Μερικές σκέψεις και προβληματισμοί για το ΓεΣΥ

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ*

 Το Γε.Σ.Υ. είναι μονοασφαλιστικό σχέδιο. Αυτό το χαρακτηριστικό ούτε αλλάζει, ούτε μπορεί να τροποποιηθεί με αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας και παροχής υπηρεσιών υγείας. Δεν μπορεί να γίνει πολυασφαλιστικό, επειδή δεν υπάρχουν ατομικά συμβόλαια ατόμων με ασφαλιστικούς οργανισμούς. Οι δικαιούχοι δεν πληρώνουν ατομικά ασφάλιστρα. Ούτε καν ασφάλιστρα. Ο ΟΑΥ δεν εισπράττει ασφάλιστρα. Εισπράττει ανώνυμες εισφορές, που είναι ποσοστό όλων των εισοδημάτων που παράγονται στην Κ.Δ. Εισφορές καταβάλλουν όλοι, όσοι έχουν εισοδήματα. Δεν καταβάλλουν εισφορές, όσοι δεν έχουν εισοδήματα. ΄Ολοι όμως είναι δικαιούχοι με τα ίδια δικαιώματα, Και αυτό το  αλληλέγγυο χαρακτηριστικό είναι κατοχυρωμένο και επιβάλλεται με το νόμο.

Αυτά τα δυο χαρακτηριστικά του μονοασφαλιστικού και αλληλέγγυου Γε.Σ.Υ. δεν μπορούν να αλλάξουν με τροποποιήσεις και διαφοροποιήσεις στον τρόπο προσφοράς υπηρεσιών υγείας και στις πληρωμές του ΟΑΥ. Δεν μπορούν να τα αλλάξουν ούτε διαφοροποιήσεις στην αρχιτεκτονική της λειτουργίας του, ούτε με αλλαγή στη φιλοσοφία της προσφοράς των υπηρεσιών υγείας.

Για να αλλάξει το μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο χαρακτηριστικό του Γε.Σ.Υ. πρέπει να γίνει μια βασική τροποποίηση του νόμου. Να καταργηθούν οι εισφορές ως ποσοστό των εισοδημάτων και να αντικατασταθούν με ασφάλιστρα, που θα καταβάλλει κάθε δικαιούχος και που θα εισπράττει κάποια ασφαλιστική εταιρεία, που θα του προσφέρει τις υπηρεσίες υγείας. Αυτή θα είναι η νέα φιλοσοφία, αν αλλάξει ο νόμος, έστω και αν το κράτος καταβάλλει τα ασφάλιστρα για διάφορες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Αλοίμονο τότε στους άπορους, τους χρόνιους ασθενείς και τους ηλικιωμένους, που καμιά εταιρεία δεν θα τους προσφέρει ασφάλεια.

Για τους πιο πάνω λόγους θεωρώ αδικαιολόγητες και παράλογες κάποιες φωνές υπερασπιστών του Γε.Σ.Υ., που ανησυχούν για το χαρακτήρα του Γε.Σ.Υ. κάθε φορά που υποβάλλονται εισηγήσεις για τροποποιήσεις και βελτιώσεις στον τρόπο παροχής των υπηρεσιών υγείας και στον τρόπο λειτουργίας του Γε.Σ.Υ. Αντίθετα, όταν οι δυσκολίες που συναντούν οι δικαιούχοι συνεχίζονται και αυξάνονται, όσοι έχουν την οικονομική ευχέρεια θα συνάπτουν και ατομικά συμβόλαια με ασφαλιστικές εταιρείες. ΄Ετσι παίρνουν τις υπηρεσίες, που θα αδυνατεί το Γε.Σ.Υ. να προσφέρει, λόγω της γραφειοκρατικής νοοτροπίας, ή επειδή αρνείται τις βελτιωτικές τροποποιήσεις.

Οι βασικές υπηρεσίες που λαμβάνει ο δικαιούχος είναι η επίσκεψη σε γιατρό, η διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων, η φαρμακευτική αγωγή και η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Αυτές είναι υπηρεσίες που τις δικαιούται ο καθένας και που είναι υποχρεωμένος να τις προσφέρει ο ΟΑΥ. Μερικές υπηρεσίες ο δικαιούχος τις λαμβάνει αμέσως, όπως τη χορήγηση φαρμάκων από το φαρμακείο της γειτονιάς και τις εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων. Για περισσότερες από τις υπόλοιπες πρέπει να κλείσει ραντεβού και σε μερικές περιπτώσεις μετά από μέρες, βδομάδες ή μήνες. Για τούτο απευθύνεται σε ιδιώτες η συνάπτει συμβόλαια με ασφαλιστικές. Εταιρείες.

Και εδώ παραθέτω τους προβληματισμούς μου. Γιατί να είναι υποχρεωμένος ο δικαιούχος να πάρει όλες τις υπηρεσίες από παρόχους του Γε.Σ.Υ., αν ο ίδιος έχει άλλην επιλογή; Γιατί πρέπει να περιμένει μήνες για επίσκεψη σε κάποιο ειδικό και να μην μπορεί να πληρώσει και να επισκεφθεί ένα ειδικό εκτός Γε.Σ.Υ., αλλά τα φάρμακα και τις διαγνωστικές εξετάσεις να τις πάρει από το Γε.Σ.Υ.; Γιατί ο δικαιούχος να μην μπορεί να επισκεφθεί ένα ειδικό γιατρό εκτός Γε.Σ.Υ. για έκτακτο περιστατικό κι εκείνος να τον παραπέμψει να λάβει ενδονοσοκομειακή περίθαλψη σε νοσοκομείο του Γε.Σ.Υ., σύμφωνα με τα δικαιώματά του; Αν ένας δικαιούχος επιλέξει εξειδικευμένο χειρούργο, γιατί να μην δικαιούται να τον καλέσει στο νοσηλευτήριο του Γε.Σ.Υ., όπου θα πάρει την άλλην νοσοκομειακή περίθαλψη; Σε τέτοια περίπτωση φυσικά την αμοιβή θα αναλάβει ο ίδιος,

Γιατί κάποιος δικαιούχος να είναι υποχρεωμένος να πάρει από τον ΟΑΥ (Γε.Σ.Υ.), όλες τις υπηρεσίες και όχι μέρος αυτών; Αφού σε τέτοια περίπτωση ο ΟΑΥ θα έχει εξοικονόμηση χρημάτων. Το μόνο επιχείρημα που έχω ακούσει είναι, ότι θα φύγουν πολλοί γιατροί από ο Γε,Σ.Υ. Σε απάντηση υπάρχει μια κυπριακή παροιμία: «Μα φακκούν του παπά με τα πρόσφορα». Φυσικά δεν ακούσαμε κανένα επιχείρημα που να δείχνει, ότι με αυτές τις αλλαγές κινδυνεύει ο μονοασφαλιστικός και αλληλέγγυος χαρακτήρας του Γε.Σ.Υ.

Ένα πράμα πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους. Τροποποίηση του τρόπου λειτουργίας του Γε.Σ.Υ., αλλαγή στους κανονισμούς, ακόμα και τροποποίηση στο νόμο για βελτίωση της λειτουργίας του Γε.Σ.Υ. δεν επηρεάζουν, ούτε μπορούν να επηρεάσουν τον μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο χαρακτήρα του, που είναι το θεμέλιο της ύπαρξής του.

Πολύς λόγος γίνεται για σπατάλες και καταχρήσεις  από παρόχους και δικαιούχους. Νομίζω όμως ότι η τεράστια σπατάλη γίνεται από τις αδικαιολόγητα ψηλές και νόμιμες απολαβές δικαιούχων, που ως σύνολο έχουν απεριόριστες απολαβές και περιορισμένες υπηρεσίες. Και αν οι έλεγχοι είναι αναποτελεσματικοί για τον περιορισμό των καταχρήσεων, η ορθολογιστική αναδιάρθρωση των πληρωμών και των αποζημιώσεων θα περιορίσει πολύ περισσότερο τις δαπάνες του ΟΑΥ.