ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ Θ. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ*
Θέλω να το τονίσω από την αρχή. Στο ΓεΣΥ υπάρχει μόνο μια παράμετρος της φιλοσοφίας του, που είναι τέλεια. Είναι νομοθετημένη και δεν χρειάζεται καμία αλλαγή. ΤΟ ΓεΣΥ είναι ΜΟΝΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ σύστημα υγείας. Αλλά το σπουδαιότερο σημείο αυτής της παραμέτρου είναι ότι δεν υπάρχουν ασφάλιστρα, που να πληρώνουν οι δικαιούχοι. Αντίθετα. Τα εισοδήματα του ΟΑΥ προέρχονται από καθολικές εισφορές, που είναι ποσοστό όλων των εισοδημάτων, που παράγονται στην Κύπρο. Και αυτό προσδίδει στο ΓεΣΥ. και την άλλη σημαντική παράμετρο. Την αλληλεγγύη. Γιατί όλοι καταβάλουν ποσοστό του εισοδήματός τους ως εισφορά στο ΓεΣΥ. Και τις υπηρεσίες του ΓεΣΥ. απολαμβάνουν όλοι οι Κύπριοι πολίτες, ανεξάρτητα αν έχουν εισόδημα. Και λαμβάνουν όλες τις υπηρεσίες, έστω και αν δεν έχουν εισόδημα και δεν καταβάλλουν καμιά εισφορά. Αυτά είναι τα τέλεια χαρακτηριστικά του ΓεΣΥ
Το μεγάλο πρόβλημα είναι η εφαρμογή του ΓεΣΥ. Ο ΟΑΥ έχει από την αρχή αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα. Το ΓεΣΥ. κατάντησε ο διαχειριστής ενός σφαιρικού προϋπολογισμού για τους παρόχους. Οι υπηρεσίες τους προσγειώθηκαν και τα εισοδήματά τους απογειώθηκαν. Οι ασθενείς έγιναν πελάτες και οι γιατροί επιχειρηματίες. Και ο ΟΑΥ. έγινε μια γραφειοκρατική ημιδημόσια υπηρεσία, που προσπαθεί να κρατήσει ισορροπίες.
Αν ο ΟΑΥ. λειτουργούσε ως μια ασφαλιστική εταιρεία, τα πράγματα θα ήταν ίσως καλύτερα. Σίγουρα οι ασθενείς θα είχαν περισσότερες επιλογές και πλεονεκτήματα. Τώρα ο δικαιούχος ασθενής δεν έχει την ιατρική φροντίδα που χρειάζεται, την ώρα που την χρειάζεται και στην ποιότητα που πρέπει.
Η περίπτωση του θανάτου του 33χρονου νέου, που προήλθε από ρήξη καρδίας τελευταίως, ανέδειξε το πραγματικό πρόβλημα. Επισκέφθηκε τον προσωπικό του γιατρό, όπως επιβάλλει η διαδικασία του ΓεΣΥ. Ο Π.Ι. του έδωσε την φαρμακευτική αγωγή, που ίδιος έκρινε κατάλληλη και την άλλη μέρα ο ασθενής απεβίωσε. Δεν εξετάζω αν ο γιατρός έκαμε λάθος. Αλλά διερωτώμαι. Τι επιλογές είχε ο Π.Ι.; Να δώσει στον ασθενή παραπεμπτικό για κάποια ειδικότητα. Πότε όμως ο ασθενής θα μπορούσε να κλείσει ραντεβού για να τον δει ο ειδικός γιατρός; Σε μια βδομάδα; Σε ένα μήνα; Μπορούσε να τον παραπέμψει στο Τ.Ε.Π. Αλλά εκεί πότε θα τον έβλεπε γιατρός; Από την άλλη το ΓεΣΥ. λέει ότι οι Π.Ι. θα αποφορτώσουν τα Τ.Ε.Π. Ο Π.Ι. δεν είχε άλλη δικαιοδοσία. Θα έπρεπε να έχει δικαίωμα να τον κάμει εισαγωγή σε κάποιο νοσοκομείο του ΓεΣΥ., να παραμείνει εκεί ο ασθενής, να του δώσουν την πρώτη φαρμακευτική αγωγή και αν το πρόβλημα παρέμενε να του κάμουν τις αναγκαίες εξετάσεις και να τον δουν ειδικοί γιατροί. Αλλά ο προσωπικός γιατρός δεν έχει δικαίωμα να παραπέμψει τους ασθενείς του για ενδονοσοκομειακή περίθαλψη.
Σύμφωνα με το λογισμικό του ΓεΣΥ. την ενδονοσοκομειακή περίθαλψη δεν την προσφέρουν τα δημόσια και τα ιδιωτικά νοσοκομεία, που είναι ενταγμένα στο ΓεΣΥ. Την προσφέρουν ειδικοί γιατροί μόνο, που είναι ενταγμένοι σε κάποιο δημόσιο η ιδιωτικό νοσοκομείο, που είναι ενταγμένο στο ΓεΣΥ. Έτσι ο δικαιούχος που θέλει νοσοκομειακή περίθαλψη πρέπει να επιλέξει τον ειδικό γιατρό που θα του την παρέχει σε ένα από τα νοσηλευτήρια που είναι ενταγμένος. Μπορεί δηλαδή να αποταθεί σε ένα ειδικό γιατρό σε μια πόλη και αυτός να σου προσφέρει ενδονοσοκομειακή περίθαλψη σε νοσηλευτήριο άλλης πόλης, με το οποίο συνεργάζεται.
Η χαρακτηριστική φιλοσοφία του ΓεΣΥ. είναι το μονοσφαλιστικό, αλληλέγγυο σύστημα, χωρίς ασφάλιστρα αλλά με εισφορές που αποτελούν ποσοστό των εισοδημάτων. Αυτή είναι η αναλλοίωτη αρχή και φιλοσοφία του ΓεΣΥ. Η αρχιτεκτονική του ΓεΣΥ. είναι ο τρόπος που το σύστημα προσφέρει υπηρεσίες υγείας στους δικαιούχους. Αυτή η αρχιτεκτονική χρειάζεται ριζική αλλαγή. Βάση αυτής της νέας αρχιτεκτονικής πρέπει, οι επιλογές των δικαιούχων και ο τρόπος που θα μπορούν να παίρνουν τις υπηρεσίες υγείας από τους παρόχους υγείας. Για την αλλαγή αυτή πρέπει να γίνουν και διαφοροποιήσεις στο νόμο του ΓεΣΥ. Μια ριζική αλλαγή θα γίνει αν αλλάξουν οι πρόνοιες όλων των συμβολαίων παρόχων του ΓεΣΥ. Οι αλλαγές πρέπει να βελτιώνουν το είδος και τον τρόπο παροχής ποιοτικής φροντίδας υγείας και να τους δίνουν πραγματική, ελεύθερη επιλογή της ποιοτικής ιατρικής φροντίδας, που έχουν ανάγκη, την ώρα που την έχουν ανάγκη και όχι με αναμονή μηνών σε ουρές.
Ο Ο.Α.Υ. προσφέρει αξιοζήλευτές αμοιβές και όρους εργασίας στους παρόχους. Οι ασθενείς του πρέπει να παίρνουν ανάλογες υπηρεσίες και όχι τα ψίχουλα της πίττας του σφαιρικού προϋπολογισμού, που την μοιράζονται οι επιχειρηματίες της υγείας..
