*Ο διαβήτης τύπου 2 σχετίζεται άμεσα με την παχυσαρκία
*Χρόνιες οι επιπλοκές, αλλά μπορούν να περιοριστούν
Η παχυσαρκία και η ελλιπής άσκηση ευνοούν την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 τονίζει σε συνέντευξη του στο «Ygeia-News» ο Δρ. Ευριπίδου Πολύκαρπος, Παθολόγος-Διαβητολόγος, εξειδικευθείς στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Διαβητικό Πόδι και Παχυσαρκία, Επιστημονικός Συνεργάτης Α΄ΠΠΚ Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών ΛΑΙΚΟ.
ΕΡ: Ο διαβήτης θεωρείται ύπουλη ασθένεια καθώς πολλοί είναι αυτοί που πάσχουν χωρίς να το ξέρουν.
ΑΠ: Ο διαβήτης είναι χρόνια νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων των πρωτεϊνών και των λιπών με αποτέλεσμα την υπεργλυκαιμία, δηλαδή αυξημένο ζάχαρο στο αίμα. Τα τελευταία χρόνια η νόσος αυτή παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη και όσον αφορά τον διαβήτη τύπου 2 αυτός έχει στενή σχέση με την παχυσαρκία και την ελλιπή σωματική δραστηριότητα. Τώρα όσον αφορά τη διάγνωση, περίπου το 50% των ασθενών θα εμφανίσουν τα κλασσικά συμπτώματα του διαβήτη που είναι η πολυουρία, η πολυδιψία και η απώλεια βάρους, κάποιοι θα το ανακαλύψουν σε ένα τυχαίο εργαστηριακο έλεγχο, άλλοι θα εμφανίσουν θόλωση όρασης, λοιμώξεις δέρματος η συμπτώματα περιφερικής νευροπάθειας, όπως καυσαλγίες στα άκρα αιμωδίες ή μυρμηγκιές. Τότε ο ασθενής θα επισκεφθεί τον κλινικό γιατρό ο οποίος θα προβεί σε διάγνωση του διαβήτη. Η διάγνωση γίνεται με βάση τα κριτήρια διάγνωσης.
Διάγνωση με βάση τους δείκτες σακχάρου
ΕΡ: Ποια είναι αυτά τα κριτήρια;
ΑΠ: Το πρώτο κριτήριο είναι να έχει κάποιος ένα σάκχαρο νηστείας (μετά από οκτώ ώρες νηστείας) μεγαλύτερο και ίσο του 126. Το δεύτερο κριτήριο είναι να έχει τυχαίο σάκχαρο στη διάρκεια της μέρας μεγαλύτερο και ίσο του 200 με τα συμπτώματα του διαβήτη όπως τα αναφέραμε – πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία ή απώλεια βάρους. Το τρίτο κριτήριο είναι η λεγόμενη καμπύλη ζαχάρου ή αλλιώς δοκιμασία φόρτισης με 75 γρ. άνυδρης γλυκόζης, ζάχαρο μεγαλύτερο και ίσο του 200 στις 2 ώρες, θέτουν την διάγνωση του διαβήτη. Το τέταρτο κριτήριο που θεσμοθετήθηκε από την Αμερικανική Διαβητολογική Ομοσπονδία το 2010, είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c η οποία πρέπει να είναι μεγαλύτερη του 6,5%. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη αντανακλά την μέση τιμή της γλυκόζης τους τελευταίους 3 μήνες. Τα κριτήρια αυτά θέτουν την διάγνωση του διαβήτη και πρέπει να τα επανελέγξουμε. Όσον αφορά τώρα τον προδιαβήτη πρέπει να έχουμε γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μεταξύ 5.7-6.4%, καμπύλη ζαχάρου μεταξύ 140-199 και ζάχαρα νηστείας μεταξύ 100-125.
ΕΡ: Ποιοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;
ΑΠ: Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαβήτη, όπως είναι ο διαβήτης τύπου 1 ο οποίος αποτελεί το 10% των διαβητικών και είναι ινσουλινοεξαρτώμενος. Αυτό που χαρακτηρίζει τον διαβήτη τύπου 1 είναι η γενετική προδιάθεση και η ανάπτυξη ανοσολογικών μηχανισμών που θα προκαλέσουν καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος με συνέπεια την έλλειψη ινσουλίνης για αυτό και η έναρξη του είναι θορυβώδης.
Υπάρχει ο διαβήτης τύπου 2, ο οποίος είναι το 90% των διαβητικών, που χαρακτηρίζεται και εδώ από μια κληρονομική προδιάθεση. Τον διαβήτη τύπου 2 τον χαρακτηρίζει η μειωμένη δράση της ινσουλίνης στην περιφέρεια, η αυξημένη παραγωγή και απελευθέρωση γλυκόζης από το ήπαρ και η μειονεκτική έκκριση της ινσουλίνης. Το 80% των ασθενών με διαβήτη τύπου 2 είναι παχύσαρκοι. Εδώ η θεραπεία στα αρχικά στάδια είναι με δισκία και με την πάροδο του χρόνου μπορεί να χρειαστεί ινσουλίνη. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε τη σωματική δραστηριότητα και την σωστή διατροφή.
Οι επιπλοκές και οι παράγοντες κινδύνου
ΕΡ: Ποιες είναι οι επιπλοκές του Διαβήτη και πως μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;
ΑΠ: Υπάρχουν όπως γνωρίζετε οι χρόνιες επιπλοκές που χωρίζονται σε αυτές που προσβάλλουν τα μικρά αγγεία (μικροαγγειακές) και είναι η διαβητική νευροπάθεια (βλάβη στα νεύρα των διαβητικών ασθενών), διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (προσβολή των αγγείων του οφθαλμού) και διαβητική νεφροπάθεια (έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας).
Επίσης υπάρχουν οι επιπλοκές που προσβάλλουν τα μεγάλα αγγεία (μακροαγγειακές) και αυτές είναι η στεφανιαία νόσος που εκδηλώνεται με ισχαιμία ή έμφραγμα του μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η περιφερική αρτηριακή νόσος.
Όσον αφορά τώρα την καθυστέρηση ανάπτυξης των επιπλοκών του διαβήτη, πρέπει να έχουμε μια καλή γλυκαιμική ρύθμιση, δηλαδή ζάχαρα νηστείας κάτω από 130, μεταγευματικά κάτω από 180 και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κάτω από 7%. Επίσης πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους άλλους παράγοντες κινδύνου που είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, η παχυσαρκία.
Αριθμοί που τρομάζουν…
ΕΡ: Υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των διαβητικών στην Κύπρο;
ΑΠ: Στην Κύπρο με επιδημιολογική μελέτη του 2003 αναφέρονται ποσοστά του 10.3%, δηλαδή γύρω στις 75 χιλιάδες άτομα πάσχουν από διαβήτη.
ΕΡ: Υπάρχουν άλλα είδη διαβήτη;
ΑΠ: Ναι υπάρχουν οι ειδικοί τύποι διαβήτη που είναι α) ο διαβήτης που προκαλείται από γενετικές διαταραχές της λειτουργίας των β-κυττάρων ο λεγόμενος MODY, β) ο διαβήτης που προκαλείται από γενετικές διαταραχές που αφορούν την δράση της ινσουλίνης, γ) ο διαβήτης που προκαλείται από φάρμακα, ενδοκρινοπάθειες, λοιμώξεις ή νόσους του εξωκρινούς παγκρέατος και ε) γενετικά σύνδρομα που σχετίζονται με διαβήτη.
Ο τελευταίος από τους τύπους του διαβήτη είναι ο διαβήτης της κύησης.
ΕΡ: Πόσο επικίνδυνος είναι ο διαβήτης στην υγεία του ανθρώπου;
ΑΠ: Όπως ανέφερα και προηγουμένως η καλή γλυκαιμική ρύθμιση και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου μειώνουν τις επιπλοκές του διαβήτη σύμφωνα με αρκετές μελέτες. Για παράδειγμα η μελέτη UKPDS που έγινε σε διαβητικούς ασθενείς τύπου 2 έδειξε ότι κατά τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 2 ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών είχε εγκατεστημένες μικροαγγειακές επιπλοκές και σε ένα ποσοστό του 40% εμφάνισαν κάποια μακροαγγειακή επιπλοκή για αυτό πρέπει να γίνεται γρήγορη παρέμβαση τόσο στην γλυκαιμική ρύθμιση όσο και στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου.
Συστηματικός έλεγχος
ΕΡ: Ποια άτομα πρέπει να υποβάλλονται σε προσυμπτωματικό έλεγχο Σακχαρώδη Διαβήτη:
ΑΠ: -Άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών
-Άτομα με δείκτη μάζα σώματος πάνω από 30 kg/m2
-Άνδρες με περιφέρεια μέσης πάνω από 102 εκ. και γυναίκες με περιφέρεια μέσης πάνω από 88 εκ.
-Άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
-Ιστορικό υπέρτασης και καρδιοαγγειακής νόσου
-Ιστορικό δυσλιπιδαιμίας δηλ. ψηλά τριγλυκαιρίδια χαμηλή HDL
-Ιστορικό διαβήτη κύησης
-Ιστορικό γέννησης παιδιών με σωματικό βάρος πάνω από 4 κιλά
-Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
-Άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που προδιαθέτουν σε αύξηση της γλυκόζης όπως για παράδειγμα κορτιζόνη και αντιψυχωσικά
ΕΡ: Πότε πρέπει να ελέγχεται ο διαβητικός ασθενής;
ΑΠ: Πολύ καλή ερώτηση. Πρέπει να γνωρίζετε ότι τα πάντα εξατομικεύονται. Αντιμετωπίζουμε τον κάθε διαβητικό ασθενή ξεχωριστά. Ο έλεγχος βασίζεται στο είδος της θεραπείας, στη γλυκαιμική ρύθμιση και στους παράγοντες κινδύνου που παρουσιάζει ο ασθενής.
Οι διαβητικοί ασθενείς που είναι ινσουλινοθεραπευόμενοι καλά είναι να ελέγχονται 3 με 4 φορές τον χρόνο.
Οι ασθενείς που θεραπεύονται με δισκία και έχουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση τουλάχιστον 2 φορές τον χρόνο.
Συστάσεις για τα άτομα υψηλού κινδύνου
ΕΡ: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την πρόληψη;
ΑΠ: Όταν μιλούμε για πρόληψη επικεντρωνόμαστε περισσότερο στα άτομα αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης ΣΔ τύπου 2. Δηλαδή τα άτομα που βρίσκονται στην προδιαβητική φάση, τα άτομα αυτά έχουν διαταραγμένα ζάχαρα νηστείας IFG, ή διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης IGT ή και τα δύο. Επίσης αυτά τα άτομα έχουν HbA1c 5,7-6,4%. Άτομα υψηλού κινδύνου είναι επίσης τα παχύσαρκα άτομα και αυτά με θετικό οικογενειακό ιστορικό διαβήτη.
ΕΡ: Τι προτείνετε σε τέτοιες περιπτώσεις;
ΑΠ: Όταν αναγνωρίσουμε τα άτομα υψηλού κινδύνου θα τους προτείνουμε προγράμματα υγιεινοδιαιτητικής παρέμβασης, δηλαδή μείωση σωματικού βάρους κατά τουλάχιστον 5% σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, σωματική δραστηριότητα μέτριας έντασης 30 λεπτά ημερησίως τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα, μείωση του ολικού λίπους <30% της ημερήσιας ενεργειακής.
Μείωση του κεκορεσμένου λίπους σε <10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης,
Αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών 25-35 γρ ημερησίως και γενικά αλλαγή συμπεριφοράς των ατόμων αυτών.
ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
