ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΛΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ*
Νέες ταραχές στους κόλπους του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) προκάλεσε η χθεσινή επεισοδιακή συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, η οποία διεξήχθη για την εξέταση των σοβαρότατων προβλημάτων οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου που εντόπισε ο Γενικός Ελεγκτής. Το σκηνικό επίρριψης ευθυνών συμπλήρωσε η προσωρινή απομάκρυνση από την αίθουσα του εκπροσώπου των οργανωμένων ασθενών, κ. Μάριου Κουλούμα, και η αυστηρή τοποθέτηση της Γενικής Διευθύντριας του Υπουργείου Υγείας, Δρος Χριστίνας Γιαννάκη, υπέρ του Γενικού Συστήματος Υγείας και κατά των ατόμων που το λυμαίνονται.
Στον απόηχο της συνεδρίας, επικροτώ τη στάση του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, κ. Ζαχαρία Κουλία και την αποφασιστικότητά του να προωθήσει λύσεις για τις καταχρήσεις του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ). Η διάθεση, εξάλλου, εξωφρενικά μεγάλων ποσών σε αμοιβές ιατρών και όχι στο ίδιο το σύστημα προς βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και η παντελής απουσία δομών Εσωτερικού Ελέγχου από έναν Οργανισμό που λειτουργεί με κρατικούς πόρους από το 2004, αποτελούν σοβαρότατους λόγους για την άμεση παύση του υφιστάμενου Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΥ και την εισαγωγή μηχανισμών ρύθμισης και ελέγχου για τις αμοιβές των ιατρών και την προστασία των συνεισφορών των φορολογούμενων πολιτών.
Είναι γεγονός ότι για να λειτουργήσει σωστά το ΓεΣΥ χρειάζεται έναν ισχυρό ΟΑΥ, κάτι για το οποίο θα έπρεπε να είχε ήδη μεριμνήσει η πολιτεία προ πολλών ετών, ώστε να προλάβει καταστάσεις και δη τόσο δυσάρεστες. Η χθεσινή συζήτηση αποτέλεσε ορόσημο για τη βελτίωση της νομοθεσίας σε ό,τι αφορά τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΥ και σήμανε, τουλάχιστον, μια αρχή για βελτιώσεις. Εν έτει 2022, είναι σαφώς απαράδεκτος ο διορισμός εκπροσώπων των εργοδοτικών και των εργατικών οργανώσεων, αλλά και των αυτοτελώς εργαζομένων σε ένα Συμβούλιο με υπερεξουσίες, το οποίο αποφασίζει για τη διάθεση των χρημάτων του Κύπριου πολίτη σε υπηρεσίες υγείας, σε φάρμακα και αναλώσιμα. Αλλά και στην περίπτωση του ΟΚΥπΥ, υπάρχει σοβαρός προβληματισμός στις τάξεις των κριτικά σκεπτόμενων πολιτών για την επιλογή των εκτελεστικών διευθυντών, οι οποίοι καλούνται να φέρουν εις πέρας το πραγματικά δύσκολο και μεγαλεπήβολο εγχείρημα της αυτονόμησης των κρατικών νοσηλευτηρίων, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας πραγματικά ισορροπημένης ενιαίας αγοράς υπηρεσιών υγείας.
Μπορεί τα εν λόγω άτομα να έχουν εξαίρετες διοικητικές ικανότητες, αλλά δεν γνωρίζουν τον τομέα της υγείας και τις ιδιαιτερότητές του. Δεν έχουν ιδία γνώση επί των αναγκών των νοσηλευτηρίων και της σημασίας της συνεχούς αναβάθμισης των δομών και της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ποιες ομάδες ασθενών έχουν προτεραιότητα στην περίθαλψή τους έναντι άλλων. Είναι πλέον καιρός να δοθεί η δέουσα σημασία και βαρύτητα στα προσόντα και στην πείρα των ατόμων που κρατούν το πηδάλιο τόσο του ΟΑΥ, όσο και του ΟΚΥπΥ και να τερματιστεί η προώθηση ατόμων βάσει των διασυνδέσεων και των «φίλων» τους, όπως εύστοχα έθεσε χθες ο κ. Κουλίας.
Πέραν πάσης αμφιβολίας, τόσο ο ΟΑΥ όσο και ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ) αποτελούν αυτή τη στιγμή κακοήθειες για το ΓεΣΥ. Ξέφραγο αμπέλι οι δομές τους, χωρίς να διαθέτουν τμήματα εσωτερικού ελέγχου και χωρίς να είναι υπόλογοι σε εξωτερικό έλεγχο των διαδικασιών και πρακτικών τους. Δεν θα σταματήσω να υπογραμμίζω πόσο σημαντική είναι η διαπίστευση της ποιότητας των υπηρεσιών του ΓεΣΥ στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων των δύο Οργανισμών και όλων των συμβεβλημένων παρόχων υπηρεσιών υγείας. Είναι αδήριτη η ανάγκη ίδρυσης του Εθνικού Ινστιτούτου Κλινικής Αριστείας, ενός ανεξάρτητου φορέα υπεύθυνου για την εποπτεία των διαδικασιών διαπίστευσης και την αναβάθμιση των κλινικών πρωτοκόλλων και των υπηρεσιών στην ολότητά τους, στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών υγείας. Η λέξη-κλειδί είναι ο «έλεγχος» και χωρίς αυτόν μόνο τα ιδιωτικά συμφέροντα επιτηδείων θα εξυπηρετούνται.
Η θέση μου είναι ξεκάθαρη εδώ και πολλά χρόνια, έχοντας γνώση του τρόπου λειτουργίας πολλών «υγιών» συστημάτων υγείας σε χώρες του εξωτερικού. Είναι μονόδρομος η διαπίστευση όλων των ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων που παρέχουν υπηρεσίες υγείας στην Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να υπάρχει κλινικός έλεγχος και συγκεκριμένα πρωτόκολλα για τις διαδικασίες που εφαρμόζονται. Μόνο έτσι θα μειωθούν οι λίστες αναμονής, τα ιατρικά λάθη και η ταλαιπωρία των ασθενών που έχουν αφεθεί έρμαιο των συμφερόντων του καθενός. Επίσης μονόδρομος είναι η πιστοποίηση, έστω και με ISO 9001, του ΟΑΥ και του ΟΚΥπΥ, ώστε οι ομάδες τους να επιλέγονται αξιοκρατικά, βάσει προσόντων και να εργάζονται οργανωμένα, βάσει διαδικασιών και προτύπων ελέγχου.
Δεν νοείται, αγαπητοί αναγνώστες, να υπάρχουν σχέδια για ενθάρρυνση των νοσηλευτηρίων, ιδιωτικών και κρατικών, να διαπιστεύσουν τις υπηρεσίες τους και να μην αξιοποιούνται. Και αναφέρομαι σε Σχέδια που προκηρύχθηκαν το 2019 για την επιχορήγηση από το κράτος σημαντικού μέρους του κόστους διαπίστευσης. Δεν επιτρέπεται να λειτουργούν οργανισμοί που διαχειρίζονται εκατομμύρια ευρώ, τα λεφτά του κάθε Κύπριου πολίτη, και να μην έχει διασφαλιστεί ακόμη η λειτουργική και διοικητική τους ακεραιότητα.
Ας ελπίσουμε ότι ο Γενικός Ελεγκτής θα συνεχίσει με τους ίδιους ρυθμούς και την ίδια ποιότητα το έργο του, ώστε να ακολουθήσουν ουσιαστικές βελτιώσεις και ημέρες νηνεμίας για το ΓεΣΥ. Για το καλό του συστήματος που πρέπει να φυλάμε σαν κόρη οφθαλμού και για το καλό όλων μας, γιατί είμαστε όλοι εν δυνάμει ασθενείς.
*Ιολόγος BSC, MSc, PhD
Εκτελεστική Διευθύντρια Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ)
