Ελ. Π. Ισσέγιεκ: Διπλάσιο το ποσοστό πολυφαρμακίας στον δημόσιο παρά στον ιδιωτικό τομέα


Στους κίνδυνους που ελλοχεύουν τα φαρμακεία στο διαδίκτυο, την υπερσυναγογράφηση φαρμάκων στα δημόσια και ιδιωτικά νοσηλευτήρια καθώς και την ανάγκη για συμμετοχή του φαρμακοποιού στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας των ασθενών, αναφέθηκε μεταξύ άλλων για την πολυφαρμακία σε συνέντευξή της στο Ygeia-News, η πρόεδρος του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου Ελένη-Πιέρα Ισσέγιεκ. Ένα πρόβλημα που τείνει να καταστεί μια νέα μάστιγα για την υγεία των πολιτών.

ΕΡ: Tι εννοούμε όταν λέμε πολυφαρμακία;

AΠ: Πολυφαρμακία, ορίζεται η ταυτόχρονη λήψη πέντε ή και περισσοτέρων φαρμακευτικών σκευασμάτων από ένα ασθενή, για την αντιμετώπιση μιας ασθένειας ή για συνύπαρξη πολλών ασθενειών.

Παρουσιάζονται συνήθως παρενέργειες από αλληλεπιδράσεις των φαρμάκων μεταξύ τους, ενώ το κάθε φάρμακο χορηγούμενο από μόνο του, δεν παρουσιάζει αυτές τις παρενέργειες.

Σε ευρύτερη έννοια, θα έλεγα, ότι η λήψη έστω και ενός φαρμάκου αχρείαστα, οδηγεί σε πολυφαρμακία. Για παράδειγμα η λήψη αντιβιοτικών για αντιμετώπιση ιογενών λοιμώξεων.

Υπάρχει βέβαια πάντα και η απαραίτητη πολυφαρμακία, όπως για παράδειγμα στη δευτερογενή πρόληψη του εμφράγματος του μυοκαρδίου. Στις περιπτώσεις αυτές, η διαχείριση ρίσκου γίνεται πάντα από το θεράποντα γιατρό, ο οποίος θα προσμετρήσει το όφελος σε σχέση με τον κίνδυνο.

ΕΡ: Ποιες κατηγορίες φαρμάκων μπορούν να παίξουν ρόλο στην πολυφαρμακία;

AΠ: Το φαινόμενο της πολυφαρμακίας είναι ιδιαίτερα έντονο σε ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, τα οποία χρησιμοποιούνται χωρίς ένδειξη σε ιογενείς λοιμώξεις και τα ΜΣΑΦ (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα) τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρο ως αναλγητικά, αντιπυρετικά καθώς και σε διάφορες μυοσκελετικές παθήσεις. Ιδιαίτερα στα ΜΣΑΦ το πρόβλημα γίνεται ακόμα εντονότερο, λόγω της κυκλοφορίας πολλών σκευασμάτων με την ίδια δραστική ουσία, με αποτέλεσμα ο ασθενής να λαμβάνει δύο ή και περισσότερα ίδια φάρμακα για τη θεραπεία μιας νόσου, με όλες τις συνεπακόλουθες παρενέργειες (γαστρορραγίες).

Είναι καλό προτού προχωρήσουμε στη λήψη φαρμάκων από μόνοι μας να συμβουλευόμαστε το γιατρό ή τον φαρμακοποιό μας.

Επίσης τα lifestyle φάρμακα (φάρμακα/ συμπληρώματα για την ποιότητα ζωής), για τη στυτική δυσλειτουργία, για απώλεια βάρους, για τη μνήμη , για αύξηση μυϊκής μάζας κλπ, είναι μια τάση ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων. Δεν είναι καλό όλα αυτά να συνδυάζονται με άλλες θεραπευτικές αγωγές, γιατί ακόμα και τα συμπληρώματα ενδεχόμενα να έχουν αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα. Μόνο με τη συμβουλή του φαρμακοποιού διασφαλίζεται η ορθή τους χρήση.

ΕΡ: Μπορούμε να πούμε ότι κάποιες εποχές του χρόνου παρουσιάζεται πολυφαρμακία;

AΠ: Δεν μπορούμε να το πούμε με ακρίβεια αυτό, ίσως όμως το χειμώνα λόγω αυξημένης νοσηρότητας, οι ασθενείς να καταφεύγουν στην ταυτόχρονη λήψη περισσότερων ειδών φαρμάκων.

Με πολυφαρμακία οι 4/10 συνταγές στο δημόσιο

ΕΡ: Ποιες κατηγορίες ανθρώπων καταφεύγουν στην υπερκατανάλωση φαρμάκων;

AΠ: Το φαινόμενο εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στους ηλικιωμένους, οι οποίοι αποτελούν το 13% του συνολικού πληθυσμού και καταναλώνουν τουλάχιστον το 30% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. Λόγω βιολογικών μεταβολών στις ηλικίες αυτές, η πιθανότητα εμφάνισης αλληλεπιδράσεων/ παρενεργειών καταλήγει στο 100% με λήψη 8 και περισσοτέρων φαρμάκων, σε αντίθεση με νεαρότερες ηλικίες, όπου δεν υπερβαίνει το 20%.

Δεν είναι τυχαίο, ότι το 20% των ηλικιωμένων καταλήγουν να νοσηλευτούν, λόγω παρενεργειών από πολυφαρμακία.

Άλλες ομάδες ασθενών είναι τα άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχιατρικά προβλήματα, αυτοί που αντιμετωπίζουν προβλήματα μειωμένης όρασης και πνευματικής λειτουργίας και γενικά οι φιλάσθενοι.

Να προσθέσω εδώ ότι σύμφωνα με στατιστική έρευνα που έγινε 2012 και βασίστηκε σε αριθμό φαρμάκων ανά συνταγή, φάνηκε ότι το πιο ψηλό ποσοστό πολυφαρμακίας παρουσιάστηκε στα δημόσια νοσηλευτήρια σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα (υπερδιπλάσιος αριθμός φαρμάκων ανά συνταγή).

Ο μέσος όρος πολυφαρμακίας ήταν 40%, στα δημόσια νοσηλευτήρια, δηλαδή κάθε 10 συνταγές, οι 4 παρουσίαζαν πολυφαρμακία. Ειδικότερα στα αγροτικά ιατρικά κέντρα 40%-70%, ενώ στα αστικά ιατρικά κέντρα γύρω στο 20%.

Δίνοντας κάποια ερμηνεία για τους πιο πάνω αριθμούς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η απουσία συμμετοχής στο κόστος για εξασφάλιση φαρμάκων και η ανασφάλεια λόγω μη εύκολης πρόσβασης σε φαρμακεία που βιώνουν οι κάτοικοι μη αστικών περιοχών, μπορεί να εξηγεί την τάση για πολυφαρμακία.

Το γεγονός αυτό πρέπει να προβληματίσει, σε ενδεχόμενη εφαρμογή του ΓΕΣΥ.

Προσοχή στα διαδικτυακά φαρμακεία

ΕΡ: Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η αγορά φαρμάκων από το διαδίκτυο;

AΠ: Δεν υπάρχει εξασφάλιση ότι τα φάρμακα που αγοράζονται μέσω του διαδικτύου είναι ασφαλή, αποτελεσματικά ή καλής ποιότητας. Αντίθετα, οι στατιστικές δείχνουν ότι πάνω από το 50% είναι ψευδεπίγραφα (πλαστά) και επικίνδυνα για χρήση. Επίσης μόνο το 2% των διαδικτυακών φαρμακείων λειτουργούν νόμιμα!

Είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, ακόμα και από επαγγελματίες υγείας, να ξεχωρίσουν τα νόμιμα από τα πλαστά φάρμακα. Όμως αυτά έχουν ψευδή ταυτότητα (σύνθεση, ετικέτα, όνομα και μπορεί να περιέχουν μέχρι και τοξικές ουσίες), ψευδή προέλευση, παρασκευή κάτω από άθλιες συνθήκες, φύλαξη σε μη ελεγχόμενες συνθήκες και πίσω από την εμπορία τους, υπάρχει μια παράνομη αγορά δισεκατομμυρίων.

Θα είναι τυχεροί, οι αγοραστές φαρμάκων ή συμπληρωμάτων διατροφής (βιταμίνες, πρωτεΐνες κλπ )από το διαδίκτυο , αν απλώς χάσουν τα λεφτά τους και όχι την υγεία τους, τονίζεται σε ένθετο, που τελευταία εξέδωσαν οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες .

Η μόνη ασφαλής χορήγηση φαρμάκων, είναι δια χειρός φαρμακοποιού

Στην Κυπριακή αγορά, η προμήθεια φαρμάκων μέσω του διαδικτύου είναι παράνομη και κανένα φαρμακείο δεν έχει εξασφαλίσει άδεια διαδικτυακής λειτουργίας. Ο ΠΦΣ έχει προχωρήσει αυτές τις μέρες σε εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την αγορά φαρμάκων από το διαδίκτυο και από μη ελεγχόμενες από την κυπριακή δημοκρατία αγορές (κατεχόμενα). Πολλές πληροφορίες επί του θέματος, μπορεί να βρει κανείς στην ιστοσελίδα μας www.cpa.org.cy.

ΕΡ: Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο;

AΠ: Κλειδί στην πάταξη της πολυφαρμακίας είναι ο έλεγχος της υπερσυνταγογράφησης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την επιμόρφωση των λειτουργών υγείας, κάτι που είναι ζητούμενο στα σωστά οργανωμένα συστήματα υγείας.

Ακόμη, η ύπαρξη Μη Υποχρεωτικά Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων σε υπεραγορές (ΜΥΣΥΦΑ) συμβάλλει με μαθηματική ακρίβεια στην πολυφαρμακία, κάτι που ευτυχώς το νομικό πλαίσιο στην Κύπρο δεν επιτρέπει.

Γενικά είναι απαραίτητη η συμβουλή του γιατρού ή του φαρμακοποιού για την ορθή χρήση των φαρμάκων.

Συμμετοχή σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα

ΕΡ: Ποιες οι δράσεις του Παγκ. Φαρμακευτικού Συλλόγου για ενημέρωση των πολιτών;

AΠ: Με τη συμμετοχή μας, κατόπιν πρόσκλησης, ως πρέσβεις, στην Ευρωπαϊκή κοινοπραξία SIMPATHY (Stimulating Innovation Management of Polypharmacy and Adherence in The Elderly), η οποία έχει συσταθεί για την αντιμετώπιση της πολυφαρμακίας και των σχετιζόμενων με αυτή επιπτώσεων εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού. Το πρόγραμμα έχει ως κύριο στόχο την ενίσχυση, προώθηση και υποστήριξη της καινοτομίας στην ΕΕ, όσον αφορά τη διαχείριση της πολυφαρμακίας και τη θεραπευτική συμμόρφωση των ηλικιωμένων, προκειμένου να επιτευχθούν η βέλτιστη αποτελεσματικότητα των θεραπειών, η βελτίωση του επιπέδου υγείας των ηλικιωμένων και η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων υγείας. Η συμμετοχή μας θα μας «αναγκάσει» να δούμε το πρόβλημα πιο καλά. Ο φαρμακοποιός πρέπει να συμβάλει στην ορθή χρήση των φαρμάκων. Έχει τη γνώση και μπορεί να δώσει συμβουλές για να αποφευχθεί η πολυφαρμακία.

Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σε πάρα πολλές χώρες, και είναι κάτι στο οποίο προσβλέπουμε και εμείς, υπάρχει η προσφορά θεσμοθετημένων υπηρεσιών υγείας από τα φαρμακεία. Αυτό σημαίνει τη συμμετοχή του φαρμακοποιού στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Έτσι αποφορτίζεται σημαντικά το σύστημα υγείας και ο φαρμακοποιός μπορεί επίσης να συμβάλει στην θεραπευτική συμμόρφωση του ασθενή. Τη σωστή χρήση, δηλαδή των φαρμάκων. Η πρόσβαση στον φαρμακοποιό από τους ασθενείς είναι άμεση, εύκολη και συχνά οικεία.

Σωστός ο έλεγχος από τις φαρμακευτικές υπηρεσίες

ΕΡ: Τηρούνται οι κανονισμοί για πώληση φαρμάκων από τα φαρμακεία μόνο με συνταγή γιατρού, ή παρατηρούνται περιπτώσεις όπου δίνονται ανεξέλεγκτα φάρμακα χωρίς συνταγή;

AΠ: Υπάρχει αυστηρή νομοθεσία και εφαρμόζεται. Πιστεύω ότι γίνεται ορθός και ικανοποιητικός έλεγχος από τις φαρμακευτικές υπηρεσίες.

ΕΡ: Υπήρξαν περιπτώσεις που τιμωρήθηκαν φαρμακοποιοί λόγω πώλησης φαρμάκων χωρίς συνταγή;

AΠ: Δεν είχαμε καταγγελίες σοβαρές που να μην επιληφθούμε. Αν υπάρξουν, το θέμα αναλαμβάνει το τμήμα ελέγχου των φαρμακευτικών υπηρεσιών και αν συντρέχει λόγος, παραπέμπονται στο πειθαρχικό συμβούλιο του φαρμακευτικού συλλόγου, ακόμα και στην αστυνομία.




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.



Newsletter











460