*Πρέπει όμως να γίνεται από έμπειρους γιατρούς και κατάλληλα εκπαιδευμένους
*Τι πρέπει να ξέρουμε για την Κολονοσκόπηση, Γαστροσκόπηση, Εντεροσκόπηση και την Ενδοσκόπηση με κάψουλα
Όλοι κάποια στιγμή νιώσαμε ένα πόνο ή κάψιμο στο στομάχι. Σίγουρα στην πορεία της ζωή μας, μας προέκυψε ένα θέμα με τα έντερα μας, απλό ή πιο σύνθετο. Κάποιοι από εμάς ίσως να χρειάστηκε να προβούμε σε κάποια πιο εξειδικευμένη εξέταση για ένα τέτοιο πρόβλημα. Μια γαστροσκόπηση, μια κολονοσκόπηση κλπ. Τι είναι όμως ακριβώς αυτές οι εξετάσεις και για ποιους λόγους γίνονται; Μιλώντας στο «Ygeia-News» ο Δρ. Μαρίνος Ξενοφώντος, Γαστρεντερολόγος, διδάκτωρ ιατρικής μας αναλύει το φάσμα όλων αυτών των εξετάσεων .
Γαστροσκόπηση
ΕΡ: Πολλές φορές ακούμε για τη γαστροσκόπηση. Περί τίνος πρόκειται γιατρέ;
ΑΠ: Η γαστροσκόπησηείναι ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού που περιλαμβάνει τον οισοφάγο, στομάχι και άνω μέρος δωδεκαδακτύλου.
Η γαστροσκόπηση γίνεται για διαγνωστικούςκαι θεραπευτικούς λόγους:
ΕΡ: Ποια είναι η προετοιμασία για τη γαστροσκόπηση;
ΑΠ: Ο ασθενής παραμένει νηστικός για τουλάχιστον 6-8 ώρες, συνήθως μετά την ολονύκτια απουσία τροφής και για την εκτέλεση της γαστροσκόπησης χορηγείται στον ασθενή νάρκωση (ήπια αναισθησία –«μέθη» ) και σπανιότερα σε ειδικές περιπτώσεις γενική αναισθησία.
ΕΡ: Μπορεί να επιφέρει τυχόν επιπλοκές μιας και πρόκειται για κάποιου είδους επέμβαση;
ΑΠ: Οι επιπλοκές στην γαστροσκόπηση είναι σπάνιες και αφορούν καρδιοαναπνευστικά συμβάματα λόγω νάρκωσης αιμορραγία, διάτρηση στις θεραπευτικές παρεμβάσεις (περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις).
Κολονοσκόπηση
ΕΡ: Η Κολονοσκόπηση τι αφορά;
ΑΠ: Είναι η ενδοσκόπηση για έλεγχο του παχέος εντέρου (πού ονομάζεται διαφορετικά κόλον). Χρησιμοποιείται από τον ιατρό και πάλι για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς λόγους. Γίνεται όταν:
Η κολονοσκόπηση είναι η πιο χρήσιμη μέθοδος για ανίχνευση πολυπόδων και αφαίρεση τους ενδοσκοπικά για πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου (ΠΕ).
Η ηλικία για κολονοσκόπηση για την πρόληψη καρκίνου ΠΕ είναι γύρω στα 50, αλλά όταν υπάρχουν άλλοι λόγοι π.χ. κληρονομικά σύνδρομα πολυποδίασης και καρκίνου πολύ νωρίτερα.
ΕΡ: Η προετοιμασία της, τι περιλαμβάνει;
ΑΠ: Η προετοιμασία γίνεται με λήψη καθαρτικών, ειδική δίαιτα την προηγούμενη ημέρα για καθαρισμό του παχέος εντέρου. Λαμβάνεται υπόψη τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής όπως αντιπηκτικά που πρέπει να διακοπούν και άλλα όπως αντιδιαβητικά που πρέπει να τροποποιηθεί η δοσολογία.
Η δε διαδικασία της κολονοσκόπησης είναι εύκολη στα χέρια έμπειρου ενδοσκόπου και γίνεται με νάρκωση που ποικίλει από την απλή «μέθη» μέχρι πιο βαθιά νάρκωση και γενική αναισθησία σε κάποιες περιπτώσεις.
Στην κολονοσκόπηση επίσης είναι σπάνιο να έχουμε σοβαρές επιπλοκές (0.1-3 στις 1000 περιπτώσεις) και αφορούν συμβάματα λόγω νάρκωσης και επιπλοκές όπως αιμορραγία ή διάτρηση σε πολυποδεκτομές μέγάλων πολυπόδων.
Εντεροσκόπηση
ΕΡ: Μιλήστε μας λίγο και για την εντεροσκόπηση.
ΑΠ: Εντεροσκόπηση είναι η διερεύνηση του λεπτού εντέρου. Είναι δύσκολη λόγω του μήκους του, της ενδοπεριτοναικής θέσης του και της συσταλτικότητας του.
Ο τρόπος ελέγχου του γίνεται με εντεροσκόπηση, ενδοσκόπηση με κάψουλα και διεγχειρητική εντεροσκόπηση.
Η εντεροσκόπηση (push enteroscopy) γίνεται για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς λόγους και πλεονεκτεί της εντεροσκόπησης με κάψουλα που προσφέρει μόνο διαγνωστικά, άλλα μειονεκτεί γιατί είναι επεμβατική. Υπάρχουν 3 τρόποι εντεροσκόπησης:
ΕΡ: Πότε πρέπει να προβαίνουμε σε εντεροσκόπηση;
ΑΠ: Όταν πρόκειται για διαγνωστικούς λόγουςστις πιο κάτω περιπτώσεις:
Όταν αφορά θεραπευτικούς λόγους γίνεται στις πιο κάτω περιπτώσεις:
Πρέπει να αναφέρουμε ότι και η εντεροσκόπηση χρειάζεται προετοιμασία, καθώς μπορεί να γίνει από το στόμα ή από τον πρωκτό με προώθηση του οργάνου.
Ο ασθενής πρέπει να είναι νηστικός μετά τα μεσάνυκτα και να προηγηθεί την προηγούμενη ημέρα προετοιμασία με καθαρτικά αν ο έλεγχος και η προώθηση του οργάνου γίνει από τον πρωκτό.
Αυτό επίσης που πρέπει να τονιστεί είναι ότι και αυτή η εξέταση μπορεί να παρουσιάσει επιπλοκές καθώς η εστίαση είναι σχετικά δύσκολη και υπάρχει κίνδυνος διάτρησης του εντέρου και πρέπει να γίνεται από ενδοσκόπους έμπειρους σάυτη την διαδικασία.
Οι επιπλοκές σε μεγάλες σειρές αφορούν 1.2-1.6 % ενώ σε μικρότερες σειρές περίπου 9%.
Οι κυριότερες επιπλοκές είναι παγκρεατίτιδα, διάτρηση εντέρου, αιμορραγία και πνευμονία από εισρόφηση.
Ενδοσκόπηση με κάψουλα
ΕΡ: Τελευταία γίνεται πολύς ντόρος για την ενδοσκόπηση με κάψουλα:
ΑΠ: Η ενδοσκόπηση με κάψουλα (video capsule endoscopy- VCE) είναι μια μη επεμβατική τεχνολογία για διαγνωστικό έλεγχο του λεπτού εντέρου κυρίως.
Υπάρχουν κάψουλες επίσης για έλεγχο οισοφάγου και παχέος εντέρου.
Ενδείξεις για διενέργεια ενδοσκόπησης με κάψουλα (VCE):
Ο ασθενής πρέπει να είναι νηστικός τουλάχιστον για 12 ώρες (ολονύκτια νηστεία) και να χορηγηθεί προετοιμασία με καθαρτικά την προηγούμενη ημέρα (αν και δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία).
Η διαδικασία είναι εύκολη γίνεται με κατάποση της κάψουλας που στέλλει 2 φωτογραφίες το δευτερόλεπτο που μεταφέρονται και καταγράφονται στον επεξεργαστή (recorder).
To video δείχνει την πορεία της κάψουλας με εικόνες υψηλής ευκρίνειας και αποτελεσματικότητας στην ανίχνευση παθολογίας > 60%.
Το μεγάλο μειονέκτημα της είναι ότι δεν μπορούν να ληφθούν βιοψίες ούτε να γίνει θεραπευτική παρέμβαση.
Επιπλοκές:
Όσον αφορά επιπλοκές, είναι απόλυτα ακίνδυνη με μόνο κίνδυνο σπάνια την κατακράτηση της κάψουλας. Η ανωτέρω επιπλοκή μπορεί να αποφευχθεί αν προηγηθεί χορήγηση κάψουλας διαβατότητας (patency capsule) που μπορεί να αυτοδιαλυθεί.
Η ανωτέρω κάψουλα μπορεί να δοθεί σε ασθενείς με υποψία στένωσης λεπτού εντέρου (π.χ. στενωτική Crohn, προηγούμενες εγχειρήσεις λεπτού εντέρου, ακτινοβολία λεπτού εντέρου κλπ) και να ακολουθήσει η εξέταση με συνηθισμένη κάψουλα όταν δεν υπάρχει αντέδειξη.
ERCP
ΕΡ: Πέραν αυτών των εξετάσεων, υπάρχουν κάποιες άλλες και τι ακριβώς είναι;
ΑΠ: Υπάρχει μια ακόμη, η ERCP όπως συνηθίζεται να λέγεται από τα αρχικά Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography, στα ελληνικά αποδίδεται σαν ενδοσκοπική παλίνδρομος χολαγγενοπαγκρεατογραφία, είναι εξέταση που απεικονίζει τους χοληφόρους και παγκρεατικούς πόρους.
Η ERCP που αρχικά χρησιμοποιήθηκε για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς λόγους, αντικαταστάθηκε από την MRCP (Magnetic Resonance Cholangiopancreatography) για την διάγνωση παθήσεων χοληφόρων και παγκρέατος.
Η ERCP πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν απόλυτες ενδείξεις. Η ERCP χρησιμοποιείται για θεραπευτική παρέμβαση σε απόφραξη του χοληφόρου πόρου από λίθους ή νεοπλάσματα ή και των δύο πόρων (χοληφόρου και παγκρεατικού) από νεοπλάσματα.
Η ERCP έχει αντικαταστήσει σχεδόν την εγχείρηση για διόρθωση επιπλοκών μετά από εγχειρήσεις στα χοληφόρα και στο πάγκρεας.
Η εξέταση πρέπει να πραγματοποιείται από ιατρούς έμπειρους και κατάλληλα εκπαιδευμένους σ’αυτόν τον τομέα.
Προετοιμασία:
Ο ασθενής είναι νηστικός για 6-8 ώρες και γίνεται διακοπή κάποιων φαρμάκων (όπως αντιπηκτικών) και τροποποίηση δοσολογίας κάποιων άλλων (π.χ. αντιδιαβητικών).
Ο ασθενής καταστέλλεται με χορήγηση αναισθησίας (συνήθως γενικής αναισθησίας) και λαμβάνει ενδοφλεβίως αντιβιοτικά.
Επιπλοκές:
Η ERCP είναι μια ασφαλής διαδικασία στα χέρια έμπειρων ενδοσκόπων με επιπλοκές που δεν είναι συχνές όπως:
ΜΑΡΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ