Η μείωση της βλάβης και η πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων ανάμεσα στους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών αποτελεί μείζων θέμα της δημόσιας υγείας και προτεραιότητα της Εθνικής Στρατηγικής για Αντιμετώπιση της Εξάρτησης από Παράνομες Ουσίες και την Επιβλαβή Χρήση του Αλκοόλ 2013-2020. Η μείωση της βλάβης (ΜτΒ) αποσκοπεί στη μείωση των κοινωνικών, οικονομικών και σχετικών με την υγεία βλαβερών συνεπειών που προκαλεί η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και αποτελεί μία επιστημονικά τεκμηριωμένη πρακτική αλλά και αποδοτική σε αναλογία κόστους/ αποτελεσματικότητας στον τομέα της ουσιοεξάρτησης. Κάποια παραδείγματα παρεμβάσεων ΜτΒ αποτελούν τα προγράμματα θεραπείας με υποκατάστατα, η ανταλλαγή καθαρών και αποστειρωμένων συριγγών και βελόνων, τα δωμάτια ασφαλούς χρήσης και η χορήγηση ναλοξόνης (το «αντίδοτο» των οπιοειδών) για πρόληψη της υπερβολικής δόσης.
Κατάσταση μολυσματικών ασθενειών ανάμεσα σε χρήστες
Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες υψηλού κινδύνου επιδημικής έκρηξης των μολυσματικών ασθενειών Ηπατίτιδας και HIV/AIDS ανάμεσα σε χρήστες, παρόμοια με αυτή που παρατηρήθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα. Όπως προκύπτει από την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA, 2017), ο μεγάλος κίνδυνος μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων στην Κύπρο οφείλεται μεταξύ άλλων, στο πολύ χαμηλό ποσοστό προβληματικών χρηστών οπιούχων που λαμβάνει θεραπεία υποκατάστασης, η οποία τεκμηριωμένα αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα μείωσης των αρνητικών συνεπειών που σχετίζονται με τη χρήση. Εκτός από το πιο πάνω, άλλος παράγοντας που μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων ανάμεσα στους ενδοφλέβιους χρήστες είναι η διάθεση αποστειρωμένων συριγγών μέσω προγραμμάτων ανταλλαγής συριγγών. Όπως αναφέρεται στην προαναφερόμενη έκθεση του EMCDDA, η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τα πλέον χαμηλότερα επίπεδα διάθεσης συριγγών που διανεμήθηκαν ανά ενδοφλέβιο χρήστη. Επίσης, με βάση το Δείκτη Επικράτησης Μολυσματικών Ασθενειών, 270 άτομα (από τα 1304 αιτήματα θεραπείας το 2015) έχουν αναφέρει να έχουν κάνει ενέσιμη χρήση ουσιών έστω και μία φορά στη ζωή τους, ενώ το 44,2% των ενδοφλέβιων χρηστών που εξετάσθηκε, διαγνώσθηκε θετικό στην Ηπατίτιδα Γ και ένα άτομο διαγνώσθηκε θετικό στον ιό του HIV. Εντούτοις, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη πως ο αριθμός των ενδοφλέβιων χρηστών που υποβάλλονται σε αιματολογικές εξετάσεις είναι πολύ μικρός (52 από τους 270 ενδοφλέβιους χρήστες).
Αυτόματες Μηχανές
Με βάση τις αποφάσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Ναρκωτικά, το ΑΣΚ σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, τροχοδρόμησε την εγκατάσταση μηχανών αυτόματης παροχής κουτιών μείωσης της βλάβης. O στόχος του έργου είναι η εύκολη πρόσβαση των χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών σε κουτιά μείωσης της βλάβης ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται
σχετίζονται με την ενέσιμη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών (λοιμώδη νοσήματα και ειδικότερα του ιού της Ηπατίτιδας Γ (HCV) και του ιού HIV. Το μέτρο αυτό αναμένεται να αυξήσει την πρόσβαση στις αποστειρωμένες βελόνες και σύριγγες, αφού θα είναι διαθέσιμες 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες τη βδομάδα. Το μηχάνημα στην πρώτη πιλοτική του φάση περιλαμβάνει: αποστειρωμένες σύριγγες/ βελόνες, μαντηλάκια εμποτισμένα με αλκοόλ, προφυλακτικά και έντυπο με συμβουλές μείωσης της βλάβης. Λειτουργεί μόνο με τη χρήση ειδικού κέρματος (token), το οποίο οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθεύονται από κρατικά και μη θεραπευτικά προγράμματα. Για πληροφορίες μπορείτε να καλείτε στο τηλ. 22 442966 στην υπεύθυνη λειτουργό του ΑΣΚ, κα. Εύη Κυπριανού.
Τα μηχανήματα τοποθετήθηκαν στους εξής χώρους:
-Επαρχία Λευκωσίας: Παλιό Νοσοκομείο Λευκωσίας (πίσω από Εξωτερικά Ιατρεία) -Επαρχία Λεμεσού: Παλιό Νοσοκομείο Λεμεσού (πλησίον Τμήματος «Αλλαγή Πληγών») -Επαρχία Λάρνακας: Παλιό Νοσοκομείο Λάρνακας (πλησίον Υγειονομικού) -Επαρχία Αμμοχώστου: Κέντρο Υγείας Αμμοχώστου (στην είσοδο) -Επαρχία Πάφου: Εξωτερικός χώρος στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου (πλησίον Τμήματος Πρώτων Βοηθειών).
