Σημαντική η βιοηθική αξιολόγηση, για την προαγωγή της αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων, της ασφάλειας και της ευημερίας όσων μετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα, είτε αυτοί είναι ασθενείς, είτε υγιείς εθελοντές
Tη σημαντικότητα της επένδυσης στην ευαισθητοποίηση πρωτίστως των επαγγελματιών υγείας σε θέματα βιοηθικής και ιατρικής δεοντολογίας, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τη συνεχή παρουσία, στήριξη και συνεργασία του Υπουργείου Υγείας στις εργασίες της ΕΕΒΚ, τόνισε ο Υπουργός Υγείας Γιώργος Παμπορίδης, στη διάρκεια διάσκεψης Τύπου με αφορμή την εβδομάδα «Βιοηθικής και Ιατρικής Δεοντολογίας», που διοργανώνει το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τα τμήματα και τις υπηρεσίες του, την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου, τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ) και τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Νοσηλευτών και Μαιών (ΠΑΣΥΝΜ).
Όπως ανέφερε στον χαιρετισμό του ο κ Γιώργος Παμπορίδης, «η λέξη βιοηθική αποτελεί μια σύνθεση των λέξεων ‘βίος’ και ‘ηθική’ και αναφέρεται στον κλάδο εκείνον της επιστήμης που με τα ηθικά προβλήματα που αναφύονται από τις ανακαλύψεις της βιολογίας, τις εφαρμογές της γενετικής μηχανικής και άλλων θετικών επιστημών στον άνθρωπο».
«Πρόκειται σχετικά για μια νέα επιστήμη, με κύριο στόχο την παρακολούθηση της καλής πρακτικής εφαρμογής στον άνθρωπο, των εξελίξεων που προκύπτουν από την ιατρική και βιοτεχνολογία και τα ηθικά διλήμματα που δημιουργούνται στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, επιστήμη και κοινωνική πολιτική λόγω αυτών», πρόσθεσε ο Υπουργός Υγείας.
Όπως εξήγησε στη συνέχεια, «η βιοηθική ασχολείται με τη μελέτη των ηθικών, δεοντολογικών, κοινωνικών, ανθρωπιστικών και νομικών προβλημάτων που πηγάζουν από τη χρήση της σύγχρονης βιοτεχνολογίας, βιολογίας, ιατρικής, γενετικής και φαρμακευτικής, αλλά κυρίως προκαλούνται από την ανθρώπινη παρέμβαση στην βιολογική διαδικασία και στον ανθρώπινο γονότυπο με βάση την αρχή της συνετούς αποφυγής και της προαγωγής της υγείας του ατόμου».
Βασικές αρχές που διέπουν τη βιοηθική, σύμφωνα με τον Υπουργός Υγείας, είναι:
-σεβασμός της αυτονομίας του ατόμου (δικαίωμα επιλογής του ανθρώπου για την υγεία και θεραπεία)
-αρχή μη προξένησης βλάβης στο συνάνθρωπο
-αρχή της ευεργεσίας (μια σειρά από κανόνες για παροχή ωφελειών προς το άτομο και την εξισορρόπησή του έναντι στους κινδύνους και τις δαπάνες για τη θεραπεία)
-αρχή της δικαιοσύνης
Σε σχέση με τη βιοηθική στην έρευνα, ο κ Παμπορίδης σημείωσε ότι πρέπει να δίνεται «ιδιαίτερη σημασία στην ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεση του συμμετέχοντα στην έρευνα, στην προστασία των προσωπικών δεδομένων του, στην προστασία προσώπων που δεν δύνανται να δώσουν συγκατάθεση, ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες και ατόμων με διανοητική διαταραχή και στο σεβασμό της ιδιωτικής ζωής του συμμετέχοντα».
Τόνισε τέλος «τη σημαντικότητα της επένδυσης στην ευαισθητοποίηση πρωτίστως των επαγγελματιών υγείας σε θέματα βιοηθικής και ιατρικής δεοντολογίας, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τη συνεχή παρουσία, στήριξη και συνεργασία του Υπουργείου Υγείας στις εργασίες της ΕΕΒΚ. Σε μια περίοδο όπου επιχειρείται στη χώρα μας η πλήρης μεταρρύθμιση του κλάδου της υγείας, είναι αναγκαίο και απαραίτητο οι αρχές και αξίες που προστατεύονται μέσα από τη βιοηθική να εμποτίσουν την προσπάθειά μας αυτή και να βοηθήσουν συνανθρώπους μας εκεί και όπου επιβάλλεται διά της ενίσχυσης της ερευνητικής προσπάθειας με μέγιστη φροντίδα, για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων όλων των ασθενών και των υγιών συνανθρώπων μας. Κυρίως όμως για τους συνανθρώπους μας, οι οποίοι σε μια στιγμή αδυναμίας, λόγω της ασθένειας που αντιμετωπίζουν, ενδεχομένως να είναι πιο ευάλωτοι και σε εκμετάλλευση, αλλά και στο να δώσουν τη συγκατάθεσή τους σε πράγματα που δεν θα ήταν καλό να δινόταν».
Ο ρόλος της Εθν. Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου
«Η βιοηθική αξιολόγηση χρειάζεται για την προαγωγή της αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων, της ασφάλειας και της ευημερίας όσων μετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα, είτε αυτοί είναι ασθενείς, είτε υγιείς εθελοντές». Αυτά ανέφερε με τη σειρά του ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ) Κωνσταντίνος Φελλάς και πρόσθεσε ότι η εν λόγω αξιολόγηση εξασφαλίζει την εγκυρότητα των ερευνητικών αποτελεσμάτων, την άριστη ποιότητα των ερευνητικών εργαλείων και να καλλιεργήσουμε την εμπιστοσύνη της επιστημονικής κοινότητα και του ευρύτερου κοινού.
Ο κ Φελλάς επεσήμανε ότι ο περί Βιοηθικής Νόμος έγινε το 2010, με κύρωση της Σύμβασης του Οβιέδο από την Κυπριακή Δημοκρατία, «η οποία προνοεί την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου αναφορικά με την εφαρμογή της βιολογίας και της ιατρικής. Σύμφωνα με το άρθρο 16 του νόμου η ΕΕΒΚ είναι το νενομισμένο σώμα από το νόμο, που πραγματοποιεί τη βιοηθική αξιολόγηση όλων των ερευνητικών προτάσεων στην Κύπρο. Η ΕΕΒΚ είναι ανεξάρτητο σώμα και δεν υπόκειται στον έλεγχο οποιουδήποτε ανεξάρτητου υπουργείου, τμήματος ή υπηρεσίας. Για σκοπούς προϋπολογισμού ανήκει κάτω από το Υπουργείο Υγείας».
«Η αποστολή της ΕΕΒΚ είναι η διαρκής παρακολούθηση, έρευνα, συστηματική ανάλυση και αξιολόγηση των θεμάτων και προβλημάτων που σχετίζονται με την επιστημονική έρευνα, πρόοδο και εφαρμογή των επιστημών της βιοτεχνολογίας, της βιολογίας, της ιατρικής και γενετικής, και της φαρμακευτικής», σημείωσε ακόμη ο πρόεδρος της ΕΕΒΚ.
Το 2016 υποβλήθηκαν 56 ερευνητικά προγράμματα για βιοηθική αξιολόγηση και 155 αιτήσεις για γνωμοδότηση.
Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΕΕΒΚ: www.bioethics.gov.cyse
