό τομέα.

΄Ηταν φυσικό η προσπάθεια να ξεκινήσει από τους τομείς που ήταν εύκολοι και δεν είχαν οικονομικό κόστος. Με την έναρξη του Γε.Σ.Υ. η εργασία λιγόστευσε στα νοσοκομεία. Αναμέναμε ότι θα βελτιώνονταν και οι συνθήκες εξυπηρέτησης και η αλλαγή της νοοτροπίας. Απογοητευτήκαμε. Τίποτε δεν άλλαξε. Τα δημόσια νοσοκομεία όχι μόνο δεν μπορούσαν να συναγωνιστούν τον ιδιωτικό τομέα και να προσελκύσουν πελάτες, αλλά έχαναν συνέχεια πελάτες, που βρήκαν στον ιδιωτικό τομέα την λύτρωση από τη μεγάλη ταλαιπωρία. Κανένα πρόβλημα για τον Ο.Κ.Υπ.Υ. Ο νόμος προέβλεπε, ότι για πέντε χρόνια το κράτος θα κάλυπτε τις ζημιές, μέχρι να επέλθει πλήρης αυτονόμηση. ΄Ηρθε και ο κορωνοϊός και πρόσθεσε προβλήματα και εργασία στα δημόσια νοσηλευτήρια και όπως ήταν φυσικό οι διαδικασίες για αυτονόμηση επιβραδύνθηκαν. Οι νοοτροπίες και τα ωράρια της δημόσιας υπηρεσίας καλά κρατούσαν στα νοσοκομεία. Οι ασθενείς έφευγαν απογοητευμένοι, προσέφευγαν στον ιδιωτικό τομέα, που κι αυτός άρχισε να αναπτύσσει νοοτροπία και ταλαιπωρίες του δημόσιου τομέα.

Ο Ο.Κ.Υπ.Υ. φαίνεται να πελαγοδρομεί. Το κοινό δεν αντιλαμβάνεται το Δ.Σ. να παίρνει αποφάσεις και να καθορίζει σχέδιο δράσης για υλοποίηση της αυτονόμησης. Και ο εκτελεστικός διευθυντής και οι διευθυντές των νοσοκομείων φαίνεται να είναι χαμένοι ανάμεσα στον οργανισμό και τις συντεχνίες. Ο πραγματικός θεσμός που έχει την εξουσία στα δημόσια νοσηλευτήρια είναι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες των γιατρών και των νοσηλευτών. Στα νοσοκομεία τίποτε δεν έχει αλλάξει. Οι ταλαιπωρίες μειώθηκαν, επειδή μειώθηκαν οι ασθενείς. Το υπουργείο υγείας κληροδότησε στον Ο.Κ.Υπ.Υ. τους κυβερνητικούς υπαλλήλους με τη νοοτροπία του δημοσίου τομέα και με το ωράριο που δεν αλλάζει. ΄Ετσι ο μόνος συναγωνισμός που έχουν με τον ιδιωτικό τομέα είναι οι αμοιβές.

Ο Ο.Α.Υ. για να προσελκύσει τους γιατρούς μοίρασε την πίτα του Γε.Σ.Υ. με τρόπο που οι γιατροί πήραν την μερίδα του λέοντος. Κι από αυτή την εξέλιξη άρχισε ο συναγωνισμός ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Οι γιατροί του δημόσιου επέβαλαν στον Ο.Κ.Υπ.Υ.. τις απαιτήσεις τους, πήραν δυο τρεις φορές μεγάλες αυξήσεις, αλλά δεν αποδέχονται καμιά αλλαγή στις συνθήκες εργασίας δημοσίου υπαλλήλου. Σε παλαιότερο άρθρο μου είχα διατυπώσει τη γνώμη, ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές έπρεπε πρώτα να συνεργαστούν  για την ενδυνάμωση των δημοσίων νοσηλευτηρίων, να τα καταστήσουν συναγωνιστικά και οικονομικά ισχυρά και μετά να απαιτήσουν, δικαιολογημένα,  αύξηση των αμοιβών και βελτίωση των ωφελημάτων τους. Αυτοί έπραξαν το αντίθετο και βρίσκονται σε συνεχή αντιπαράθεση με τον Ο.Κ.Υπ.Υ.. οδηγώντας τα δημόσια νοσηλευτήρια σε απαξίωση.

Ο Ο.Κ.Υπ.Υ.. δεν έχει ισχυρή παρουσία και δραστηριότητα στο όλο γίγνεσθαι. Αυτομειώνεται και δείχνει εγγενή αδυναμία διοίκησης και βελτίωσης των νοσοκομείων. Νιώθει αδυναμία έναντι των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που πολλές φορές θέλουν και έχουν λόγο στις αποφάσεις σε θέματα που δεν τους αφορούν. Η τελευταία όμως παρέμβαση του Υπουργείου Υγείας στη διαφορά Ο.Κ.Υπ.Υ. – ΠΑ.ΣΥ.Κ.Ι. έδειξε σημάδια της ανυπαρξίας του. Το Υπουργείο Υγείας παρέκαμψε τον Ο.Κ.Υπ.Υ.. και σε συνάντησή του με τους γιατρούς, τους παρέδωσε πρόταση με ευνοϊκότερους όρους από αυτή του Ο.Κ.Υπ.Υ.. Ποιος έχει το λόγο και την αρμοδιότητα για τις διαπραγματεύσεις; Το Δ.Σ. του Ο.Κ.Υπ.Υ.. έπρεπε να παραιτηθεί ή να αναλάβει δυναμική δράση και να σπάσει επιτέλους αυγά. Αλλιώς δεν γίνεται ομελέτα, αλλά πλημμύρα και το ποτάμι θα παρασύρει τα δημόσια νοσηλευτήρια. Και τότε όλοι θα είναι οι χαμένοι. Και τα σπασμένα θα τα πληρώσουν οι ασθενείς.

 *Αρθρογράφος