Με απόφασή του το Διοικητικό Δικαστήριο έκανε δεκτή την προσφυγή του Γεώργιου Αγαθοκλέους (αιτητής), σε σχέση με αίτημα που υπέβαλε προς το Υπουργείο Υγείας (καθ' ων η αίτηση) για κάλυψη εξόδων θεραπείας στον ιδιωτικό τομέα και στο εξωτερικό και απορρίφθηκε.
Ακολουθεί αυτούσια η απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου:
«Α. ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ: Ο αιτητής με την παρούσα προσφυγή, προσβάλλει τη νομιμότητα της απόφασης των καθ' ων η αίτηση να μην δεχτούν αίτημα του για την κάλυψη των ιατρικών εξόδων του στον ιδιωτικό τομέα και στο εξωτερικό, όπως κοινοποιήθηκε σ' αυτόν, με επιστολή ημερομηνίας 20/6/2014.
Τα πραγματικά γεγονότα της περίπτωσης, είναι σε συντομία τα ακόλουθα:
Ο αιτητής, με επιστολή του ημερομηνίας 4/10/2011, υπέβαλε αίτημα προς το Υπουργείο Υγείας για κάλυψη εξόδων θεραπείας στον ιδιωτικό τομέα και στο εξωτερικό. Το αίτημα διαβιβάστηκε για απόψεις στην Επιτροπή Ειδικών Καρδιολογίας και στην Επιτροπή Ειδικών Γαστρεντερολογίας. Σε εκθέσεις τους προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας, ημερομηνίας 20/10/2011 και 3/11/2011αντίστοιχα, έγινε εισήγηση για μη ικανοποίηση του αιτήματος, γιατί ο έλεγχος και η θεραπευτική αντιμετώπιση προσφέρονται και στα δημόσια νοσηλευτήρια της Κύπρου.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγείας, στις 16/11/2011, αποφάσισε ότι το αίτημα δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί και ο αιτητής στις 29/11/2011, υπέβαλε ένσταση. Το Αναθεωρητικό Συμβούλιο στις 16/12/2011, συμφώνησε με τις εισηγήσεις των Ειδικών Επιτροπών και εισηγήθηκε την μη ικανοποίηση του αιτήματος. Στις 16/7/2013, ο αιτητής πληροφορήθηκε δι' επιστολής του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας, ότι το αίτημα του αφού επανεξετάστηκε απορρίφθηκε.
Εναντίον της πιο πάνω απόφασης, ο αιτητής καταχώρησε την προσφυγή με αρ. 1454/2012. Μετά από σχετική δήλωση των καθ' ων η αίτηση ότι θα δεχθούν ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, στις 17/1/2014, με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εκδόθηκε ακυρωτική απόφαση (Γεώργιου Αγαθοκλέους και Κυπριακής Δημοκρατίας, υπόθεση αρ. 1454/2012, ημερομηνίας 17/1/2014). Ακολούθησε επανεξέταση του αιτήματος από την Επιτροπή Ειδικών Γαστρεντερολογίας στις 13/2/2014 και από το Αναθεωρητικό Συμβούλιο στις 8/4/2014, που εισηγήθηκαν την απόρριψη του αιτήματος. Όπως αναφέρεται στην παράγραφο 9 στην ένσταση των καθ' ων η αίτηση, η εισήγηση του Αναθεωρητικού Συμβουλίου εγκρίθηκε από την Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας στις 20/5/2014.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον αιτητή, ισχυρίζεται ότι πάσχει η συγκρότηση και/ή σύνθεση της Επιτροπής Ειδικών Ιατρών Γαστρεντερολογίας, καθότι δεν αποτελείται από δύο Ιατρικούς Λειτουργούς θέσης Βοηθού Κλινικής, αλλά από ένα και ότι δεν στάληκε πρόσκληση σε δεύτερο γιατρό που δεν είναι Βοηθός Κλινικής. Πάσχει επίσης κατά τον συνήγορο του αιτητή και η συγκρότηση και/ή σύνθεση του Αναθεωρητικού Ιατρικού Συμβουλίου, επειδή ένας από τους κυβερνητικούς γιατρούς που συμμετείχε στο Συμβούλιο, δεν κατείχε ειδικότητα κατάλληλη για την πάθηση του αιτητή.
Πρόσθετα, με το δεδομένο ότι πρόκειται για επανεξέταση ακυρωθείσας απόφασης που είχε εκδοθεί από τον Υπουργό Υγείας σύμφωνα με το Σχέδιο ημερομηνίας 26/2/2009, κατά παράβαση του ουσιώδους χρόνου εφαρμόστηκε κατά την επανεξέταση το Σχέδιο ημερομηνίας 7/12/2012, το οποίο παρέχει στον Υπουργό Υγείας εξουσία να εξουσιοδοτεί άλλο πρόσωπο αντί αυτού να εξετάσει αίτημα ασθενούς, κάτι που δεν προνοείτο στο Σχέδιο του 2009.
Προβάλλεται επίσης η θέση, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς δέουσα έρευνα και αιτιολογία και ότι η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια, απλώς επισφράγισε και ενέκρινε τα πορίσματα των Επιτροπών και του Συμβουλίου. Τέλος δε, ότι η κατάσταση της υγείας του αιτητή διέτρεχε άμεσο κίνδυνο και δεν εξετάστηκε το θέμα του κατεπείγοντος της παροχής θεραπείας στον αιτητή. Θα μπορούσε δε ο Υπουργός Υγείας κατ' εξαίρεση και για ανθρωπιστικούς λόγους, να εγκρίνει τη αποστολή του αιτητή στο εξωτερικό ή να αναλάβει μέρος εξόδων η Δημοκρατία.
Από την άλλη, η ευπαίδευτη συνήγορος για τους καθ' ων η αίτηση, υπεραμύνεται της νομιμότητας της συγκρότησης και/ή σύνθεσης των δύο Επιτροπών. Ειδικότερα, αναφέρει ότι στην Επιτροπή Ειδικών Γαστρεντερολογίας συμμετείχαν ο Βοηθός Διευθυντής Παθολογικής Επιτροπής κ. Γιασεμίδης, ο κ. Μιχαηλίδης Ιατρικός Λειτουργός Α΄ και η ιδιώτης γιατρός κα Καουτζιάνη. Παραπέμπει δε στις προσκλήσεις που αποστάληκαν στα μέλη της εν λόγω Επιτροπής.
Αναφορικά με τη συγκρότηση και/ή σύνθεση του Αναθεωρητικού Ιατρικού Συμβουλίου, η συνήγορος για τους καθ' ων η αίτηση, αναφέρει ότι απαρτίζεται από πέντε μέλη και όχι έξι όπως ο αιτητής ισχυρίζεται, αφού η Διευθύντρια Παθολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας κα Κοντού, απουσίαζε με άδεια ασθενείας.
Οι ειδικότητες δε των συμμετεχόντων στο Συμβούλιο, ήταν λόγω του διπλού προβλήματος του αιτητή, στην καρδιολογία και γαστρεντερολογία και σύμφωνες με τις διατάξεις του άρθρου 10(2) του Σχεδίου.
Σε σχέση με την αρμοδιότητα του οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, η συνήγορος των καθ' ων η αίτηση, αναφέρει ότι η ακυρωθείσα πράξη ημερομηνίας 16/7/2012, που είχε προσβληθεί με την προσφυγή αρ. 1454/2012, δεν είχε εκδοθεί από τον Υπουργό Υγείας, αλλά από τον τότε Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας. Η δε επίδικη πράξη εκδόθηκε καθ' όλα νόμιμα από την Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, στην οποία υπήρξε εκχώρηση εξουσίας από τον Υπουργό Υγείας και δεν προκύπτει από τα πρακτικά ότι οι καθ' ων η αίτηση εφάρμοσαν κατά το στάδιο της επανεξέτασης το Σχέδιο του 2012, το οποίο εν πάση περιπτώσει δεν διαφοροποιείται ουσιαστικά από το προηγούμενο.
Τέλος, αναφορικά με τον προβαλλόμενο ισχυρισμό περί ελλιπούς έρευνας και ανεπαρκούς αιτιολογίας, η συνήγορος για τους καθ' ων η αίτηση, παραπέμπει στα όσα το Αναθεωρητικό Συμβούλιο αναφέρει, καταλήγοντας ότι η Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας δεν επισφράγισε απλώς, αλλά προέβηκε σε αξιολόγηση όλων των στοιχείων που είχε ενώπιον της δυνάμει της εσωτερικής διαδικασίας που ακολουθήθηκε και είναι καταγραμμένη στο διοικητικό φάκελο.
Έχω εξετάσει με μεγάλη προσοχή τις εκατέρωθεν θέσεις των ευπαιδεύτων συνηγόρων και θεωρώ πως προέχει η εξέταση του ισχυρισμού του αιτητή περί αναρμοδιότητος του οργάνου που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση.
Στη προσβαλλόμενη απόφαση ημερομηνίας 20/6/2014 (ερυθρό 103), η οποία υπογράφεται από "(Σ. Συμεωνίδη) για Αν. Γενική Διευθύντρια Υπουργείο Υγείας", αναφέρονται τα εξής:
«Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην επιστολή σας ημερομηνίας 5/2/2014 σχετικά με το πιο πάνω θέμα και σας πληροφορώ ότι εξετάστηκε το αίτημα του κου Αγαθοκλέους εκ νέου από το Αναθεωρητικό Συμβούλιο. Η εισήγηση του Αναθεωρητικού Συμβουλίου εγκρίθηκε από την Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια ημερομηνίας 20/5/2014. Σας διαβιβάζεται η γνωμοδότηση του Αναθεωρητικού Συμβουλίου καθώς επίσης και η εξουσιοδότηση του Υπουργού Υγείας για εκχώρηση εξουσιών προς την Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια».
Στο ερυθρό 97 του διοικητικού φακέλου, ο Υπουργός Υγείας εκχωρεί στην Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, τις εξουσίες που απορρέουν από το Σχέδιο Παροχής Οικονομικής Αρωγής για Υπηρεσίες Υγείας που δεν προσφέρονται στο Δημόσιο Τομέα, "το οποίο δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 7/12/2012, Αρ. 5728 ..".
Η αίτηση όμως του αιτητή υπεβλήθη στις 4/10/2011 (ερυθρό 31), απορρίφθηκε στις 16/11/2011 (ερυθρό 36) και επανεξετάστηκε στις 16/7/2012 (ερυθρό 57), "βάσει του άρθρου 11 του Σχεδίου Παροχής Οικονομικής Αρωγής για Υπηρεσίες Υγείας που δεν προσφέρονται στο Δημόσιο Τομέα".
Συνεπώς το Σχέδιο στη βάση του οποίου εξετάστηκε η περίπτωση του αιτητή, ήταν το Σχέδιο του 2009 (26/2/2009) και όχι του 2012 το οποίο δημοσιεύθηκε, όπως αναγράφεται στην σχετική εκχώρηση εξουσιών (ανωτέρω), στις 7/12/2012. Κατ' επέκταση, κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν υπήρχε η εκχώρηση εξουσιών από τον Υπουργό Υγείας στην Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια.
Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Σχεδίου, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ' αριθμό 68.449 Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 26/2/2009, ασθενής ο οποίος δεν ικανοποιείται από απόφαση του "Υπουργείου Υγείας" δικαιούται να ζητήσει επανεξέταση και "ο Υπουργός" παραπέμπει την υπόθεση στο Συμβούλιο, για γνωμοδότηση. Το Συμβούλιο υποβάλλει εντός επτά εργάσιμων ημερών, πλήρως αιτιολογημένη και εμπεριστατωμένη έκθεση προς τον Υπουργό Υγείας. Όπως δε προνοείται στο άρθρο 11(3) του Σχεδίου,
«Ο Υπουργός αφού λάβει υπόψη το περιεχόμενο της έκθεσης του Συμβουλίου και της έκθεσης του θεράποντα γιατρού εξετάσει την αίτηση το ταχύτερο δυνατό και κοινοποιεί την απόφασή του στον ενδιαφερόμενο ασθενή, η οποία θα πρέπει να είναι επεξηγητική, σαφής και κατανοητή».
(Η έμφαση προστέθηκε).
Συνεπώς, όπως προκύπτει από τις πιο πάνω πρόνοιες του Σχεδίου, ο Υπουργός Υγείας είναι το μοναδικό αρμόδιο όργανο που τελικά αποφασίζει και κοινοποιεί την απόφαση στον ασθενή και δεν προβλέπεται εκχώρηση της εξουσίας αυτής σε άλλο πρόσωπο ή στο Γενικό Διευθυντή, όπως αντίθετα ρητά προνοείται στο άρθρο 3 του νέου Σχεδίου του 2012, το οποίο προνοεί ότι:
«Η απόφαση για οικονομική αρωγή ασθενούς εκτός κρατικών νοσηλευτηρίων ή με τη μετάκληση ειδικού εμπειρογνώμονα στα κρατικά νοσηλευτήρια, λαμβάνεται από τον Υπουργό Υγείας (ή άλλο πρόσωπο κατόπιν κατάλληλης εξουσιοδότησης με πληρεξούσιο από τον υπουργό, αντί αυτού)».
(Η έμφαση προστέθηκε).
Δεν έχω επίσης εντοπίσει στον διοικητικό φάκελο, οποιαδήποτε καταχώρηση που να επιτρέπει στο Δικαστήριο να ελέγξει ότι η απόφαση λήφθηκε αρμοδίως.
Στην απόφαση στην Κούτσιου v. Δημοκρατίας (2001) 3 ΑΑΔ 987, τονίστηκε ότι τα διοικητικά όργανα πρέπει να τηρούν έγγραφες καταχωρήσεις (written records) των αποφάσεων τους. Αυτό επιβάλλεται από τις αρχές της χρηστής διοίκησης. Εκεί δεν υπήρχε καταγραμμένη απόφαση της αρμόδιας αρχής - του Υπουργού ή του Γενικού Διευθυντή - για την μετάθεση της εφεσείουσας. Λέχθηκαν σχετικά τα εξής:
«Στην απουσία έγγραφης καταχώρισης που να επιβεβαιώνει ότι η απόφαση για τη μετάθεση έχει ληφθεί από το όργανο στο οποίο ο Νόμος έχει εναποθέσει την σχετική αρμοδιότητα θεωρούμε ότι το τεκμήριο της κανονικότητας των διοικητικών πράξεων δεν διαθέτει την εμβέλεια να ενδύει με τον μανδύα της νομιμότητας τα όσα χρειάζονται να συντελεσθούν για να διενεργηθεί νόμιμα μια μετάθεση - καταγράφονται στις παραγρ. (1) - (3), πιο πάνω. Αντίθετη προσέγγιση θα ισοδυναμούσε με καταστρατήγηση των Αρχών της χρηστής διοίκησης οι οποίες υπαγορεύουν την τήρηση εγγράφων καταχωρίσεων το δε τεκμήριο της κανονικότητας θα προσέφερε ασυλία σε πράξεις αναρμοδίων οργάνων με τη δικαιολογία ότι είχαν ενεργήσει ύστερα από οδηγίες των αρμοδίων οργάνων».
(βλ. επίσης Αθανάσιος Αθανασιάδης ν. Δημοκρατίας, υπόθεση αρ. 856/2012, ημερομηνίας 17/10/2014, Ελένη Ιωαννίδου v. Δημοκρατίας υπόθεση αρ. 201/2012, ημερομηνίας 28/7/2016).
Συνεπώς, η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται λόγω αρμοδιότητας του οργάνου που την εξέδωσε και παρέλκει η εξέταση των υπολοίπων λόγων ακυρότητας.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με €1300 έξοδα πλέον Φ.Π.Α, υπέρ του αιτητή και εναντίον των καθ' ων η αίτηση».
