ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΙΩΣΗΦ ΜΟΥΤΗΡΗ MD, DIC, MSc, PhD, FESC *
Εισερχόμαστε λοιπόν αισίως στη δεύτερη φάση του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Τη νοσηλεία ασθενών στα νοσοκομεία, τα οποία έχουν υπογράψει σχετική συμφωνία με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ).
Αυτό σημαίνει πως όλοι οι πολίτες της Κύπρου, οι οποίοι έχουν εγγραφεί στο ΓεΣΥ και καταβάλλουν τη μηνιαία τους συνδρομή για το ΓεΣΥ, που καθορίστηκε στη βάση των εισοδημάτων τους, θα μπορούν από την 1η Ιουνίου να νοσηλεύονται σε νοσοκομείο, δημόσιο ή ιδιωτικό, που έχει υπογράψει τη συμφωνία.
Η πρώτη φάση του ΓεΣΥ ξεκίνησε με ορισμένα προβλήματα. Κυρίως στη πρωτοβάθμια φροντίδα, η οποία προσφέρεται από τους Προσωπικούς Ιατρούς (ΠΙ). Η ανισότητα στα προσόντα των ΠΙ και η «οχύρωση» τους μέσα στα ιδιωτικά νοσοκομεία, παρά σε Κέντρα Υγείας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, εκτροχίασε την αντίληψη του «γιατρού της κοινότητας», που ήταν η αρχική φιλοσοφία της πρωτοβάθμιας φροντίδας, μετατρέποντας τους ΠΙ σε κινητήρια δύναμη των νοσοκομείων, αφού απ´ αυτούς εξαρτάται κατά πόσο θα εξεταστεί ένας ασθενής από ειδικό, συνήθως του ίδιου νοσοκομείου.
Ακόμη περισσότερο, το πολύ υψηλό χρηματικό ποσό που ο ΟΑΥ δίνει στον κάθε ΠΙ για τον αριθμητικό κατάλογο πολιτών (και όχι ασθενών), που έχει καταρτίσει, ανεξάρτητα εάν τους εξετάζει ή όχι, δημιούργησε μια παράξενη πελατειακή σχέση, ξένη προς την μέχρι πρωτινός ιατρική πρακτική.
Σίγουρα, η πρωτοβάθμια φροντίδα χρειάζεται βελτίωση, δραστική βελτίωση τόσο στο τρόπο αμοιβής όσο και στην ουσία της πρακτικής αλλά και της θέσης γενικά του ΠΙ μέσα στην κοινότητα. Κατά την άποψη μου ο ΠΙ θα πρέπει να αμοίβεται με ένα πάγιο ποσό, που να είναι ίσο για όλους, στο οποίο θα προστίθεται το ποσόν από την κάθε εξέταση που ο ΠΙ διενεργεί, ανεξάρτητα από τον συνολικό αριθμό πολιτών που είναι εγγεγραμμένοι στον κατάλογο του. Ο ΟΑΥ μπορεί να φροντίζει να μην υπάρχει μεγάλη διαφορά στον αριθμό εγγεγραμμένων πολιτών στους καταλόγους των ΠΙ.
Η πρώτη φάση αφορούσε όμως και την επίσκεψη στον Ειδικό Ιατρό (ΕΙ). Γίναμε μάρτυρες, δυστυχώς, μια κατάχρησης, οικονομικής κατάχρησης, την οποία έχει επισημάνει και ο Γενικό λς Ελεγκτής της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ετσι, είδαμε ΕΙ να χρεώνουν τον ΟΑΥ με ποσά μεγαλύτερα από 100 χιλιάδες το μήνα, σε σημείο που να διερωτάται κάποιος κατά πόσο έχει περάσει όλη η Κύπρος από τα ιατρεία αυτά μέσα σ´ ένα μήνα.
Ενα όριο συνεπώς θα πρέπει να μπει και στον τρόπο αμοιβής των ΕΙ. Δεν θα ήταν κακή ιδέα ο ΟΑΥ να προσφέρει επίσης ένα πάγιο ποσό στους ΕΙ, με επιπρόσθετη αμοιβή για κάθε εξέταση. Αυτό ίσως να καταργούσε τη σημερινή κατάχρηση και τη μεγάλη ανισότητα στην αμοιβή.
Η β´ φάση χαρακρηρίζεται από τη νοσηλεία. Ο ΟΑΥ έχει ήδη συμφωνήσει τον τρόπο και τα ποσά αμοιβής των νοσοκομειακών μονάδων για τις νοσηλείες. Επειδή δεν υπάρχουν ακόμη πρωτόκολλα στη Κύπρο που να αφορούν τις νοσηλείες για τις διάφορες ασθένειες, αναμένεται να παρατηρηθεί μια κατάσταση άνιση και καταχρηστική όπως συνέβη και στη ά φάση του ΓεΣΥ.
Ο ΕΙ θα κρίνει ποιός ασθενής χρήζει νοσηλείας, που θα νοσηλευθεί και για πόσο χρονικό διάστημα. Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν την επάρκεια και θα αναδείξουν τα προβλήματα. Σημαντικό και χρήσιμο θα ήταν να υπήρχε μια εποπτική αρχή που να επιβλέπει τις νοσηλείες, όταν αυτές πραγματοποιούνται και όχι 6 μήνες μετά. Χρήσιμο επίσης θα ήταν να υπήρχε ένας συντονισμός στην κάθε επαρχία, μέσω μιας επιτροπής, η οποία θα παρακολουθεί συνεχώς την πληρότητα ανά ειδικότητα της κάθε νοσοκομειακής μονάδας, προς αποφυγή χρονοτριβής και παρεξηγήσεων.
Η Κύπρος περνά από μια μεταβατική περίοδο στον τομέα της Υγείας.
Η μεταβατική αυτή περίοδος δεν θα πρέπει κατά την άποψη μου να θεωρηθεί ως η ολοκλήρωση, αλλά ως η αρχή του ΓεΣΥ. Τα λάθη και οι παραλείψεις που καθημερινά εντοπίζονται, είτε αυτά αφορούν το οικονομικό σκέλος είτε την ουσία του λογισμικού, θα πρέπει να συζητούνται και να προσφέρονται λύσεις άμεσα προς αποφυγή της διαιώνισης τους. Η διαιώνιση προβλημάτων, χαρακτηριστικό ορισμένων υπηρεσιών, δεν θα πρέπει να συμβεί με το ΓεΣΥ και τον ΟΑΥ.
Ο δρόμος για την επιτυχή και την πλήρη εφαρμογή του νέου συστήματος είναι ακόμη μακρύς. Αυτό όμως δεν μειώνει τη σημασία του, ως το σημαντικότερο έργο στον τομέα της Υγείας από την Ανεξαρτησία της Κύπρου.
*Β. Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής ΓΝ Πάφου
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
